Freyr - 01.10.2004, Qupperneq 32

I
Laust fyrir 1930 hófu bændur að kaupa traktora til félagsvinnu, fyrst af
Fordson-gerð en síðar einnig IH 10/20, eins og hér má sjá „nýjan úr kass-
anum’’ Kannast einhver við mennina á myndinni? (Myndadeild Þjms. Isl.).
búfjár. Bændur lögðu rækt við
engjalönd sín með áveitum, svo
og skurðum til þess að veita vatni
að og frá. Ráðunautar mældu fyr-
ir verkum og önnuðust þau jafnvel
að hluta. Stunguskóflur og kvíslar
voru drýgstu áhöldin, en lokræsa-
skóflur og -spaðar töldust til ný-
mæla að ógleymdum hestakerrun-
um, er léttu flutninga, og þeim
mælitækjum sem ráðunautar
höfðu til þess að segja fyrir um
töku og rennsli áveituvatns. En
heima í einstaka bæ var hins veg-
ar farin að mala vél ein, sem átti
eftir að fara inn á hvert sveita-
heimili áður en langt um leið: Það
var skilvindan. Hún létti störf hús-
mæðranna til stórra muna. Nú
þurfti ekki lengur að setja mjólk-
ina í trogum og döllum, með til-
heyrandi vinnu við þvott þeirra;
verkið gekk hratt og vel þegar í
stað og ofan í kaupið náðist meira
af smjörfitunni úr mjólkinni en
áður hafði tekist. Blessuðu margar
húsfreyjur komu þessa þings, og
sjálfur biskupinn verðandi, sr.
Þórhallur Bjamarson, taldi skil-
vinduna öllum predikunum betri
að gagnsemi.
Ný og fjölþátta löggjöf, er efla
skyldi landbúnaðinn með ýmsum
hætti, tók gildi. Nokkurrar spennu
gætti á milli dreifbýlis og vaxandi
þéttbýlis. Vinnuaflið var orðið of
dýrt til þess halda mætti óbreytt-
um búnaðarháttum og menn settu
langan og óreglulegan vinnutíma
við bústörf fyrir sig. Séð frá þess-
um sjónarhomum höfðu því skap-
ast hagstæð skilyrði fyrir vinnu-
sparandi aðferðir, svo og tækjum
og vélum til þeirra.
A ljölmörgum jörðum hafði
landbúskapurinn verið stundaður
með sjósókn til nauðsynlegrar
matbjargar, en einnig embættis-
mennsku enda var svo víða að út-
gerðarmenn, iðjuhöldar, svo og
prestar og aðrir embættismenn
urðu hvað áhugasamastir um þá
nýju verktækni er nú tók að síast
til landsins. Að ýmsu leyti urðu bú
þessara manna mikilvægur að-
dragandi þeirra sérhæfðu og
tæknivæddu búa er síðar mynd-
uðu landbúnað tuttugustu aldar.
TRAKTORARNIR - BOTNVÖRP-
UNGAR LANDBÚNAÐARINS?
Á ofanverðri 19. öld urðu um-
talsverðar framfarir í gerð aflvéla.
Sprengimótorinn leysti gufúvél-
ina af hólmi. Islenskir sjávar-
bændur tóku vélaraflið í sína
þjónustu þegar á fyrsta áratug ald-
arinnar. Hins vegar urðu land-
bændur seinni til. Vafalaust hafa
Annáll Freys
Sláttuvélar
í vor fékk Sturla kaupm. Jónson 7 “Herkules” - sláttu-
vélar frá útlöndum og eru þær nú allar notaðar hér á landi
í sumar, auk þeirra voru 2 “Herkúles” vélar hér til áður og
eru þær einnig notaðar til heyskapar. Eftir því sem vér
getum næst komist eru vélar þessar I höndum hr. Ágústs
Helgasonar Birtingaholti, hr. Guðm. ísleifssonar Háeyri,
hr. Eggerts Finnssonar Meðalfelli, hr. Jóns
Jónatanssonar Brautarholti, séra Vigfúsar Þórðarsonar
Hjaltastað, Ræktunarfélags Norðurlands, hr. Guðm.
Þorvarðarsonar Sandvík, hr. Þorst. Thorarensen
Móeiðarhvoli og auk þess ein I Hreppunum, og er oss
ókunnugt um hver hana hefir. Yfirleitt munu menn mjög
ánægðir með sláttuvél þessa, því að bæði slær hún vel,
sé örlítil breyting gjörð á henni, og svo sparar hún stórum
mannafl. Sturla kaupm. Jónsson segir að I Brautarholti
hafi “Herkules” með 2 hestum slegið á 11 klst. svæði þar
í túninu, sem talið sé að 8 menn slái á tæpum þrem
dögum. Eggert á Meðalfelli telur sér og stóran sparnað
við að nota sláttuvélina; hann hefir einnig hestahrífu til
heyskapar.
Af öðrum sláttuvélum vitum vér að “Deering” er notuð
fullum fetum í Ferjukoti hjá hr. Sig. Fjeldsted.
Vonandi fjölgar þeim nú óðum, sem vilja nota sláttu-
vélarnar, þegar innlend reynsla er fengin fyrir gagnsemi
þeirra og vonumst vér til þess Freyr geti síðar skýrt
lesendunum nánar frá henni.
Freyr 1906, bls. 107.
| 32 - Freyr 7-8/2004