Ritmennt - 01.01.2005, Page 53

Gunnar Haiöarson
RITMENNT 10 (2005) 49-62
Gaddhestar og
gull í lófa
Myndmálið í afmælislcveðjum Halldórs Laxness
til tveggja pólitískra samherja
/
Iformála Heimskringlu, þar sem Snorri Sturluson ræðir
heimildagildi lconungakvæða, segist hann taka mest mark á
þeim kvæðum sem kveðin voru fyrir konungunum sjálfum. Hann
tekur allt fyrir satt sem finnst í þeim urn ferðir konunganna eða
orrustur með þeirn rökum að skáldin hefðu ekki dirfst að spinna
upp orrustur sem konungarnir hefðu ekki háð eða ferðir sem
þeir hefðu ekki farið. „Það er háttur skálda að lofa þann mest er
þá eru þeir fyrir," segir Snorri og mælir sjálfsagt af eigin reynslu,
„en engi myndi það þora, að segja sjálfum honum þau verk
hans, er allir þeir er heyrði vissi að hégórni væri og skrök, og svo
sjálfur hann. Það væri þá háð en eigi lof."1 Óneitanlega virðist
þetta skynsamlegur mælikvarði á gildi kvæðanna. En gáurn sarnt
að því að Snorri lítur aðeins á kvæðin sem heimild um athafnir
konunganna, ferðir þeirra og orrustur. Hin aðferðafræðilega regla
sem hann setur sér segir elckert um hvaða mynd er dregin upp af
konunginum eða hvaða líkingamál er notað til að lýsa honum,
1 Snorri Sturluson, Prologus, Heimskringla Snorra Sturlusonar, um prentun sá
Páll Eggert Ólason, Reykjavík, 1946, bls. 2 (stafsetning hér færð í nútímabún-
ing).
49