Freyr - 01.10.2004, Blaðsíða 11

um nýjungum”. Þingið lagði þó til
að einnig yrði birt þar léttara efn-
ið eftir því sem rúm blaðsins
leyfði. Þetta með létta efnið var
áréttað á Búnaðarþingi 1962 og
sagt að blaðið ætti líka að vera
handa þeim sem ekki kæra sig um
faglegt efni.
Það er áberandi hversu mikið af
forsíðumyndum Freys á sjötta ára-
tugnum var af vel uppbyggðum
bæjum, íbúðarhúsum og penings-
húsum í fögru umhverfi. Þegar
kom fram á sjöunda áratuginn
viku þessar forsíður fyrir hlutlaus-
ari myndum og jafnvel auglýsing-
um.
Gísli átti sér rómantíska hlið og
skrifaði stundum ljóðrænar rit-
stjómargreinar. En fýrst og fremst
var hann ótrúlegur dugnaðarfork-
ur og raunar afreksmaður. Með-
fram því að ritstýra Frey annaðist
hann búnaðarþátt í útvarpinu um
áratuga skeið, hann annaðist vist-
ráðningar erlends verkafólks eftir
stríð og hjálpaði íslenskum náms-
mönnum að komast í nám erlend-
is. Þá var hann mjög áhugasamur
um aðstoð við Grænlendinga og
tók þátt í gerð samnorrænnar
orðabókar um landbúnað, sem var
mikið stórvirki, og er þá enn
margt ótalið.
Jónas Jónsson tók við af Gísla í
ársbyrjun 1975. Hann hafði tekið
þátt í pólitík, verið aðstoðarmaður
ráðherra, setið á þingi og starfað í
opinbemm nefndum, og gat því
fjallað af miklum kunnugleika um
lagaumhverfí landbúnaðarins sem
var mikill fengur að. Hann skrif-
aði m.a. ítarlega ritgerð um verð-
lagningu búvara frá 1943 til 1995
í minningarriti um Gunnar Guð-
bjartsson. Hjartans mál hans vom
landgræðsla og skógrækt og hann
átti þátt í lagasmíð um þau efni.
Á þeim stutta tíma, sem Jónas
ritstýrði Frey, urðu miklar breyt-
ingar á blaðinu. Útgáfutíðnin
jókst í 24 blöð á ári, síðufjöldi
blaðsins tvöfaldaðist og breyting-
ar vom gerðar á útliti þess og
prentvinnslu, það færðist úr blýi í
offsetprentun. Þegar hann tók svo
við starfi búnaðarmálastjóra árið
1980 var búið að leggja línumar
fyrir mig. Mitt hlutverk var því að
halda þessum mikla dampi í út-
gáfunni, ásamt meðritstjóra
mínum, Júlíusi J. Daníelssyni, al-
veg þangað til Bændablaðið kom
til sögunnar árið 1995.
Gagn og gaman
- En hvert var hlutverk Freys á
þessum árum?
Að þessu hef ég oft verið spurð-
ur og alltaf svarað því eins: Freyr
er gagn og gaman. Þegar ég kom
til starfa við Frey var ekki erfitt að
afla efnis. Sumt áf því var sjálf-
gefíð, svo sem efni frá Búnaðar-
þingi og fundum Stéttarsambands
bænda, verðlagsgrundvellir og
fleira. Þetta efni er allt varðveitt
þarna. Kjaminn í faglegu efni
blaðsins var framlag ráðunaut-
anna, einkum landsráðunauta BI
en einnig héraðsráðunautanna en
auk ráðunautanna voru sérfræð-
ingar RALA og kennarar á
Hvanneyri mjög drjúgir í skrifum.
Síðast en ekki síst vom bændur
sjálfir mjög virkir, skrifuðu grein-
ar og ræddu málin sín á milli.
Gísli Kristjánsson birti mörg
viðtöl í Frey og hlutur viðtalanna
jókst enn á tíma Jónasar þegar síð-
um blaðsins flölgaði. Þau hafa
alltaf verið mjög eftirsótt lesefni.
Ég spurði einu sinni greindan og
gegnan bónda, Daníel Brandsson
á Fróðastöðum í Hvítársíðu: Hvað
viltu lesa í Frey? Hann svaraði: -
Ég vil að það sé eitthvað í hverju
blaði sem ég get lesið þegar ég
fleygi mér eftir matinn. Þetta varð
mér gott leiðarljós. Freyr hefur
líka alla tíð birt mikið af sögulegu
efni og minningaþáttum. Á þann
hátt hefur blaðið varðveitt hluti
sem ella hefðu ekki bjargast.
Ég minníist áður á ályktun Bún-
aðarþings um þörfína á léttari efni
og ég tók að mér að sinna því. Það
var gert ekki síst með því að fá rit-
færa menn til að skrifa í blaðið.
Nokkur fyrstu árin mín birti Rós-
berg G. Snædal rithöfundur fasta
pistla sem hann kallaði Skrjáf í
Altalað á kaffistofunni
Hvorki skyld né vandalaus
Móeiður átti það til að vera
mjög einörð og ákveðin í svörum,
ef henni þótti þess þurfa við, en
lítt munu menn hafa erft það við
hana, þótt hún segði þeim hik-
laust meiningu sína, heldur þvert
á móti. Kippti henni um þetta í
kyn til hinna eldri ættmenna
sinna. Skal um það sögð eftirfar-
andi smásaga. Þegar séra Sig-
urður Thorarensen í Hraungerði
var jarðsunginn, var kona hans,
Sigríður, amma Móeiðar, rúm-
föst, og gat því ekki fylgt manni
sínum til grafar. Þegar Skúli pró-
fastur á Breiðabólstað, sem fram-
kvæmt hafðt athöfnina, og þótti
eiga það til að vera ærið hvass í
svörum, kom inn frá jarðarförinni,
spyr frúin, hvað hann hafi sagt
markverðast yfir moldum manns
hennar. Skúli brást skjótt við og
svaraði: “Ég sagði, sem satt var,
að allir hefðu verið honum bölv-
aðir, bæði skyldir og vandalaus-
ir!” Svaraði þá Sigríður sam-
stundis: “Ekki tek ég það til min,
ég var hvorki skyld honum né
vandalaus."
Móeiður sú sem hér er nefnd
var Skúladóttir, kona Ágústs
Helgasonar í Birtingaholti, en
þessi kafli ertekinn úr bókinni “ís-
lenskir bændahöfðingjar” eftir Sr.
Sigurð Einarsson í Holti, bls.
339-340, en sú bók kom út árið
1951.
5. tbl. 1984.
Freyr 7-8/2004 - 11 |