Ný saga - 01.01.1991, Qupperneq 86

77/ þessa hafa
sagnfræðingar hins
vegar verið full
andvaralausir í garö
annarra heimilda en
ritaðra. Þeir verða að
beina sjónum sínum
að þessum nýju
heimildum, þurfa að
takast á við þær,
túlka og meta, og
læra að vinna með
þær og með þeim.
Sjónvarpinu er margt að gerast
sem ekki ætti að gerast.
Stundum þegar tekið er fram
15-20 ára gamalt efni kemur í
ljós að það liggur meira og
minna undir skemmdum.
Menn láta hyggjuvitið ráða því
hvað varðveitt er en marka enga
heildarstefnu svo mér sé
kunnugt. Litið er t.d. á fréttaefni
af sjónarhóli fréttamennsku og
spurt hvort hægt sé að nota
tiltekið efni í aðra frétt seinna
og þannig getur nýtingargildi
fremur en heimildagildi ráðið
úrslitum um það hvort efnið
verði varðveitt. Sífellt er verið
að taka ofan í efni á
myndböndum og þar eiga sér
stundum stað slys. Ríkis-
fjölmiðlarnir þyrftu að koma sér
upp sagnfræðiráðunauti í því
skyni að koma einhverju lagi á
varðveisluna. Þetta er hins vegar
erfitt mál, magnið er svo mikið
og Sjónvarpið- eins og fleiri
stofnanir í stökustu vandræðum.
Það vantar pláss og myndbönd
eru um öll gólf.
Helgi: Mér finnst það standa
nær sagnfræðingum en öðrum
að þrýsta á um þessi mál. Þeir
eiga síðar meir eftir að nota
þessar heimildir.
Erlendur: Við þetta bætist að
Sjónvarpið er horfið frá
kvikmyndatöku í sinni þátta-
gerð. Nú er allt tekið beint upp
á myndband en ekki á filmu
eins og gert var. Við höfum enga
tryggingu fyrir því hvað
myndbönd koma til með að
endast enda engin reynsla
fengin af langtíma varðveislu
þeirra. Þetta er talsvert
áhyggjuefni ekki síst með tilliti
til þess að sú sjónvarpstækni
sem nú er við lýði mun deyja
og ný tegund af sjónvarpi taka
við, svokallað hágæðasjónvarp.
I þeirri tækni nýtist sú tegund
af myndböndum sem nú eru
notuð mjög illa. Hins vegar er
ljóst að það sem við núna tökum
upp á kvikmynd kemur til með
að skila sér í fullum gæðum í
hágæðasjónvarpinu. Hjá
Á sagnfræðin samleiö meö sjónvarpinu?
sjónvarpsstöðvum í öðrum
Evrópulöndum gera menn sér
miklu betri grein fyrir þessum
vanda og taka mikilvæga atburði
upp á filmu.í dag eru tæpast til
afspilunartæki fyrir elstu
myndbönd Sjónvarpsins. Nú eru
komin önnur bönd og annað
kerfi. í heimi myndbandanna er
alltaf verið að endurnýja búnað
og tækni. Efni getur „læst inni“ í
úreltri tækni. I raun þyrfti að
ganga skipulega til verks í að
kópera gömul bönd yfir á ný
sem svo verða úrelt og þá þarf
að kópera þau yfir á enn nýrri
bönd og svo koll af kolli.
Eggert: Afar brýnt er að gefa
varðveislunni aukinn gaum því
mikilvægi kvikmynda í
sagnfræðirannsóknum fer
vaxandi og á eftir að aukast
verulega þegar fram líða stundir.
Þetta er nýr flokkur heimilda og
ákaflega dýrmætur sjóður sem
sagnfræðingar framtíðarinnar
eiga eftir að njóta góðs af. Og
þeir sem fást við sögu undan-
genginna áratuga þurfa nú þegar
á þeim að halda. Til þessa hafa
sagnfræðingar hins vegar verið
full andvaralausir í garð annarra
heimilda en ritaðra. Þeir verða
að beina sjónum sínum að
þessum nýju heimildum, þurfa
að takast á við þær, túlka og
meta, og læra að vinna með
þær og með þeim. Með
víxlverkan kvikmynda og ritaðs
máls fæst fyllri mynd af liðinni
tíð og undirstöður rannsókna
verða vonandi traustari. En
auðvitað er tómt mál að tala
um notkun þeirra ef þær eru
ekki aðgengilegar fræði-
mönnum eða hafa jafnvel lent í
glatkistunni, eingöngu vegna
þess að ekki er nógu vel staðið
að varðveislunni.
84