Vera - 01.02.2002, Page 18

í fyrstu bylgju femínismans var barist
fyrir kosningarétti kvenna. Emmeline
Pankhurst var bresk súffragetta sem
barðist fyrir kosningarétti allt sitt líf og
lenti oft í fangelsi fyrir þá baráttu.
Breskar konur fengu fullan kosningarétt
þremur mánuðum áður en Emmeline lést
árið 1928.
Önnur bylgjan reis hæst um 1970. Þá
börðust konur fyrir réttindum sem þykja
sjálfsögö I dag, eins og atvinnuþátttöku
kvenna, dagheimilum og rétti til get-
naðarvarna og fóstureyðinga - rétt-
indum sem gera konum kleift að njóta
hæfileika sinna í samfélaginu.
í þriöju bylgjunni felst ákveðin afstaða
frekar en ákveðin baráttumál. Þessi af-
staöa hefur stundum verið kölluð „girl
power'' og felst I því að viðurkenna fjöl-
breytileika einstaklinganna og rétt
kvenna til að vera þaö sem þær vilja og
gera það sem þær vilja.
wenMtavmlítf^fírvíilífoi
börn 09 vtpp í feíw
^rMM^-VdUíir wiftRílMiMgi
jíijvirétti RtjvýdMMíi íé m<$.
ast jafnrétti hafa ekki og munu aldrei
breyta neinu þar um. Feministar hafna
þessum stöðluðu imyndum og benda á
að jafnrétti verði aldrei náð á meðan
ekki sé greint á milli orsaka og afleið-
inga og málin sett í rökrétt samhengi.
Sá grunur læðist óneitanlega að mér aö
þá fordóma sem viðgangast í samfélag-
inu og beinast að feminisma megi rekja
til þeirrar staðreyndar að fólk hefur al-
mennt enga hugmynd um út á hvað
hugmyndafræði feminismans gengur.
Nýlega rakst ég t.d. á umræðuvef á
heimasíðu MR þar sem eitt umræðu-
efnið bar heitið „Eru feministar djöfull-
inn?" Þarna fóru fram miklar vanga-
veltur um feminisma, sem er vissulega
góðs viti, en þaö nísti mig inn að hjarta
að sjá hversu illa upplýst flest þeirra
sem þátt tóku í umræðunni eru. Ef setja
ætti alla fordómana sem þarna birtust i
eina setningu yrði hún eitthvað á þessa
leið: Feministar eru:
„Öfgahópur kvenna uppfullur af loðn-
um Olgum sem neita að ganga í
brjóstahöldurum, telja sig betri en
karlmenn, vilja hefna sín fyrir margra
alda misrétti og trúa á samsæriskenn-
ingu typpamafíunnar."
Hvernig dettur fólki svona nokkuð í
hug? Hvernig stendur á því að fólk, og
þá sérstaklega ungt fólk í dag, er ekki
upplýstara en raun ber vitni?
hæf ráttafcti kvtyarfKríbnytíHyt
Enn þann dag í dag mæta feministar
sömu fordómum og þær mættu fyrir
30, jafnvel 100 árum. Vissulega hefur
lagaumhverfið breyst og þróast á já-
kvæðan hátt en hvað stoðar þaö þegar
jafnvel unglingar, sem eiga að hafa
hlotið bestu menntun sem völ er á, eru
jafn illa upplýstir um eðli og inntak
feminisma eins og fram kom á þessum
umræöuvef, og grípa til sömu sleggju-
dóma og karlrembur fyrri alda? Hér
þarf róttæka hugarfarsbreytingu. Með
þegjandi samþykki menntamálayfir-
valda alast börn og unglingar upp í
þeim grundvallar misskilningi að jafn-
rétti kynjanna sé náð. Það er þvi engin
þörf á að skilgreina feminisma, hvað þá
að kenna sögu kvenréttindabaráttu
undanfarinna áratuga. Þetta er sorgleg
staðreynd og ef uppræta á fordóma
gegn feminisma sem greinilega eru
mjög ríkjandi í skoðunum fólks í dag, er
knýjandi þörf á að breyta viðhorfum
almennings.
En hverra er upplýsingaskyldan?
Feministar hafa lengi verið gagnrýndir
fyrir það hvað fók er illa að sér um
kenningar feminismanns. En er það á
ábyrgð feminista að uppfræða fólk um
þessi atriði eða liggur ábyrgðin annars-
staðar? Skólastofnanir landsins og
menntamálayfirvöld eiga að sjá til þess
að ungmenni þessa lands búi yfir
ákveðinni grunnþekkingu sem á að skila
þeim sem hugsandi og upplýstum ein-
staklingum út í þjóðfélagið. I lífsleikni
er farið aðeins yfir stöðu jafnréttismála
en hvergi er minnst á feminisma. Ef
feminísk hugmyndafræði og saga
kvennabaráttunnar er ekki talin mikil-
vægur grunnur i jafnréttishugsjóninni
þá getum við allt eins kennt mannkyns-
sögu án þess að skeyta neinu um at-
burði fyrri tíma. Það er ekki hægt að
aðskilja feminisma frá jafnréttisum-
ræðunni frekar en hægt er að hindra
óheppilegar afleiðingar án þess að leiða
hugann að orsökinni. Rót vandans
verður ekki upprætt með lagalegum
réttindum einum saman. Samhliða
auknuni lagalegum réttindum er nauð-
synlegt aö fram fari aukin fræðsla um
orsök og tilgang laganna. Réttindin
verða að haldast i hendur við aukna
fræðslu sem leiða mun af sér HUGAR-
FARSBYLTINGU.
Höfundur er laganemi og meðlimur i
Bríeti, félagi ungra feminista