Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1926, Blaðsíða 39

RISAR OG ENGISPRETTUR
37
sem komið liefir frá Islandi, hefir
ekki haft mikla tilhneigingu til
lagabrota, þegar engum hefir ver-
ið vísað aftur úr landi, jafnalgengt
og það er, að dómstólamir grípi
til þess ráðs, þegar í hlut eiga
menn, sem fæddir eru erlendis.
Þegar við þetta bætist, að öllum
er kunnugt að löghlýðni hefir um
margar aldir verið mikil á Is-
landi, þá virðist ekki óvarlega á-
lyktað, þótt sagt sé, að ef mjög
verði vart tillineigingar til afhrota
með kynslóðinni upprennandi hér,
þá muni líkindin ekki vera fyrir
því, að það stafi af arfi frá for-
eldrum eða kynstofninum sjálfum.
En hvað veldur þá þessum ó-
fögnuði?
Eins >og bent hefir verið á, þá
verður ekkert endanlegt um þetta
sagt, að svo stöddu, meðan eng-
inn veit með vissu um eðli þessara
afbrota. En heildaráhrifin, sem
slík frétt sem þessi hlýtur að hafa
á mann, eru þau, að hjá þeirri
hugsun verði ekki komist, að fólk-
ið hafi á einhvern hátt mist vald
á unglingTim sínum eða orðið að
gefast upp við að vekja í þeim það
innræti, er í því sjálfu liefir verið.
Öllum er ljóst, að það er mikill
þróttur og kraftur í íslenzkum
unglingum hér í landi. En þetta
virðist bera þess vott, að sá kraft-
ur sé æði taumlaus. Eldri kyn-
'slóðinni hefir, að því er virðist,
ekki tekist að vekja þann metnað
í börnum sínum, er leiði þau til
dáða og atorku á þeim brautum, er
þeim sjálfum og mannfélaginu eru
hollar. En alt afl leitar að útrás,
og fáist hnn ekki í rétta átt, þá fer
hún í ranga átt. Lagabrot geta
stafað af tápinu einu, sem ekki hef-
ir fengið hæfilegt viðfangsefni.
Ef rétt er munað, þá er það at-
riði fyrst nefnt í þeirri grein
skipulagsskrár Þjóðræknisfélags-
ins, er fjallar um tilgang félags-
ins, að því sé ætlað að vinna að
því, að gera menn af íslenzkri þjóð
sem bezt-a borgara hér í landi. Það
er alveg sjálfsagt, að þetta atriði
•sé sdtt framar öllu öðru. Þjóð-
ræknisfélag Islendinga í Yestur-
heimi, hlýtur að liafa þann aðal-
tilgang, að rækta íslenzka þjóð í
álfunni. En af því leiðir að sjálf-
sögðu, að ef því félagi kemur
nokkurt mál við á jarðríki, þá er
það þetta, hvort líkindi séu fyrir
því, að einhver hluti þjóðarinnar
sé að fara í verulega órækt. Verk-
efnið, sem hér liggur fyrir, er að
fá einhvern eða; einhverja af vor-
um gáfuðu lögfræðingum til þess
að hefja ítarlega rannsókn á því,
hver sé sannleikurinn í þessu máli,
að því leyti, sem dómstólarnir geta
gefið fræðslu um þetta efni. Lög-
fræðingarnir hafa að líkindum
greiðari aðgang en aðrir menn að
þeim skjölum og plöggum, er hér
lúta að, og þeir ættu að geta gefið
bendingar um það, hvort þjóð-
flokkuriim sé á leiðinni ofan
brekkuna — hvort almennar fé-
lagslegar ódygðir séu að fara í
vöxt. A8 þeirri rannsókn lokinni
yrði hægt að snúa sér að því að
leita að orsökunum og ráðum til
endurbóta.
En þetta leiðir hugann að öðru
efni. Svo framarlega sem nokkur
alvara er í þeirri fyrirhugun að