Læknablaðið - 15.10.1994, Blaðsíða 22

370
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
ástæða til að vekja athygli á hversu margir áttu
foreldra sem höfðu átt við vímuefnavanda eða
aðrar geðtruflanir að etja.
Niðurstöður álagskvarðans í töflu V sýna að
70% ungunganna hafa fengið 3-5 stig, sem
þýðir að meirihlutinn hefur búið við verulegt
álag sem hefur þýðingu fyrir þann vanda sem
við er átt á unglingageðdeild. Tvíhliða dreifi-
greining sýndi ekki marktækan mun á álagi
eftir kyni og aldri (ferningstölusumma 5,301; df
3; F 1,466; p=0,229), en munurinn á meðaltali
álagskvarðans hjá yngri og eldri stúlkum bend-
ir til að þær eldri hafi ef til vill verið undir
minna ytra álagi, ef tekið er mið af staðal-
skekkjunni.
I 41 tilviki þar sem greind fellur utan meðal-
greindar, byggja niðurstöður á greindarpróf-
unum á deildinni. 1 hópi meðalgreindra hefur
ekki alltaf farið fram greindarprófun en byggt
er á klínísku mati fagaðila, sem samræmst hef-
ur öðrum þáttum sem benda til greindar svo
sem námsgetu. í þremur tilfellum hafa höfund-
ar byggt greindarmat á gögnum deildarinnar,
en ætla má að um meðalgreind hafi verið að
ræða í tveimur tilvikum og lága meðalgreind í
einu.
Samkvæmt þessum niðurstöðum voru 32%
unglinganna undir meðalgreind (tafla VI),
fleiri piltar en stúlkur (p<0,02). í niðurstöðum
greindarprófa var oft getið um mikinn mun á
verklegum og munnlegum þáttum prófanna,
án vísbendinga um líffræðilega þætti þar að
baki. Tilfinningalíf og vitsmunir virtust hins
vegar oft vera lítt ræktuð, sem gæti þýtt að
eðlisgreind væri nokkuð hærri en starfhæf
greind mældist.
Athugaðar voru nokkrar breytur varðandi
skólagöngu. Samtals voru 47 unglingar, 27 pilt-
ar og 20 stúlkur, að flosna upp úr skóla við
innlögn (tafla 111). Pá hafði 31 unglingur flust
milli skóla á síðustu tveimur árum fyrir inn-
lögniná, 22 þeirra voru við að flosna upp. Ein-
hverjir af flutningum síðustu tveggja ára stöf-
uðu af tilraunum fjölskyldu og/eða skólakerfis
til að veðja á að betur gengi í nýjum skóla. Þær
tilraunir höfðu eins og við má búast oft mis-
heppnast.
Tæpur helmingur unglinganna hafði slæma
námsstöðu við komu á deildina, samkvæmt
mati á gögnum frá Dalbrautarskóla. Með
sæmilegri námsstöðu er átt við að mögulegt
teljist að vinna upp nám í samræmdum fögum,
þannig að unglingurinn nái að fullnægja lág-
Tafla IV. Tíðni fjölskylduadstœdna.
Tíðni %
Skilnaður foreldra 35
Verulegt ósætti milli foreldra 13
Samskiptaerfiðleikar við foreldri/-a 41
Vanræksla í frumbernsku 21
Ofbeldi á heimili 13
Fjárhagsörðugleikar eða atvinnuleysi 24
Búferlaflutningar 40
Vímuefnavandamál hjá foreldri 31
Geðtruflanir hjá foreldri 28
Foreldri með líkamlega sjúkdóma 11
Tafla V. Skipting stiga samkvœmt álagskvarða eftir kyni og
aldri.
Aldur <15 >15 <15 >15
Stig Piltar Stúlkur
1 3 2 3 5
2 2 2 1 7
3 7 8 10 7
4 9 11 8 10
5 1 0 4 0
Samtals 22 23 26 29
Meðaltal 3,14 3,22 3,35 2,76
Staðalskekkja 0,24 0,20 0,23 0,21
Tafla VI. Nidurstödur greindarmats á 97 sjúklingum.
Flokkun Piltar Stúlkur Samtals
Yfir meðalgreind 6 4 10
Meðalgreind 18 38 56
Undir meðalgreind 19 12 31
Samtals 43 54 97
Tafla VII. Námsstaða og tengsl við jafnaldra.
Námsstaða Félagskapur Góður Slæmur Lítil tengsl Samtals
Góð 9 3 5 17
Sæmileg 1 10 24 35
Slæm 0 11 37 48
Samtals 10 24 66 100
marksskilyrðum miðað við jafnaldra. Af þeim
17 sem höfðu góða námsstöðu, höfðu níu einn-
ig góð tengsl við jafnaldra og 12 þeirra fengu
fremur fá SÁ-stig eða frá 0-3. Enginn þessara