Neytendablaðið - 01.12.1983, Blaðsíða 19

Neytendasamtökin 30 ára
í sárin, hýðisflagnaðar, skemmdar, senni-
lega sýktar og sumar jafnvel komnar í
graut. . . Ljóst er, að hér er ekki um
neina tilviljun að ræða, heldur virðist sem
verið sé að koma gallaðri vöru undir
röngum forsendum í sem mest verð í
skjóli einkasöluaðstöðu. .
Hér var talað tæpitungulaust, en allir
vissu, að hér var farið með rétt mál og við
töldum, að neytendum væri á þessu sviði
sýnd hin mesta lítilsvirðing og óbilgirni,
sem kerfið sjálft stuðlaði að.
á markaði í umbúðum merktum „2.
flokkur“.
Þá var ekki síður fylgst með kartöflu-
málinu svokallaða, enda snerist það um
daglega fæðu hvers manns. I bréfi okkar
til Sjó- og verslunardóms, sem dagsett er
24. sept. 1962, er fyrst rakið ítarlega,
hvaða afskipti Neytendasamtökin hafi
haft af málum, sem vörðuðu viðskipta-
hætti Grænmetisverslunarinnar, en síðan
sagði:
„Þrátt fyrir það sem þannig er á undan
gengið hefur það nú gerst, að Grænmet-
isverslunin hefur á sjálfum uppskerutím-
anum sent á markaðinn undir merkinu 1.
flokkur kartöflur, sem eru víðs fjarri því
að falla undir þann flokk. . . Kannað var
innihald kartöflupoka, sem sama dag
höfðu komið frá Grænmetisversluninni,
merktir 1. flokkur. Voru kartöflurnar
mjög illa útlítandi, óhreinar, rakar magr-
ar og linar, stungnar og skornar og svartar
Nokkrir gestanna í boði borgarstjórans í Haag að loknum fundi fulltrúa neytendasamtaka
margra landa. Sveinn Asgeirsson er lengst til vinstri.
Mönnum leikur ef til forvitni á að vita
eitthvað meira um það, um hvað málið
snerist. Ég er búinn að fletta upp Neyt-
endablaði frá 1959, þar sem birt eru
helstu gögn þar að lútandi. Þetta er langt
mál og lítið svigrúm til frásagnar hér, en
smákafli úr ákæruskjali dómsmálaráðu-
neytisins segir talsvert:
„Dómsmálaráðuneytið gerir kunnugt:
Að höfða beri opinbert mál á hendur
eftirtöldum stjórnarmeðlimum Osta- og
smjörsölunnar s.f. (og síðan eru taldir
upp sex þjóðkunnir menn) . . .fyrir að
auðkenna smjör, sem greint fyrirtæki sér
um pökkun, geymslu og dreifingu á og
talið er fyrsta flokks, með orðinu „gæða-
smjör“, þótt engar reglur séu til um mat
á smjöri, svo og fyrir að pakka öllu slíku
smjöri inn í sams konar umbúðir án þess
að getið sé um framleiðanda smjörsins,
sem greindu fyrirtæki berst frá ýmsum
mjólkurbúum eða smjörsamlögum, þann-
ig að ekki verður séð af umbúðum smjörs
þessa, hver framleiðandinn raunverulega
er, en auk orðsins „gæðasmjör“ stendur
á umbúðum smjörsins nafn fyrirtækisins
Osta- og smjörsalan s.f. . .
í dómi undirréttar í máli ákæruvaldsins
gegn stjórnarmeðlimum Osta- og smjör-
sölunnar sagði m.a.: „Niðurstöður rann-
sókna sýna, að veruleg brögð hafa verið
að því, að smjör, er selt hefur verið sem
„gæðasmjör", hefur ekki uppfyllt þær
kröfur, sem gera verður til vöru verðuga
þess heitis. Brostið hefur á, að eiginleikar
vörunnar hafi verið þeir, sem nafngift
hennar undirstrikar sérstaklega. . .“ Þess
má geta, að eftir að Neytendasamtökin
höfðu látið til skarar skríða, lækkaði
verðið á smjörinu um þriðjung og birtist
- Á þínum tíma sem formaður byrja
Neytcndasamtökin að veita verslunum,
sem á cinhvern hátt stóðu sig öðrum
framar, sérstaka viðurkenningu.
- Já, við vildum svo sannarlega sýna,
að við kynnum að meta það sem vel væri
gert. Verðmerkingum var mjög ábóta-
vant á þessum tíma, en sumar verslanir
þóttu okkur sýna gott fordæmi í því efni
og fleirum og veittum þeim nokkrum
viðurkenningarskjöl til að vekja athygli á
gildi þessa fyrir neytendur. Ég man fyrir
víst, að fjórar verslanir að minnsta kosti
fengu viðurkenningu: Hekla í Austur-
stræti, Liverpool á Laugavegi 18, Kjör-
búð S.Í.S. í Austurstræti og fiskbúð að
Tunguvegi 19. Við hefðum gjarna viljað
veita fleirum viðurkenningu, en í því efni
var margs að gæta, það var vandasamt og
viðkvæmt mál.
Alþjóðlegt samstarf
- Neytendasamtökin eru ein hin elstu
sinnar tegundar í heiminum og voru eitt
af stofnfélögum Alþjóðasamtaka neyt-
enda. Geturðu sagt nánar frá tildrögum
þessa?
- Eins og ég sagði í upphafi, fór ég ekki
að huga að málefnum neytenda sérstak-
A fundi Efnahagssamvinnustofnunarinnar í París um samstarf neytendasamtaka innan aðildar-
ríkjanna. Sveinn Ásgeirsson var þar fyrir Itönd hinna íslensku.
17