Freyr - 01.10.2004, Page 40

Dagur á heyönnum að Innra-Hólmi undlr Akrafjalli um miðbik sjötta áratugarins. Guðmundur bóndi Jónsson hefur
rétt lokið við að steypa votheysturn í kjölfar óþurrkasumarsins 1955. Tjörudökkt stauravirkið sýnir nýlega komið
samveiturafmagn. Heima við fjárhús stendur vænt útihey, er Sigurjón bóndasonur og nú bóndi, setti með vélkvísl á
ámoksturstæki sem um þessar mundir voru nýlunda. Þurrleg sáðgresistaða ryður sig i vélsettum lönum (sætum,
kúrum, smágöitum ...) undir hærum á nýræktuðu túni. Myndina tók Ólafur Guðmundsson, framkvæmdastjóri Verk-
færanefndar, er hann vann að verktækniathugunum á Innra-Hólmi og fleiri völdum búum. (Myndasafn Verkfæra-
nefndar/Búvétasafnið).
þróun ýtti líka tilkoma jarðtætara
við hæfi heimilisdráttarvéla um
miðjan sjötta áratug aldarinnar.
Sameign og samnýting búvéla,
ekki síst ýmissa jarðvinnslutækja,
hefiir verið algeng alla 20. öldina.
Stöku tilraunir voru gerðar með
samvinnu bænda við heyskap, er
stóðu mislengi, en síðustu árin
hefur búverktakastarf, ekki síst á
því sviði, aukist merkjanlega.
Virðist það vera álitleg leið til þess
að nýta öflugan vélakost betur en
ella og til þess að halda kostnaði
við vélaeign og -rekstur i skefjum.
Jarðvinnsla í eina öld
Islensku túnin eru mörg hver
Annáll Freys
Jeppbílarnir
Sem kunnugt er, hefir verið veittur gjaldeyrir til innflutn-
ings Jepp bíla, sem bændur hfafa forkaupsrétt að.
Hafa bændur pantað þá með milligöngu búnaðarfélag-
anna en ríkisstjórnin hefir falið Búnaðarfélagi islands að
dreifa þeim á þann hátt, að þeir gætu komið að notum
þar, sem þeirra væri virkilega þörf.
Af þeim 800 - 900 bílum, sem búið er að panta, voru
aðeins 163 komnir til landsins um miðjan mai, en verk-
smiðjurnar vestanhafa hafa lofað að afgreiða 43 bíla á
mánuði frá desember 1945 að telja.
Vegna verkfalla í Ameriku getur afgreiðslan truflazt
nokkuð. Jepp bílarnir eru útbúnir til þess að geta dregið
eða knúið ýmsar vélar og verkfæri. Verksmiðjan, sem býr
þá til, framleiðir engar landbúnaðarvélar, og eru engin
tæki komin með þeim bílum, sem þegar eru fengnir hing-
að til lands. Enda þótt svo sé, er að sjálfsögðu hægt að
nota bílinn til þess að draga herfi, kerrur eða annað, sem
bóndinn hefir að tengja aftan í hann, en sá er bara galli
á, að beizli þau, sem eiga að vera á milli bíls og verkfær-
is, fylgja ekki. Sökum skort á gjaldeyri, voru þau ekki
fengin með, en úr því er hægt að bæta hér á landi. Stillir
h.f. í Reykjavík, selur íslenzk beizli fyrir svipað verð og
þau mundu hafa kostað hingað komin, ef keypt hefðu
verið vestan hafs.
Þegar farið er að flytja inn bíla I stórum stíl, eins og hér
á sér stað, er hætt við að nokkrir þeirra komizt í hendur
manna, sem ekki bera fullt skyn á meðferð þeirra og hirð-
ingu í fyrstu.
Þess vegna er eflaust full ástæða til þess að minna
menn á, að fyrsta boðorðið við notkun þessarar tækni er
að smyrja vel, og að skipta smurningsolíu oft, einkum
fyrst í stað.
Þá fæst frá verksmiðjunni aukahlutur sem kallast
“gangráður", en hann er notaður þegar bílvélin á að knýja
einhverja þá vél eða verkfæri, sem krefst misjafns álags
(síbreytileg orkuþörf).
Upplýsingar þær, sem hér eru gefnar, varðandi vara-
hluti og útlit um útvegun tækja, sem nota má í sambandi
við Jeppbílana, eru fengnar hjá manni þeim, sem sendur
var vestur um haf til þess að skoþa framleiðsluna og
semja um kaup. Maður þessi er Páll Einarsson vélstjóri.
Freyr 1946, bls. 167-168.
140 - Freyr 7-8/2004