Vera - 01.02.2003, Síða 22

/ HORMÓNAR - TIL HVERS?
ÉG VARÐ ÞUNGLYND, ÞJÁÐIST AF SVEFNLEYSI, FÉKK HRIKALEG
SVITAKÓF, OFSAKLÁÐA OG GIGT. ÉG STÓÐ VARLA UNDIR SJÁLFRI
MÉR, FANNST ÉG BARA AÐ VERÐA ÖRYRKI.
og svolítil hitakóf og læknuðu hormón-
arnir þau einkenni. Hún segist þó ekki
vita hvort svefntruflanirnar hafi stafað
af tíðahvörfunum eða þunglyndinu,
allavega svaf hún betur eftir að neysla
hormónalyíjanna hófst. En á móti
fannst henni hún verða tilfinningalaus,
var hætt að finna fyrir djúpri gleði eða
sorg, eins og hún væri alltaf í sama skap-
inu. Það þótti henni fremur tilbreyt-
ingalaust.
Fékk brjóstakrabbamein
„Eftir að hafa neytt lyíjanna í sjö ár upp-
götvaði ég ber í brjóstinu og fór í
brjóstamyndatöku. Þegar ég talaði við
lækninn sem skoðaði myndirnar bað
hann mig að hitta sig daginn eftir og
bætti við: „Mér er svo sem andskotalaust
þótt þú hafir einhvern með þér.“ Þá vissi
ég auðvitað að berið hlaut að vera ill-
kynja, enda kom það í ljós. Ég ákvað að
láta taka allt brjóstið og losnaði því við
að fara í geisla. Þá var ég sett á lyf sem
heitir tamoxifen og öllum konum sem
hafa fengið brjóstakrabbamein er ráð-
lagt að taka í fimm ár. Mér var sagt að af
þessu lyfi væru litlar aukaverkanir,
kannski svolítil svitakóf en ekki var
mikið gert úr því. En það var öðru nær
hvað mig varðaði og það sama gilti um
konur sem ég hafði samband við og
voru að ganga í gegnum það sama og ég.
Við vorum varla húsum hæfar vegna
aukaverkana. Allur líkaminn var undir-
lagður. Ég varð þunglynd, þjáðist af
svefnleysi, fékk hrikaleg svitakóf, ofsa-
kláða og gigt. Ég stóð varla undir sjálfri
mér, fannst ég bara að verða öryrki. Þeg-
ar ég hafði samband við krabbameins-
lækninn gaf hann mér gigtarpillur og ég
fékk líka ofnæmispillur við kláðanum. Ég
lét reyndar kanna hvort ég væri ekki bara
með kláðamaur, en svo var ekki. Kláðinn
stafaði einfaldlega af þessu lyfi. Það var
ótrúlegt að læknirinn skyldi ekki sjá
heildarmyndina og hversu lítil lífsgæði
mér var boðið upp á með því að taka
þetta lyf. Það var ekki á mig leggjandi.“
Hætti sjálf á lyfinu
Þegar hér var komið sögu sá hún þátt-
inn 60 mínútur á Stöð 2 þar sem verið
var að fjalla um brjóstakrabbamein og
um tamoxifen. 1 þættinum kom fram að
læknar telja sig vita að tamoxifen geti
hjálpað konum sem voru ekki komnar á
breytingaskeið þegar þær fengu brjósta-
krabbamein en geti ekkert fullyrt um
áhrifin á hinar. „Ég fór svo að lesa mig til
um þetta á netinu og þar kom það sama
fram. Læknar vita ekkert hvort þetta lyf
gerir það gagn sem það á að gera, þ.e. að
minnka líkurnar á því að brjóstakrabba-
mein taki sig upp aftur. Ég sló bara inn
leitarorðin breast cancer og tamoxifen og
fékk þá upp alls kyns síður með gagnleg-
um upplýsingum.
Þessi vitneskja gaf mér kjark til að
ákveða upp á mitt eindæmi að hætta á
lyfinu. Ég var þá búin að taka það í um
tvö ár. Um leið hættu þessar hræðilegu
aukaverkanir, ég fór að geta sofið og leið
betur á allan hátt. Það hefur aldrei verið
vafi í mínum huga að ég gerði rétt. Mér
finnst mikilvægara að líða vel, kannski
þessi síðustu góðu ár mín. Ég vil frekar
deyja 65 ára en að leggja þetta helvíti á
mig í þrjú ár í viðbót.
Þegar ég sagði lækninum að ég væri
hætt á tamoxifeninu brosti hann bara og
sagðist hafa átt von á því að ég myndi
ekki halda þetta út. Mér finnst læknar
hafa ótrúlega litla hæfileika til að horfa á
manneskjuna í heild. Þeir horfa á ein-
hvern bút á líkamanum og telja sig vera
að lækna hann en skeyta ekki um aðra
parta. Ég hef t.d. komist að því að tamox-
ifen getur aukið líkur á legkrabba," segir
hún að lokum og hristir hausinn.
Mér hefur aldrei liðið betur
»Hún segist lítið hafa fundið fyrir einkennum breytingaskeiðsins en þegar vinkonur hennar
þrýstu á hana að byrja að taka hormóna eins og þær, fór hún til heimilislæknisins, sem er
kona, og leitaði álits.
Læknirinn spurði hvort hún fyndi fyrir
einkennum tíðahvarfa en fyrst svo
væri ekki sæi hún enga ástæðu til að
gefa henni hormóna.
„Ég fann mjög lítið íyrir óþægindum
sem talað er um, fékk örlítl hitakóf en
fannst það allt í lagi. Mér fannst bara
gott að vera laus við blæðingarnar, upp-
lifði þetta eins og frelsun og nýja byrjun.
Kannski kemur þetta öðru vísi út fyrir
okkur sem erum ekki með mikið jafnað-
argeð. Við tökum á móti ýmsum tilfinn-
ingum og látum þær í ljós, það var ekk-
ert öðru vísi á breytingaskeiðinu.“
Vinkonur hennar og jafnöldrur
ræddu mikið um nauðsyn þess að taka
inn hormóna þegar þær komust á tíða-
hvörf, samt var það fyrir 1990 þegar
sprengingin mikla varð. „Þær lögðu hart
að mér að slást í hópinn því þær töldu
sig vera að gera sjálfum sér svo gott.
Þetta aftraði beinþynningu og væri hollt
fyrir líkamann. Við yrðum að taka inn
þau efni sem væru að hverfa úr okkur.
Ég var ekki trúuð á þetta en fór samt
til heimilislæknisins. Hún spurði mig
hvort konurnar í fjölskyldu minni hefðu
orðið mjög litlar. Þegar ég sagði að þær
hefðu alltaf verið litlar, sagði hún að það
væri engin ástæða fyrir mig að taka inn
hormóna, sérstaklega þar sem ég full-
vissaði hana um að það væri ekkert að
mér. Ég hef mælst með svolilta bein-
þynningu en tek lýsi og kalk til að vinna
gegn því og svo geng ég mikið. Það held
ég reyndar að sé allra meina bót. f mín-
um huga eru árin eftir tíðahvörf sterk og
kraftmikil ár, mér hefur í raun aldrei
liðið betur.“
22 / hormónar - til hvers? / 1. tbl. / 2003 / vera