Vera - 01.12.2002, Blaðsíða 47

Þegar spurt er hvers vegna strákar hafi ekki verið
hvattir í hjúkrunarnám, áherslan lögð á stelpur í
tæknigreinar, segir Rósa að það fyrrnefnda hafi
vissulega verið reynt en á tvennt beri að líta: fyrir-
myndir vanti, fáir karlmenn séu til að kynna þetta
nám fyrir ungu fólki, farið var þó í 10 skóla í vor, og
fjármagn hafi heldur ekki borist eins og til átaks í
tæknifögum. Þá sé ekki hægt að horfa framhjá launa-
málum, karlmenn virðist sækja í hagnýtt nám sem
skilar öruggum tekjum fljótt. Konur horfi meira til
þeirrar stöðu sem námið veiti þeim útávið og svo á-
nægju í starfi. Vegna þessa og ímyndar starfsins fari
ennþá mjög fáir karlmenn í hjúkrun, hefðbundið
kvennanám við Háskólann og að því leyti hinumeg-
in við verkfræðina á skalanum.
Helmingur undir glerþaki
Kannski kemur einhverjum á óvart að fimmtungur
kvenna í háskólanámi er eldri en 30 ára. Og þótt sex
af hverjum tíu háskólanemum séu konur er menntun
þeirra ennþá með öðru sniði og síður arðbær en
karla. Þær ljúka flestar um fjögurra ára námi með
grunngráðu, BA eða BS (67% brautskráðra 2000),
eru líka orðnar fleiri en karlar sem nú útskrifast með
masterspróf (59% brautskráðra sama ár) og fer fjölg-
andi með doktorsnám að baki. Þunglega virðist geta
gengið að fá styrki og stuðning sem þarf til fram-
dráttar í háskólum. Atvinnumarkaður er svo gjarna
sagður hafa „glerþak" sem margar konur reka sig á.
Þær komast ágætlega til millimetorða en þurfa mikið
til að fá hæstu stjórnunarstöður. Kynjamunstur og
valdahlutföll á vinnustöðum hefur víða lítið breyst.
Metnaðarleysi kvenna er vart um að kenna, né lítilli
menntun, en sumir velta fyrir sér samtryggingu
karlaveldisins.
Kynjaskipting í deildum Háskólans
Deild: KK KVK Alls
Guðfræðideild 38 86 124
Læknadeild 201 356 557
Læknisfræði 176 268 444
Sjúkraþjálfun 25 88 113
Lagadeild 228 246 474
Viðskipta- og hagfræðideild 571 684 1255
Viðskiptafræði 21 23 44
Viðskiptaskor 439 601 1040
Hagfræðiskor 111 60 171
Heimspekideild 498 957 1455
Lyfjafræðideild 21 61 82
Tannlæknadeild 22 30 52
Verkfræðideild 650 221 871
Raunvísindadeild 331 501 832
Félagsvísindadeild 429 1228 1657
Hjúkrunarfræðideild 8 437 445
Samtals 2997 4807 7804
38.4% 61.6%
Heimild: Nemendaskrá HÍ
inu. jafnt sé á komið eða gott betur hvað konur varð-
ar víða, til að mynda í lögfræði og stjórnmálafræði,
en launamunur og gengi upp metorðastiga hafi
minna breyst heldur en menntunin. I læknisfræði
séu nú fleiri konur en karlar, en þær sæki fremur í
framhaldsnám í greinum sem njóti kannski ekki
mikillar virðingar, heimilislækningar til dæmis,
meðan skólabræðurnir haldi margir áfram í skurð-
eða lyflækningar.
Skjaldborg er þannig að áliti Þorgerðar slegin,
mest ómeðvitað, um ákveðnar greinar og erfitt fyrir
konur að kornast þar áfram. Hún segir orðræðu og
viðhorf í námi gefa tón fyrir misrétti launa og frama
almennt sem blasi við milli kynjanna. Kannanir sýni
11-18% launamun kvenna og karla fýrir sambærileg
störf og athyglisvert sé ef til vill að mestur munur sé
meðal stjórnenda. Meiri menntun kvenna skili ekki
ennþá þeim árangri sem mælist í launum og áhrifum
og margþættar ástæður komi til. Ekki samsæri; held-
ur blanda af menningu og hefð, huglægum og hlut-
lægum hindrunum.
Þorgerður Einarsdóttir, lektor í kynjafræðum við
HÍ, bendir á að tölur um kynjaskiptingu í deildum
Háskólans segi oft aðeins hálfa söguna þar sem mun-
ur sé talsverður eftir fögum innan þeirra. Almennt
megi segja að konur séu ekki í „arðbærustu“ fögum,
ekki til að mynda margar í greinum sem leiða til
starfa í upplýsingatækni, en hafi þó sótt á í þeim
greinum sem gefi tækifæri á lykilstöðum í þjóðfélag-
„Kæru félagar"
Tölur um hlutföll kynja í háskólanámi á Islandi eru
fáar til fyrr en frá miðri síðustu öld. Konur voru þá
tæp 19% háskólanema, 40 árum eítir lagasetningu
um réttinn til slíks náms. Árin 1901-1925 braut-
skráðust tvær konur frá Háskólanum, þær voru 20
næstu tvo áratugi og fór áfram fjölgandi. Hlutfallið
47