Morgunn - 01.04.1920, Side 78

72
MORGUNN
sinni eigin sögu, og hann stendur máttlaus andspænis lífi
nútíðarinnar. Ekki koma allir auga á þetta. En nú skul-
um við athuga það nákvæmara.
»Fyrst er þetta, að kristindómurinn stendur ósjálf-
bjarga andspænis menningu nútiðarinnar. »Hver rök fær-
um vér í raun og veru nútíðarmanninum fyrir trú vorri?
Eg þekki mjög vel þær tilraunir, sem gerðar hafa verið
síðustu 150 árin til þess að sanna það, að trúin eigi rétt á
sér, einkum hinar inikilfenglegu tilraunir þeirra Kants,
Schleiermachers og Hegels. En ef vér gætum betur að,
sjáum vér, að allar tilraunirnar hafa mistekist. Engin þeirra
hefii' heidur haft áhrif á menningarlíf vort utan örsmárra
flokka. Trúin stendar eins og brúarlaus kastali í loftinu,
og á stórum svæðum grefur um sig sá hugsunarháttur, að
það væri sjálfsagt ágætt, ef einhver guð væri til og ódauð-
leiki, en enginn kostur sé á að sanna það. Og Nietsche
bætir þessu við: úr þvi að þetta er ekki til, þá verður að
rífa slikar hugsanir og tilfinningar út úr brjóstum mann-
anna, því að þær fylla rúmið fyrir öðrum hugsunum og
tilfinningum, sem meira er um vert. — Guðfræðingarnir
hafa spreytt sig af nýju, og eg held ekki, að neitt hafi
farið fram hjá mér, sem þeim hefir til hugar komið. En
við höfum ekki komist út úr kreppunni.
»Nú kemur annað atriðið. Eg sagði, að kristindóm-
urinn stæði ráðalaus andspænis sinni eigin sögu.
»Athugið þótt ekki sé nema eitt atriði: hve afarmiklu
máli það skifti við stofnun kristindómsins, að Kristur birt-
ist upprisinn. Án þessa hefði enginn kristindómur orðið til.
En hvað hugsa nútíðarmenn um upprisu Krists? Þeir
skýra þetta alt sem sýnir, er nokkurir menn liafi fengið,
menn, sem hætt hafi verið við sérstöku sálarástandi, ok
svo hafi það borist frá þeim út til annara vegna þess
hæfileika, sem þeir hafi haft til þess að verka á hugi ann-
ara manna, og vegna þess, hvernig þetta hafi verið undir-
búið með þvi, hve persóna Jésú hafi víðsvegar fengið-
mönnum mikils. — Eg efast mikillega um það, að mönn-