Ritmennt - 01.01.2005, Side 45

RITMENNT
HIMNABRÉF ÖMMU MINNAR
himni, virðist ekki hinn sami, en hann er
þó í Þýzkalandi í báðum tilvikum.
Að öllu samanlögðu tel ég elclci of djarft
að fullyrða, að himnabréfið danska frá Í720
sé grundvöllur flestra íslenzku bréfanna og
hafi verið þýtt og staðfært af íslenzkum
manni á i8. öld. Síðan hefur það verið
skrifað upp af ýmsum riturum, sem hafa
ekki allir hirt um annað en lcoma efni þess
lítt brengluðu til alls almennings, hvað svo
sem liði nákvæmu orðalagi frumritsins eða
stafsetningu.
Þá hef ég fengið frá Odense ljósrit af
tveimur prentuðum himnabréfum, sem eru
þar í „Borgarsafninu". Annað þeirra ber þess
auðsæ merki, að það hefur verið samanbrot-
ið. Af því má draga þá ályktun, að einhverjir
hafi borið það á sér innanklæða. Kernur það
vel heim við Hb ömmu minnar, sem hún
bar á sér og áður er sagt frá.
Hér birtist himnabréf frá Danmörku, sem
er ágætt sýnishorn fyrir dönsk himnabréf
og raunar einnig þau, sem ég hef séð frá
Noregi og Svíþjóð. Birtist það á dönsku eins
og það er prentað í ritgerð eftir Johannes
Vejlager, lýðháslcólastjóra í Hove. Samdi
liann tvær greinar skömmu eftir 1930 um
dönslc himnabréf. Eru þær næsturn sam-
hljóða að öðru leyti en því, að atburðurinn,
sem greint er frá, gerist sinn á lrvorum
stað í Danmörlcu. Önnur kom út í Ribe
Amt 1934 og nefndist „Et Par Træk af
Himmelbrevenes Historie." Hin kom út í
Sondeijydsk Maanedsskiift 11, 1934/35 og
nefnist „Træk af Himmelbrevenes histor-
ie."
Vejlager fylgir þeim úr hlaði með nokltr-
um formálsorðum, og er rétt að minnast á
þau hér. Hann tekur það fram, að hann ætli
til íSt'- PscniKHia/
5Ptllc airct' fwr ©nb fclf llcrtcn/
CH Mt W •* f*t >1! I
Aörni fom »11 faflc faf
PMNmeav/fKtcn
MOttMtHlM'
KÍSncn iMMmfl tafccc fw
itwnuvjitfT « 3Kfc«rt«tann
trtm t»« »ttrt *Jrt/
11 I IJIif MdM «t« tctow m.n
- .3 tn R<i<X:r. r*
Srfl ..vt tlnCJV' kXi ínrtti itctl
«*rtjin n.t tiui imt 0*k/ n
Mct UUim tlntnl tVrtJM mni
■vttccli tn Sdmnc«f<NU
t. n n« ol hh trtlf ítcrr ntcf
■mt j»dttnnmil . j< pj.uí l'rd .1t-
fj <í n .«to turci ut'iiiíi «1 J 'it'
« *i <nn tt ufcrmnmi P.ui
ii«<iitti6<i f’Mi raiUvndtdi-
rf|N otI rJ etn ednKlJia JJilf ol
gjjc i Jtiift.o/r» Kru «UM Oi»
imt flnt.iJi «i»t 'ntftfl/Mdinl
Mlttdrff iln ni.t l'cFlcnM / c*
tm» XiyrJtM tiit ■Jcrficmu-
■tr ctci di J Wtt ditoNi icnilt't
cm Vdrtlt.uoii ttirtl mit fccrt c»
arnKtOI Jtom K»km fetf 6<t»
iflct ®#ttirdk<i *». f'ifi flirtfl «
Wtft N ÍKii.iléNt«l Jod
fMtt lcfn M Vtrt. iNtl hd
(Mtt td»tH*íS' »Ntf«C itft.
9»tna ftjft ■* ho tcw *d: it-
ft |Udi rn dtírtt iNctl citia mit
Odllt fUft iudJI-Mtlt Ktf (dl*
‘—‘ ”’-iíilV»U gidi»t ‘-'
f K' iNtd JVtl
ftortt rft JBrlft
Kf kt; fj« :X|*«il*Cft imUfhlf
eixSfí |jd flirct kc ctfi 6un‘Nt
M jcft: Cf Mt ladi fetl tt«i Mii
•}<:<• i cj tcttft hd ctf tfffl'ift tdaf
ct icttMU'td (td'S.ftitfO KiMVi-
ss^nssaw
ftttfl 01119Sm; wrt wiu cjm
Oddat/ M twm wn ttl Irn i-tiwit
(Mdt it lcitottdf ntdi M Kiwr dl'
ttifl ocAin O-rfo «• lcfncnli i tSn
c»i ftdlmittfik tflidtitfnCcpuaf
tfllc íVir, nem J bd« Jwrtuu
I BidllJt ewtft |.M eontd(rt.i I
SnrabwmfomwiaflM*
t<tc(/(otNn MKfctM
o«lutf«tóPP. -
AdKl/ M |dd ««n»i:fc« fn t*dd
JICflM/ u hj m*t& w trtftc
ewtoct |Md •piOWXfB/ *dl t«
tMii cttt fctbnci ítif' *ttcfHj
twt tflll Htii tatft dsii/t u.t'
au t.l «l< l.«l (CttplMI
KHtft cttt df ftuttcl ttrcw 3 J
Ktf Ml r.ntC »»uitfli*i itf nodt f
t d nvmrdit etci tMd tfl* rt.ríf C
6di, ts. Ijnt Juff diif mtgetdt
(ctcrcrteoNfrtftn* , (
Aiitci mn Fdr.i tmi W'i»l
ikpjd/cU-t IwtitMtMftl »dd- ,
u< n *Jl 6M.lflVN>-Jlt itt.1 hf ,
t<u\lMdi»f<e»dNlfl JfdlNRC 1
fllf.-d JitCfdlfewMÍidtiN'ilitm
« ii. Ijiii trtrt 4ti<* tvd |i|/
|ja*j(Hinée it fctrnCilijcflnV
IÍ41UI rf.u<l IUOmMr.
•1»
Danska himnabréfið.
ekki að rekja sðgu himnabréfsins og feril
þess og forsendur fyrir því, enda mundi það
leiða menn út um víðan völl. En hann segir
það geti vakið áhuga, að áður hafi ekki verið
bent á það, að mörg þessara himnabréfa,
sem eru einnig útbreiddari í Danmörku
„á vorum dögum en almennt hefur verið
álitið, séu sögulega staðbundin". Hann
segir, að í bréf frá „nýrri tíma" sé oft skotið
inn atburðum, sem tengi þá við ákveðinn
bæ eða herragarð, ákveðna persónu og þess
háttar. Hann vill í sem stytztu máli gera
grein fyrir útbreiðslu þeirra og tengingu
þeirra við ákveðin svæði.
Vejlager bendir á, að tvær aðalgerðir
himnabréfa séu til, sem hann nefnir vernd-
argripsgerðina (Amulettypen) og yfirbóta-
41