Freyr - 01.10.2004, Qupperneq 74

Magnús Ellertsson og Gyða Jónsdóttlr vlgta uppskeru aftllraunum á túnlnu á
Hvanneyri. (Ljósm. M. Ó. 1961).
af þessum efnum voru hættuleg
heilsu manna og dýra og voru
fljótlega bönnuð. Notkun örgres-
isefna á nýræktir og tún hefur ver-
ið mjög lítil á Islandi.
Undir lok 20. aldar tóku litlar
áttfætlur, sem hlutu nafiiið túnm-
ítlar, að skemma túngrös á norð-
anverðu landinu. I sumum tilfell-
um hefur þeim verið eytt með
vægu eiturefni.
Dreifing áburðar
Vinnubrögð við dreifmgu bú-
ljáráburðar breyttust upp úr alda-
mótunum 1900. Taðkláfar og
taðkvamir viku smám saman fyrir
hestvögnum og forarámum. Bú-
Ijáráburður var fluttur í hestvögn-
um út á tún og hvolft þar í eitt
hlass. Ur mykjuhlassinu var síðan
dreift með kvísl. Ef þvagi kúa var
safnað í þvaggryfju var því dælt
úr gryfjunni í hesttengda forarámu
með dreifara.
Mykjunni - saur og þvagi - var
og er safnað í haughús, oftar en
ekki ásamt vatni. Árið 1921 var
fluttur til landsins fyrsti hest-
tengdi mykjudreifarinn og eftir
stríðið 1945 var farið að kaupa til
landsins mykjudreifara fýrir drátt-
arvélar. Guðmundur Jóhannesson,
ráðsmaður á Hvanneyri, fann upp
mykjudreifara, sem bæði tók
Annáll Freys
Tíðarfarið 1917 - 1918
1917:
Október: Skifti algerlega um tíð með byrjun mán. Kom
þegar í fyrstu hríðunum afarmikil fönn og ófærð, svo ill-
fært var um jörðina með fje og hesta. Meiri og minni hríð
var í 15 daga í mán. Var tíðin svo köld og hríðasöm að
gamlir menn mundu ei aðra eins á þeim tíma árs.
Nóvember: Sama ótíð og i okt. og hríðar að jafnaði.
Bætti stöðugt við snjógadd. í iok mán. var kominn afar-
mikill snjór, svo að heita mátti sljett yfir alt, og mjög jarð-
lítið fyrir fjenað sökum fanndýptar og áfreða. Farið víða
að taka inn fleiri og færri hross.
Desember: Svipuð tíð og i nóv., áframhaldandi sífeld-
ar hríðar; oft talsvert mikið frost. í þessum mán. snemma
var sumstaðar búið að taka inn öll hross. Dagana milli
jóla og nýárs oftast gott og suma daga þýtt. En gaddur þá
orðinn svo mikill norðanlands að varla sá högg á vatni,
og kom engin jörð upp að heitið gæti.
1918:
Janúar: Mjög köld tíð og oft hríðar; bætti stöðugt við
snjógaddinn. Vegna smáblóta var alt komið í gadd og
svell, og með öllu jarðlaust víðast.
Febrúar: Svipuð tíð og í janúar, en að jafnaði heldur
frostminna, þó jók á svellgaddinn talsvert. - Sumir orðnir
mjög heytæpir og farnir að koma fyrir fje.
Mars: Óstilt tíð og umhleypingar. Nokkra daga þýða
22. og 23. losaði um ísinn á fjörðunum inn af Húnaflóa,
og víðar þ. 26. 27. og 29. norðan hríð.
Apríl: Fremur óstilt tíð fyrri hluta mánaðarins, en eigi
mjög mikið frost að jafnaði. - Norðanhríð 5 daga í mán-
uðinum alls. Eftir þann 16. skifti alveg um tíðina.
Baldvin Eggertsson
Helguhvammi.
Freyr 1919, bls. 117-118.
174 - Freyr 7-8/2004