Ritmennt - 01.01.2005, Side 83

RITMENNT
MUNNUR SKALDSINS
reynist spretta af óöryggi sem á rætur
að rekja til fátæktar í æsku. Þjóðólfur
er í gervi. Fágað útlit hans dylur
niðurlægjandi uppruna. Þannig er
það hræsni hjá honum að hæðast
að Halla fyrir ruddaskap. Með því
að borða kálfinn tjáði Þjóðólfur sig
og gerði út um grundvallarmuninn
á því að éta og tala. Sagan afhjúpar
þann sannleilc um hann sem Halli
hafði afhjúpað sjálfur með því að éta
graut í garði. Á bak við þunna blæju
hrokafulls yfirstéttarfassins eru þeir
sami maður: Fátælcur bóndasonur frá
afskektu landi á hjara veraldar.
Tjáning í orói, tjáning á borói
Munnurinn er vissulega mikilvægt
hjálpartæki Halla, en um leið og hann
étur grautinn afhjúpar manninn sem
snjallan leikara, einfaldan sveitadreng
sem leilcur hlutverk frakks og
ruddalegs hirðfífls. Munnurinn
kemur líka upp um Þjóðólf, fyrst
hans eigin munnur sem át kálfinn en
síðan munnur Halla sem segir hina
afhjúpandi sögu. En hann afhjúpar
ekki aðeins Þjóðólf heldur samfélagið
allt og líka konung sem hefur þó
vit á að taka þessu vel. Enginn er
jafn fágaður og hann þylcist vera, og allir
eru í hlutverki. Það á ekki síður við um
sjálfan höfund Morkinskinnu sem lýsir í
verki sínu hirðsamfélagi sem er bæði fágað
og ruddalegt, eins og kemur svo skýrt frarn
í Sneglu-Halla þætti.
Þegar allt kemur til alls eru munnurinn
sem talar og munnurinn sem étur sami
Landsbókasafn. Lbs 1801 4to.
Sneglu-Halla þáttur skrifaður af Halldóri Hjálmarssyni konrektor
um 1800.
munnur. Greinarmunur þeirra er tilbún-
ingur og það er mannlegt samfélag líka.
Þetta afhjúpar Halli með ruddaskap sínum
en einkum þó með því að ferðast úr einum
heimi í annan án gervis og með því að
hafa að engu þann mun sem á að ríkja milli
hins grófa og hins fágaða hlutverks munns-
ins.
79