Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1926, Blaðsíða 81

Hagur Norðanlands við upphaf Vestur-
flutninganna.
Bréfin, sem hér fara á eftir, vora
sencl nrér og gefin af Jóni Hill-
man, bónda við Mountain, í Norð-
ur Dakota. Þau eru rituð föður
hans, Jóni Bögnvaldssyni (sterka)
er lengi hjó á Hóli á Skaga, og
fyrsta bréfið auðsjáanlega svar
við fyrsta bréfi Jóns til Islands,
eftir að hann lenti í Ameríku (shr.
Tímar. VII. ár, bls. 101).
Bréfin eru frá afa mínum og
langafa, Árna Sigurðssyni og Sig-
urði Árnasyni í Höfnum á Skaga
(í Húnavatssýslu). Bjuggu þeir
þar um miðbik 19. aldar. Með þeim
feðgum og Jóni á Hóli var góð vin-
átta; var Sigurður hér um bil tíu
árum eldri en Jón, fæddur 1797.
Ekki hlýðir hér, að rita langt
mál um æfi þessara feðga, þótt
nierkileg væri, enda eru ekki gögn
til þess hér vestra; skal aðeins
drepið á liið helzta.
Sigurður mun engrar mentunar
hafa notið á uppvaxtarárum sín-
um, fram yfir hinn skorna skamt,
er þá féll í alþýðu hlut. En
snemma bar á gáfum og fróðleiks-
fýsn hjá lionum. Nam hann sjálf-
ur, svo að hann varð umfram aðra
Vindhælinga að fróðleik, og lærði
að rita afbragðs fagra hönd. Sér-
staklega lagði hann sig eftir lög-
vísi, og varð nafnkendur mála-
fylgjumaður, sérstaklega fyrir
“forlofara” málið, er hann varði
og vann gegn öðrum langafa mín-
um, Birni Blöndal sýsluanni í
Hvammi, og eftirmanni hans.
Hann var af öllum talinn vitmað-
ur og glöggskygn á úrræði; ef til
vill jiokkur undirhyggjumaður, en
tryg'gur vinur, ef hann tók því.
Ö1 þótti honum gott. Hreppstjóri
Vindhælinga var hann í mörg ár.
Hann mun hafa byrjað búskap í
Höfnum um 1837-8, með lítinn bú-
stofn, og jók ekki mikið, því áhug-
inn var meiri á lands- og sveita-
málum og bókum, heldur eu búskap.
Kona hans var Sigurlaug Jónas-
dóttir frá Grili, af hinni alkunnu
Skeggstaðaætt. — Hann dó 1879,
82 ára að aldri, og hafði þá verið
blindur í 13—14 ár.
Bréfið, sem liér fer á eftir, las
hann fyrir Sigurði sonarsyhi sín-
um eldra, þá 14 ára gömlum. Sjálf-
ur var hann þá 79 ára að aldri.
Arni afi minn tók við bnskap af
föður .sínurn um 1857. og giftist þá
frænku sinni Margréti Guðmunds-
dóttur, frá Bólstaðarhlíð og Skvttu-
dal. Hann var áhugamaður mik-
ill um lands- og héraðsmál, og
gerðist brátt sveitarhöfðingi, með
því líka, að hann var hinn mesti
búhöklur. Jók hann búskapinn
svo til lands og sjávar, að með fá-
dæmum var. Mun hann hafa ver-
ið einhver allra umsvifamesti og
aðfangadrýgsti bóndi sinnar sam-
tíðar, enda skildi hann svo við, að
Hafnir munu liafa verið ein kosta-