Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1926, Blaðsíða 34

32
TlMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
þjóðin, sem hingaS hefir fluzt og
orÖið kanadisk, viljað skilja Shake-
speare og Dickens og Tennyson og
allan herskarann af snillingum,
sem þeir hafa átt, eftir fyrir hand-
an hafið. Ekki hefir Skotinn vilj-
að verða viðskila við Ðurns og
Scott. Hví skyldum vér þá ekki
njóta.Snorra og Jónasar Hall-
grímssonar hér líka? Hví skyld-
um vér ekki, um leið og vér eign-
umst hlutdeild í verkum þeirra
manna, sem aðrar þjóðir hafa
flutt liingað með sér, leggja kapp
á að njóta þeirrar birtu, sem menn
vorrar eig'in þjóðar hafa varpað
yfir viðfangsefni lífsins? Það yrði
vor séreign að mestu, en það ætti
að geta hjálpað oss til þess að sjá
því betur, sem ljósmagnið er
meira.
Alt er þetta svo einfalt og sjálf-
sagt mál, að um það ætti ekki að
geta orðið nein deila, að þetta sé
ákjósanlegt, sé nokkur kostur að
flytja nokkuð verulegt með sér.
En mér finst menn hafi blínt hér
um of á þau atriði þjóðræknis-
málsins, sem ef til vill eru ekki að-
alatriðin. Fáein orð nægja til
þess að skýra, við hvað eg á.
Það fer mikið orð af þeim örð-
ugleikum, sem á því sé, að varð-
veita íslenzka tungu liér í landi og
vekja nokkurn áhuga fyrir ís-
lenzkum hugsunum- Yér höfum
séð allskonar risa og illvætti á veg-
inum. Og það sem verst er, vér
höfum talað svo mikið um þessa
illvætti, að unga kynslóðin hefir
tekið oss tróanleg og ekki hætt sér
ót á veginn. Nó er það með öllu
vafalaust, að aðalóvætturinn er
vort eigið dáðleysi. En setjum
svo, að oss tækist ekki að varð-
veita tunguna nema hjá einstaka
mentamönnum, sem legðu hana
fyrir sig sénstaklega, þá er ekki
þar með fallin fir gildi ástæðan
fyrir því, að halda uppi öflugri
samvinnu meðal íslenzkra maima.
Aðalástœ&an fyrir samvinnunni er
ekki só, að hón eigi að leggja bró
frá einni menningu til annarar,
Hón er heldur ekki só, að viðhalda
tung-u vorri og sambandi við for-
tíð vora. Aðalástæðan fyrir sam-
vinnunni er samvinnan sjálf.
Henni eigum við að viðhalda og
hana eigum við að auka og marg-
falda. Yér eigum að leggja alt
kapp á að vernda tungu vora, af
því að hón er hjálp til þess að við-
halda samvinnunni. En töpum
vér tungunni, sökum þeirra örð-
ugleika, er ekki verði yfirstignir,
þá verðum vér að leita að öðrum
ráðum til þess að verða oss að
vopni í baráttunni fyrir samvinn-
unni.
Ein allra skaðvænlegasta kenn-
ing, sem nó gengur um þessa álfu,
er sii, að það sé feykilegur ávinn-
ingur að gera menn, sem flytjast
hingað frá ýmsum þjóðum, sem
allra fyrst viðskila innbyrðis, í
því skyni, að þeir geti sem fyrst
•samlagast liérlendu þjóðlífi. Ef
það er nokkurt einstakt atriði,
sem mikils er um vert, að þjóðirn-
ar hér á norðurhveli þessarar álfu
geri sér ljóst, þá er það hættan við
eintrjáningsskap, en ekki við fjöl-
breytni. Sá, sem ferðast frá At-
lantshafi og vestur í Klettafjöll,
sér margvusleg fyrirbrigði náttór-