Ný saga - 01.01.1997, Qupperneq 12

Ný saga - 01.01.1997, Qupperneq 12
Jón Olafsson Mynd 11. Þóroddur Guðmundsson. r> Mynd 12. Eyjólfur Árnason. Þóroddur og Eyjólfur fóru hvor í sína átt- ina sumarið 1931. Þóroddur var sendur til fiskimannaþorpsins Tsypnavolok, á Rybatsjí- skaga í norðvesturhorni Rússlands, nálægt finnsku og norsku landamærunum. Eyjólfur var sendur til georgísku borgarinnar Batumi við Svartahafið. Báðum var ætlað að starfa með flokksdeildinni á staðnum auk þess að vinna almenna vinnu. Eyjólfur starfaði í sjó- mannaklúbbi bæjarins, þar sem töluverður straumur var af útlendum sjómönnum. Þór- oddur stundaði fiskveiðar með heimamönn- um og aðstoðaði við „kollektívíseringu“ smá- bátaútgerðarinnar í Tsypnavolok, ásamt flokksdeildinni á staðnum og tveimur norsk- um samstúdentum sínum, sem gengu undir dulnefnunum Eng og Nielsen.38 Eyjólfur virðist einkum hafa velt því fyrir sér um sumarið hvernig hægt væri að snúa sjómönnum sem dvöldust um lengri eða skemmri tíma í Batumi til kommúnisma. Hann kvartaði yfir þvf í skýrslu um dvölina að ekki hafi verið reynt að hafa ofan af fyrir þeim með viðunandi hætti og iðulega hafi menn leiðst út í drykkjuskap vegna tómra leiðinda. Forstöðumann sjómannaheimilisins taldi hann of fáfróðan og fullan af klisjum til þess að nokkur gæti orðið fyrir áhrifum af honum: „Stundum heldur hann langar ræður sem ekki eru annað en merkingarlaust orða- gjálfur, frasar og slagorð, niður með kapítal- ismann og svo framvegis."39 Eyjólfur var ekki hrifinn af borginni. Hann sagði vændi og brask blómstra í Batumi. Þar að auki væri borgin full af mensévikum sem hefðu þar einskonar miðstöð. En þótt staður- inn væri langt í frá nægilega bolsévískur taldi Eyjólfur sig samt hafa náð nokkrum árangri við að uppfræða sjómennina um Sovétríkin og kommúnismann. Svona lýsir hann vinnu sinni: Þegar sjómennirnir höfðu lokið störfum sínum á kvöldin (einnig í hádegishléinu), tókst mér oft að safna áhöfnunum saman og koma af stað umræðum eða halda fyrir- spurnafundi og þá oftast um Sovétríkin og um ástandið meðal rússneskra sjómanna. Einnig var stundum rætt um ástandið í heimalöndum áhafnanna og ástandið í heiminum almennt.4'1 Árið 1931 var gífurlegt umrót í Sovétríkj- unum. Alls staðar var fólk á faraldsfæti. Bol- sévikar höfðu endanlega snúið baki við NEP- stefnunni og þar með var frjáls markaður úr sögunni í Sovétríkjunum. Bændum, fiski- mönnum, veiðimönnum og öðrum sem fram að þessu höfðu að einhverju leyti að minnsta kosti verið sjálfra sín herrar var nú gert að ganga í samyrkjubú og samvinnufélög. Sjálfs- eignarbændur voru sviptir löndum sínum, margir drepnir, aðrir hraktir í útlegð. Á sama tíma átti að iðnvæða Sovétríkin. Um allt land- ið voru að hefjast gífurlegar framkvæmdir sem kröfðust vinnuafls og leiddu til búferla- flutninga fjölda fólks. Á þessum árum urðu ótrúleg umskipti í lífi Sovétborgara, samfé- laginu var umturnað. Milljónum saman yfir- gaf fólk sveitirnar og þusti til borganna eða á ný iðnaðarsvæði. Þó að fjöldi manns væri á flótta og fangelsanir og aftökur yrðu sífellt tíðari, þá fékk þorri fólks tækifæri sem ekki höfðu boðist áður: starfsframi og menntun var í boði fyrir þá sem höfðu heppnina með sér og kunnu að grípa gæsina. Þóroddur Guðmundsson lenti í þessari hringiðu miðri. Fólkið í Tsypnavolok talaði norsku en ekki rússnesku og mátti sannarlega muna tímana tvenna. Flokksdeildin á staðn- um var hins vegar skipuð Rússum sem beittu heimamenn hinu mesta harðræði. Tsypnavo- lok var fjölmennast nokkurra norskra fiski- mannaþorpa á norðanverðum Kolaskaga. Norðmenn höfðu byrjað að flytjast þangað uppúr miðri 19. öld, en þá var Kolaskagi nán- ast óbyggður. Fengsæl fiskimið voru við alla ströndina. Til að byrja með nutu Norðmenn- irnir sérréttinda. Það breyttist um 1910 þegar stjórnvöld ákváðu að norsku innflytjendurnir skyldu framvegis lúta sömu reglum og aðrir þegnar Rússakeisara. Hagur þessa fólks versnaði þó fyrst til muna við byltinguna. Þá var landamærunum lokað og tengslin við Noreg rofnuðu. Fram til 1931 voru fiskimenn- irnir þó sjálfstæðir og gátu ráðstafað afla sín- um að nokkru leyti sjálfir. En á útmánuðum 1931 komu fyrirmæli frá stjórnvöldum um að nú skyldu fiskimennirnir í Tsypnavolok stofna félagsútgerð. Þessi fyrirmæli fengu dræmar undirtektir meðal heimamanna.41 Þegar Stein (dulnefni Þórodds), Eng og 10
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Ný saga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.