Ný saga - 01.01.1991, Page 6

Már Jónsson
ÓSTJÓRNLEG LOSTASEMI KARLA
Á FYRRI TÍÐ
Unable to be ivbole, those driven by phallic lust
attempt to find holes evetywhere, to penetrate,
to pierce into an inner reality which theyyeam
to destroy but cannot even find.
Mary Daly 1984
IMexíkóborg er það siður
karla, ungra sem aldinna,
að halda uppi kcillum og
klúrum bendingum á eftir
konum sem ganga einar um
götur, einkum ef þær eru
útlendar. Enn grófari leikur varð
opinber í hitteðfyrra, að upp
komst um helstu kvöld-
skemmtun lögregluvaktar í
smábæ einum rétt við höfuð-
borgina. Gamanið fólst í því að
nokkrir lögregluþjónar voru
sendir út af örkinni til að
handsama ungar stúlkur. Þær
voru síðan hafðar í haldi á
stöðinni fram undir morgun,
þeim körlum til kynferðislegrar
svölunar sem kærðu sig um.
Ágengni karla i Mexíkó til
útskýringar mætti ef til vill
benda á offors landvinninga-
manna i hinum nýja heimi á
16. öld. Þeir nauðguðu
innfæddum konum hver sem
betur gat og hrifsuðu þær frá
heimilum sínum ef þeim leist
vel á þær. Sagnaritari einn
greindi svo frá: „Eftir að þeir
lögðu undir sig landið og höföu
rænt og ruplað að vild sinni
hófu Spánverjar að ræna
konum, nauðga þeim og svipta
þær meydómi sínum. Ef þær
létu ekki til leiðast drápu þeir
þær eins og hunda.“ Sam-
kvæmt þessu gæti ofbeldið hafa
orðið landlægt og óhagganlegt
í Mexíkó uppfrá þessu. Þetta
er þó ólíkleg skýring sé tekiö
mið af endalausum sögum af
nauðgunum og öðrum óhæfu-
verkum í garð kvenna um allan
heim. Athæfi sem þetta er því
Kynhvötin líkt og
yfirbugaöi karlana
tvo. Þeir stukku á
það sem fyrir
varö. I öoru
tilvikinu varö
skynlaus skepna
fyrir baröinu á
karli, en í hinu
dóttir hans.
tæplega bundið við eitt tiltekið
land og ég mun segja sem svo
að kynhvöt karla sé
óviöráðanleg og áfergja innifalin
í eðli hennar. Ofsi eða grimmd
kynhvatar karla verður þá
spurning um siðferðisvitund og
sálarlíf einstaklinga innan eins
og sama samfélags, en ekki
vísbending um ástand í heilu
þjóðfélagi. Allir karlar eru ekki
eins, en karlar eru allstaðar
samir við sig. Allir karlar eru
ekki nauðgarar, en nauðgarar
eru út um allt. Hér verður reynt
að bregða ljósi á það hvernig
ákafinn við að leggja konur
undir sig hefur tekið á sig
ýmsar myndir og notið verndar
og viðurkenningar karlveldisins.
Að lokum verður hugað að því
hvort eitthvað sé hægt að gera
til að draga úr ósköpunum eða
stöðva þau.
ÁFERGJA
Við lestur skjala á Þjóð-
skjalasafni Mexíkós í Mexíkó-
borg í fyrravor rakst ég á tvo
dóma, sem urðu kveikjan að
þessari grein. Annað dómsmálið
var þannig vaxið, að árið 1801
var komið að fjárhirðinum
Isidro Bonifacio Pena þar sem
hann hafði mök við ösnu á
miðjum J)jóðvegi skammt frá
Mexíkóborg. Hann var
dauðadmkkinn og tók ekki eftir
því að menn nálguðust.
Aðspurður svaraði hann að hiti
girndarinnar hefði komið svo
snögglega yfir sig að þegar ekki
buðust aðrar leiðir til að kæla
hann hefði hann valið ösnuna,
sem ein var nærri. Ekki haföi
hann gert þetta áður um ævina.
Hitt málið var á þá leið, að
dag einn árið 1809 skar
bóndinn Juan Pedro maguey-
kaktusa við heimili sitt, en hljóp
skyndilega til, réðst á 15 ára
dóttur sína og nauðgaði henni.
Fólk var nærri og kona hans
kom aðvífandi þar sem hann
iðaði ofan á stúlkunni. Að-
spurður fullyrti Juan Pedro að
djöfullinn hefði freistað sín.
Karlarnir tveir voru báðir
dæmdir til þriggja ára
vegagerðar við þjóðveginn frá
Mexíkóborg til hafnarborgar-
innar Veracruz.
Kynhvötin líkt og yfirbugaði
karlana tvo. Þeir stukku á það
sem fyrir varð. í öðru tilvikinu
varð skynlaus skepna fyrir
barðinu á karli, en í hinu dóttir
hans. Hvorugt var einsdæmi og
enn óhugnanlegri frásagnir eru
til. Um miðja 17. öld reyndi
spænskur hermaður að koma
stúlku til við sig, en þegar hún
neitaði drap hann hana og
nauðgaði henni tvivegis á eftir.
í byrjun sömu aldar nauðgaði
svissneskur karl nokkrum
konurn og gróf þær lifandi að
því ioknu.' Hér á landi má
nefna til sögunnar Friðfinn
Jóhannesson vinnumann á
Rifshæðaseli á Melrakkasléttu.
Dag einn haustið 1835 gekk
hann til kinda með Guðrúnu
Jónsdóttur, átta ára dóttur
húsbænda. Þegar þau voru
komin í hvarf varpaði hann
henni til jarðar „og drýgði losta
með henni nauðugri á svo
ofríkisfullan hátt, að barnið með
kvöl gat dregið sig heirn að
bænum." Guðrún var rúm-
liggjandi „með kvölum og
þjáningum" í þrjá daga og fann
til verkja í fleiri mánuði. Atferli
Friðfinns kallaði Þórður
Sveinbjörnsson yfir<dómari
„óstjórnlega lostasemi“.
Þannig mætti lengi telja, en
þess þarf ekki. Augljóst er að
ofríki var þáttur í kynlífs-
hugmyndum karla og þeim
stóð á sama um hugsanir og
tilfinningar fórnarlambanna.
Árásir á dýr tíðkuðust reyndar
ekki hérlendis. Magnús
Stephensen skrifaði árið 1821
4