Vera - 01.12.2002, Blaðsíða 62

réttlæti: konur og stjórnun réttlætis’. í þeirri bók
fjölluðum við um hugtakið réttlæti út frá ýmsum
sjónarhornum í samfélaginu því framkvæmd réttlæt-
is í þessu landi er ekki bara í höndum réttarkerfisins
heldur einnig í höndum ýmissa stofnana, þar á með-
al kirkjunnar. Raunin er sú að kirkjur í malavísku
samfélagi taka stóran þátt í skilgreiningu og stjórnun
á réttlæti, sérstaklega á sviði einkalífsins og hins fé-
lagslega réttlætis. Nálgun kirkjunnar byggist hins
vegar ekki endilega á jafnréttis- eða mannréttinda-
hugmyndum. Þvert á móti, þá eru sjónarmið mala-
vískra kirkjudeilda mjög karllæg þar sem undirgefni
og lægri félagsleg staða konunnar er beinlínis predik-
uð, jafnvel sögð heilög! Þannig að það sem mín sam-
tök hafa verið að reyna að gera er að halda
vinnufundi með kirkjunum þar sem við ræðum mál-
in. Við reynum að útskýra okkar sjónarmið og hug-
myndir um félagslegt réttlæti, jafnrétti og mannrétt-
indi, og leggjum til leiðir sem kirkjurnar geta farið til
að laga starf sitt og kenningar að þessum sjónarmið-
um. Eg tel að kirkjurnar séu ein helsta hindrunin fyr-
Feminismi elítunnar?
Jafnréttis- og mannréttindasamtök hafa haft frelsi til
að starfa í Malaví í aðeins nokkur ár en ýmislegt hef-
ur þó áunnist á þeim tíma að mati Seodi. Hún segir
að fólk leggi ennþá mjög misjafnan skilning í það
hvað kynjajafnrétti sé, en að hennar áliti er stærsti á-
vinningur jafnréttisbaráttunnar hingað til sá að „fólk
er farið að meðtaka þá hugmynd að mismunun sem
byggist á kynferði sé röng“. Hún telur að þetta sé far-
ið að koma fram á ýmsum sviðum samfélagsins en á-
hrifamestu miðlarnir við að koma þessari hugmynd
út í samfélagið hafa verið fjölmiðlarnir.
„Fjölmiðlar hafa verið mínum samtökum mjög
hjálplegir við að koma hugmyndum okkar um jafn-
rétti á framfæri. Það væri reyndar synd að segja að
jafnréttissjónarmiðið sé samþætt í öllu því efni sem
birtist í fjölmiðlum, þ.e.a.s. þegar ekki er verið að
tala um jafnréttismál sérstaklega. Hið almenna sjón-
arhorn fjölmiðla í Malaví er ennþá mjög karllægt, sú
ímynd sem fjölmiðlar gefa af konum er oft mjög nei-
Ég tel að kirkjurnar séu ein helsta hindrunin fyrir réttlætisbaráttu kvenna því þær
eru svo áhrifamiklar í samfélaginu. Ef prestar segja hluti á borð við 'Kona, þú skalt
vera manni þínum undirgefin' í predikunum sínum getur það haft hættulegar afleið-
ingar og orðið til þess að konur sætti sig við ofbeldi af hálfu karla.
ro
3-
<y
>
ir réttlætisbaráttu kvenna því þær eru svo áhrifa-
miklar í samfélaginu. Ef prestar segja hluti á borð við
‘Kona, þú skalt vera manni þínum undirgefin’ í
predikunum sínum getur það haft hættulegar afleið-
ingar og orðið til þess að konur sætti sig við oíheldi
af hálfu karla. Sumar kirkjur í landinu hafa nú í
auknum mæli tekið upp hugmyndir um jafnrétti
milli kynjanna og við hjá samtökunum Konur og lög
styðjum þær kirkjur eindregið."
kvæð og þeir dæma konur eftir mun hærri siðferðis-
legum viðmiðum en karla. En ég verð samt að vera
sanngjörn og taka það fram að fjölmiðlar hafa verið
mínum samtökum mjög hjálplegir og komið skila-
boðum okkar vel á framfæri. Ríkissjónvarpið bauð
mér t.d. að taka þátt í að búa til þáttaröð um mann-
réttindi og ýmis önnur ráttindi sem kölluð var,
‘Þekktu réttindi þín’. Þessi þáttaröð var sýnd í ríkis-
sjónvarpinu í tvö ár og ég tel að hún hafi haft meiri
áhrif í samfélaginu en margir gera sér grein fyrir“.
En þó Seodi hæli ríkissjónvarpinu er hún ekki á-
nægð með það hvernig stjórnvöld landsins hafa tek-
ið á jafnréttismálum. Hún segir að Malaví hafi undir-
ritað alla alþjóðlega samninga sem stuðla eiga að því
að draga úr ofbeldi eða mismunun gegn konum og
stjórnarskrá landsins kveður á um jafnan rétt karla og
kvenna. Að öðru leyti telur Seodi að ríkisstjórnin
sýni lítil tilþrif í jafnréttismálum. Áherslan virðist í
raun aðallega vera á það að taka þátt í aljjjóðlegum
ráðstefnum en í landinu sjálfu sé hin ríkistengda
‘jafnréttisbarátta’ innantóm orðræða sem stundum
skaði málstað kvenna frekar en styrki hann. Þetta er
mjög athyglisverð staðhæfing hjá Seodi því oft hefur
heyrst sú gagnrýni á kvennabaráttuna í Afríku (ekki
síst innan Afríku) að hún komi aðallega litlum hópi
kvenna úr valdastétt til góða. Þegar ég spurði Seodi
hvað henni fyndist um þessa gagnrýni sagðist hún
gefa lítið fyrir svoleiðis alhæfingar.
„Þessi gagnrýni er í raun árás á okkur feminista.
Kjarninn í henni er sú fullyrðing að við sem köllum
62