Ný saga - 01.01.1991, Blaðsíða 52

sem þar er.
Síðan hefur verið ákveðið að
taka fyrir ákveðna málaflokka
eins og t.d. steinbæina og leggja
til verndun á þeim. Hluti af
þessari umfjöllum um miðbæinn
er að við tókum fyrir beiðni
Húsafriðunarnefndar ríkisins um
friðun á 25 húsum í Reykjavík.
Síðan höfum við ákveðið að þær
tillögur sem við komum með frá
Arbæjarsafni verði bornar saman
við það sem er í gangi í sambandi
við skipulag, þ.e. borgar-
skipulagið og á þann hátt sé
komið með einhverjar tillögur til
Borgarráðs. Svo er nefndin líka
mikið í því að taka fyrir ákveðin
mál sem ekki eru komin í
umfjöllun úti í pólitísku
nefndunum, t.d. athugun á
stöðunni í einhverju máli áður
en það fer til afgreiðslu. •
Hvað eru þessir steinbœir
margir?
betta er á þriðja tug húsa,
yfirleitt mjög lítil. Sum eru
algerlega hlaðin úr steini en svo
eru líka steinbæirnir sjálfir sem
eru bara með hliðarveggjum úr
steini en með timburgöflum.
'Þessi hús voru byggð á
afmörkuðu tímabili, þe. aðallega
á tveimur síðustu áratugum
síðustu aldar. Þau voru flest í
útjaðri Reykjavíkur en alls voru
byggð svona um 150-170 hús á
þessu tímabili. Af þekktum
húsum sem tilheyra þessum
flokki má nefna t.d. Stuðlakot
við Bókhlöðustíg sem er
tiltölulega nýuppgert og Hákot
í Grjótaþorpi. Þessi tvö geta
staðið sem dæmi um þessa
húsagerð sem vel hefur tekist
til með endurbyggingu á. Svo
eru náttúrlega nokkur sem eru
í niðurníðslu en væri vert að
gera upp, t.d. Bergstaðastræti
12.
Ntí hefur oft verið talað um í
seinni tíð að það sé búið að
eyðileggja mióbœinn, hvert
er þitt átít á því?
Það er náttúrulega búið að
vinna mörg skipulög fyrir
miðbæinn þó öll hafi ekki verið
samþykkt og það sjást merki
þess, eins og t.d. gamla
Aðalskipulagið 1962-1983, þar
sem var samþykkt að byggja
þessi háreistu hús í gömlu
hverfunum. Hinar ýmsu
hugmyndir sem hafa verið uppi
sjást á húsunum. Ef maður
tekur t.d. Laugaveginn þá eru
þar fulltrúar frá hinum ýmsu
tímabilum og það náttúrulega
gefur þeirri götu töluverðan
sjarma líka. Ég mundi ekki segja
að það væri búið að eyðileggja
miðbæinn. Það þarf að laga
ýmislegt, fylla í skörð og ganga
betur frá ýmsum atriðum eins
og t.d. lýsingu og öðru slíku.
En auðvitað eru mörg hús sem
eru horfin sem maður sér mikið
eftir, því verður ekki neitað.
Þar á meðal eru nokkur sem
hafa verið fjarlægð nýlega, eins
og Fjalakötturinn og Lækjargata
4. Og það eru mörg hús sem
eiga ekkert heima þarna eins
og Morgunblaðshúsið til dæmis.
Ég held samt að það sé aðeins
of sterkt til orða tekið að það
sé búið að eyðileggja
miðbæinn, þrátt fyrir ýmis slys
þar.
Hvemigfinnst þérað eigi að
fara að í sambandi við
framtíðarskiþulag á
Kvosinni eða miðbœnum?
Mér finnst fyrst og fremst að eigi
að halda þessum gamla kjarna,
það er hann sem gefur
miðbænum gildi, þessar rætur
sem þar eru. Það þarf að halda
í þessi stóru hús sem eru þarna,
þessi fyrstu steinhús, sem eru
dæmigerð fyrir miðbæinn í
Reykjavík. Þá á ég meðal annars
við Hótel Borg og
Reykjavíkurapótek. Það sem mér
finnst mikilvægast í sambandi
við gömlu húsin sem eru í
miðbænum ennþá, er að láta
ekki nægja að halda í þau heldur
huga að endurgerð þeirra og
færa þau nær sinni upphaflegu
gerð. Dæmi um þetta gætu verið
gömlu húsin í Austurstræti eins
og Hressó og húsin á horninu á
Austurstræti og Lækjargötu. Það
þyrfti að stefna að því að laga
þessi hús; t.d. glugga og fleira
sem eyðileggja oft útlit þeirra.
Þetta finnst mér mjög mikilvægt
atriði. Þá þyrfti að gæta þess vel
við þá uppbyggingu sem á eftir
að fara þarna fram, að hún sé í
samræmi við það sem fyrir er.
Það má ekki auka á ósamræmið,
heldur þarf að bæta það sem
hefur verið gert.
FORNLEEFARANNSÓKNIR
Nú er nokkurtími tíðinn síðan
eitthvað sást um uþþgröflinn
í Aðalstrœti frá 1987, hvað
geturðu sagt okkur nytt utn
hann?
Þar er kannski fyrst að nefna að
við allar framkvæmdir í
miðborginni er athugað með
fornleifar því það er vitað mál
að þarna eru elstu byggðaleifar
á landinu, af þeim sem fundist
hafa. Það verður til þess að það
þarf að hafa auga með öllum
framkvæmdum, eins og t.d. núna
síðast á Alþingisreit þar sem var
verið að útbúa bílastæði, en þar
voru fornleifafræðingar við-
staddir. Það var reyndar ekki
farið mjög djúpt og reynt að
forðast i;ask á fornleifum !! Það
fór fram uppgröftur í nágrenninu
fyrir um 20 árum og þar komu í
ljós mannvistarleifar alveg frá því
fyrir 900. Þegar síðan
Fjalakötturinn var rifinn og
hefjast átti handa við þá
byggingu sem nú er risin á þeirri
lóð, vorum við til staðar til að
athuga hvort joarna væru
einhverjar mannvistarleifar. Það
reyndust þó ekki vera eldri leifar
en frá síðustu öld en þar með
voru þó fengin ystu mörk
byggðar frá víkingaöld og það
eru mikilvægar upplýsingar í
sjálfu sér, þó svo ekkert hafi
fundist. Það segir okkur að
byggðin teygði anga sína ekki
þetta langt til norðurs.
50