Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1926, Blaðsíða 69

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1926, Blaðsíða 69
HLUTDEILD ISLANDS í HEIMSBÓKMENTUNUM 67 Enda á Völuspá engan jafna í fombókmentum vorum og þó víð- ar sé leitað. Geta má annars Eddukvæðis, sem bæði er lirífandi og merkilegt. Það eru Hávamál, sem nefnd hafa verið norræn orðsJcviðabólc. Hafa þau inni að halda lífs-speki og siðakenningar feðra vorra. Sum um virðist ef til vill að heimspeki sú sé ekki háfleyg, en margar eru þar hollar lífsreglur og hagkvæm- ar. Forfeðrum vorum skildist, að vizkan og þekkingin verða vega- nesti drjúgt á lífsins leið. Því segir í Hávamálum: “Byrði betri berrat maðr brautu at en sé mannvit mikit: auði betra þikkir þat í ókunnum stað. slíkt er válaðs vera.” En hver er förunauturinn versti ? Eigi stendur á svarinu: “Vegnest verra vegr hann velli at en sé ofdrykkja öls.” Er því svo að sjá, sem víkingarnir hafi fundið þörf bindindis og kannske bannlaga. Hyggist menn að ná fullum þroska, dugir þeim eigi að lifa sjálfum sér. Samvinnu og sam- lífs er þörf, eigi nienn að ná full- um andans þroska: “Brandr af brandi brennr unz brunninn er, funi kveykisk af funa; maðr af manni verðr að máli kuðr Tilfinningaríkir voru feður vor- ir; ástríðu-menn miklir. Holger Drachmann, skáldið danska, lýsir Islandi fornaldarinnar svo í einu kvæða sinna, að þar: “vegi maður óvin sinn, en bregðist aldrei vini sínum, þar sé hatur jafnan hatur, og ástin jafnan ást um eilífð.” Lýsingin er eigi fjarri sanni. Svo segir í Hávamálum: “Vin sínum skal maðr vinr vera, þeim ok þess vin; en óvinar síns skyli engi maðr vinar vinr vera. ’ ’ Það er réttlæti gamla testamentis- ins: “Auga fyrir auga”. For- feður vorir þektu eigi boðorðið guðlegasta: “Elslca skaltu náunga þinn sem sjálfan þig.” Sanngjarnt er því eigi, að rneta þá á vog kristn- innar. Þó höfurn vér séð það af sögunum að margt var göfugt í fari þeirra. Þeir voru menn tryggir í lund, hugdjarfir og liraustir. Það sem forn sagnritari skrifaði um Fríslendinga, er jafn-satt um frændur þeirra á Norðurlöndum: “Þeir eru menn miklir vexti, ráð- vandir, hraustir og skapstórir; frjálshuga eru þeir og vilja eng- um lúta; líf sitt leggja þeir í sölur frelsisins vegna og kjósa fremur dauða. en að ganga undir þræl- dóms-ok.” Heiður þeirra var þeim dýnnætari lífinu sjálfu. Þó örðug væru æfikjörin, sáu þeir, að lifa mátti göfugu lífi. Lífið skyldi reikna í dáðum, en eigi árum. Og enn hefir eigi sannari mælikvarði fundinn verið á gildi mannlífsins. Rammir örlagatrúarenn voru Is- lendingar hinir fornu. “Enginn má sköpum renna” var sterkur þáttur í trúarjátning þeira. Alt
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.