Vera - 01.12.2002, Blaðsíða 63

okkur feminista í Afríku séum bara hópur forrétt-
indakvenna sem séum uppfullar af hugmyndum frá
Vesturlöndum sem við erum að reyna að þröngva á
okkar samfélög. Persónulega skiptir það mig ekki
máli þó fólk kjósi að saka mig um að maka krók yfir-
stéttarinnar vegna þess að ég hef valið að berjast fyr-
ir réttindum kvenna - óg biðst ekki afsökunar á því
starfi. Eg lít á baráttuna fyrir jafnrétti kynjanna sem
ákveðin vísindi sem tekur tíma að þróa og við sem
erum í fararbroddi í þessari baráttu erum fulltrúar
mæðra okkar, formæðra, og systra sem ekki hafa haft
tækifæri til að taka þátt. Ég lít svo á að það sé skylda
okkar sem höfum tækifæri til að vinna að þessum
málum að koma upplýsingum til annarra kvenna og
hjálpa þeim að breyta lífi sínu. Þetta er virðingarvert
starf og ég hef aldrei tekið þessa ómaklegu gagnrýni
alvarlega. Hins vegar er spurning hvort við sem erum
í þessari baráttu náum nógu vel til grasrótarinnar. Ég
er ekki viss um að svo sé“.
Stéttaskipting og systralag
Samtökin Konur og lög hafa leitast við að ná til ólíkra
hópa kvenna í samfélaginu með því að hafa ólík
námskeið í gangi sem mæta þörfurn bæði fátækra, ó-
menntaðra kvenna sem flestar búa í dreifbýlum
byggðum landsins, og menntaðra kvenna sem eru
þátttakendur á vinnumarkaðinum í þéttbýlinu. Stað-
reyndin er hins vegar sú að það er miklu erfiðara og
dýrara að ná til kvenna í dreifbýlinu og mest af starfi
þeirra fer því fram í borgunum eins og reyndar starf
flestra félagasamtaka í landinu. Seodi bætti við að fé-
lagslegar hindranir séu líka vandamál sem korni í
veg fyrir að ólíkir hópar kvenna nái saman.
„Okkur hefur ekki tekist að mynda það systralag
sem æskilegt væri að hafa því vandamál okkar eru
svo ólík og við hugsum svo ólíkt. Það er auðvitað fá-
tæktin sem er mikilvægust í réttindabaráttu flestra
kvenna í dreifbýlinu, en reyndar líka stórs lióps
kvenna í þóttbýlinu. Þessar konur eru sterkar og
standa oftast á sínu ef gengið er á rétt þeirra, en fá-
tæktin er þeirra holsta vandamál. Fyrir okkur, konur
úr millistétt í þéttbýlinu, er það hræðslan við að tapa
því sem við höfum sem stendur í vegi fyrir því að við
myndum nógu sterkan baráttuhóp. Við erum hrædd-
ar við að tapa virðingu og þeim félagslegu tengslum
sem við höfum myndað og sem við treystum á. Flest-
um finnst það ekki þess virði að ná fram lagalegum
eða fólagslegunr réttindum sínum á kostnað þeirra
tengsla og virðingar sem þær hafa í samfélaginu.
Þannig að málefnin, og þar með talin jafnróttisbar-
áttumálin sem skipta ólíka hópa kvenna mestu máli,
eru augljóslega mismunandi. En það eru líka mörg
málefni sem snerta okkur allar því við erum allar
konur og við erum að tala um vandamál sem snúa að
konum sérstaklega".
Alþjóðlegt samstarf
og afrískur feminismi
Við færum okkur nú út í aðra sálma og ég spyr Seodi
hvað henni finnist um samstarf kvennasamtaka á al-
þjóðlegum vettvangi. Skiptir þetta samstarf máli, eða
gera mismunandi menningarhugmyndir slíka sam-
vinnu gagnlausa eða jafnvel skaðlega eins og stund-
um er haldið fram, t.d. í sambandi við umskurð á
kynfærum kvenna?
„Nei, ég held að slík samvinna só mjög gagnleg,"
segir Seodi „því við skiptumst á aðferðum og hug-
myndum um það hvernig á að berjast gegn kúgun.
Vandamálin sem við glímurn við eru auðvitað ólík en
við deilum reynslu okkar og öðlumst breiðara sjónar-
horn á t.d. þau vandamál sem snúast um stöðu og
kúgun kvenna. Samtökin mín vinna með samtökum
sem eru svæðisbundin innan suðlægrar Afríku en
einnig vinnum við með alþjóðlegum stofnunum og
erum t.d. með áheyrnarfulltrúa innan Sameinuðu
þjóðanna. Svona samvinna hjálpar okkur til að tengj-
ast systrum okkar um allan heirn sem rnargar hafa
náð mikilvægum árangri í baráttunni og þessi sam-
vinna skiptir því miklu máli.“
En er til eitthvað sem heitir afrískur feminismi?
„Já, feminismi getur aldrei orðið einsleitur. Að-
ferðir sem þið notið í jafnréttisbaráttunni á Islandi
hljóta alltaf að vera öðruvísi en þær aðferðir sem við
notum í baráttunni hérna í Malaví. Innan samtak-
anna sem ég starfa með skilgreinum við afrískan fem-
inisma þannig að við berjumst fyrir málstað okkar
innan kerfisins. Við heyjum baráttuna á sama tíma og
við vinnum með kerfinu eða ‘óvininum’, ef við vilj-
um orða það þannig, hvort sem það eru stjórnvöld,
andstaða frá körlurn, eða eitthvað annað. Það er sjón-
arhorn okkar afrískra kvenna að leggja áherslu á hina
eiginlegu, praktísku baráttu frekar en hugmynda-
fræðilega eða kenningarlega vinnu og umræðu. Þetta
held óg að só sórstaða afrísks feminisma".
Að velja á milli Mercedes Benz
og hugsjónanna
Ég spurði Seodi hvenær hún hefði farið að aðhyllast
feminíska hugmyndafræði. Hún er lögfræðingur að
mennt - því starfar hún ekki hjá stóru lagafyrirtæki
þar sem hún gæti haft það rniklu betra?
„Já einmitt, græða peninga og aka um á Mercedes
Bonz,“ segir hún og hlær. „Ég er ekki alveg viss
hvenær þetta byrjaði en ég var farin að setja spurn-
ingarmerki við ýmislegt strax sem barn og eftir því
sem ég fullorðnaðist meira því meðvitaðri varð ég
63