Læknablaðið - 15.10.1994, Síða 25

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
373
kerfisins (24). Ein leið til að komast að þessu er
að bjóða meiri meðferðarmöguleika á göngu-
deild fyrir þá hópa sem hingað til hafa ekki haft
greiðan aðgang að heilbrigðisþjónustu. Nefna
má sem dæmi unglinga með þunglyndi, sjálfs-
vígshegðun, sállíkamlega sjúkdóma, kvíða-
truflanir, aðlögunarvandkvæði ýmiss konar,
að ógleymdum þeim stóra hópi sem hefur geð-
truflanir í tengslum við ýmsa líkamlega ágalla,
sjúkdóma, þroskahömlun og fleira. Þriðjungur
sjúklinganna í þessari athugun hafði sjálfsvígs-
hugsanir eða hafði gert sjálfsvígstilraun, fleiri
stúlkur en piltar, eins og komið hefur fram
annars staðar (25). Þetta er áhættuhópur sem
sinna þarf vel til að korna í veg fyrir sjálfsvíg
(26).
Hér á landi hafa einkum þrjár opinberar
stofnanir sinnt málefnum unglinga í vanda, en
það eru Barna- og unglingageðdeild Landspít-
alans, Unglingaheimili ríkisins og Unglinga-
deild Félagsmálastofnunar Reykjavíkur. Báð-
um síðasttöldu stofnunum hefur verið ætlað að
sinna unglingum með hegðunar- og félags-
vanda og hafa til þess haft ýmis þjónustu- og
meðferðartilboð á göngudeildum, meðferðar-
heimilum, sambýlum og útideild.
I nýlegri skýrslu frá Hagsýslu ríkisins er talið
að um offramboð sé að ræða á meðferðar-
úrræðum á stofnunum fyrir unglinga hér á
landi. Niðurstaðan var fengin eftir úttekt á
Unglingaheimili ríkisins (27). Niðurstöður
okkar sýna hins vegar brýna þörf fyrir lang-
tímameðferðarúrræði vegna hegðunar- og fé-
lagsvanda hjá 18% þeirra sem komu á ung-
lingageðdeild. en eðlilegt hefði verið að Ung-
lingaheimili ríkisins sæi um meðferðina (28).
Þessir unglingar hafa fengið umtalsverðan
skerf af því eina meðferðartilboði sem heil-
brigðiskerfið hefur upp á að bjóða fyrir ung-
linga með geðtruflanir.
Af athugun okkar á sjúklingum unglinga-
geðdeildar má sjá, að nákvæm greining á til-
finningalegri vanlíðan og orsökum hennar,
hegðunartruflunum, námsörðugleikum og sál-
líkamlegum vandamálum er í allt of mörgum
tilvikum fyrst gerð þegar ástandið hefur varað
lcngi og afleiðingar og horfur þar af leiðandi
mun verri en ella. Hægt er að gera börnum,
unglingum og samfélaginu í heild mikið gagn ef
unnið er af fagmennsku í upphafi með læknis-
fræðilegri og annarri faglegri greiningu og
meðferð.
HEIMILDIR
1. 0stman O. Psychiatric hospital care of children and
adolescents in Sweden. Acta Psychiatr Scand 1988; 77:
567-74.
2. Stjórnartíðindi C, auglýsing nr. 18/1992.
3. Den fremtidige ungdomspsykiatri i Danmark. Skýrsla
frá Dansk Psykiatrisk Selskab. Kaupmannahöfn, apríl
1992.
4. D’Elia G, Orhagen T. Psykopedagogiska familjeinter-
ventioner vid schizofreni. En översikt. Nord Psykiatr
Tidsskr 1991; 45: 53-9.
5. Costello EJ. Developments in child psychiatric epide-
miology. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1989; 28:
836-41.
6. Costello EJ. How can epidemiology improve mental
health services for children and adolescents? J Am Acad
Child Adolesc Psychiatry 1993; 32: 1106-13.
7. Stortingsmelding nr. 41. Helsepolitikken mot ár 2000.
Nationalt Helseplan. Det kongelige sosialdepartement
1987-8.
8. Harper G, Geraty R. Hospital and Residential Treat-
ment. In: MichelsR, Cavenar Jo, eds. Psychiatry. Vol6.
New York: Basic Books Inc., 1987: 477-96.
9. Ainsworth P. The first 100 admissions to a regionai
general purpose adolescent unit. J Adolesc 1984; 7: 337-
48.
10. Bruggen P. Byng-Hall J. Aikens TP. The reason for
admission as a focus of work for an adolescent unit. Br J
Psychiatry 1973; 122: 319-29.
11. Turner TH, Dossetor DR, Bates RE. The early out-
come of admission to an adolescent unit: A report on 100
cases. J Adolesc 1986; 9: 367-82.
12. Wells PG, Morris A, Jones RM, Allen DJ. An ado-
lescent unit assessed: A consumer survey. Br J Psychia-
try 978; 132: 300-8.
13. Jaffa T, Dezsery AM. Reasons for admission to an ado-
lescent unit. J Adolesc 1989; 12: 187-95.
14. Thomsen PH. Child and adolescent psychiatric inpa-
tients in Denmark. Demographic and diagnostic charac-
teristics of children and adolescents admitted from 1970
to 1986. A register-based study. Nord Psykiatr Tidsskr
1990; 44: 337^13.
15,. American Psychiatric Association: Diagnostic and Sta-
tistical Manual of Mental Disorders. 3rd ed. Revised.
Washington, DC: American Psychiatric Association,
1987.
16. WHO. The ICD-10. Classification of Mental and Behav-
ioral disorders. Geneva: World Health Organization,
1992.
17. Petersen AC, Compas BE, Brooks-Gunn J, Stemmler
M, Ey S, Grant KE. Depression in Adolescence. Am
Psychol 1993; 48: 155-68.
18. Keller MB, Lavori P. Beardslee WR. Wunder J, Ryan
N. Depression in children and adolescents: new data on
„undertreatment" and a literature review on the efficacy
of available treatments. J Affect Disord 1991; 21:163-71.
19. Framrose R. The first seventy admissions to an ado-
lescent unit in Edinburgh: General characteristics and
treatment outcome. Br J Psychiatry 1975; 126: 380-9.
20. Cohen P. Kasen S, Brook JS, Struening EL. Diagnostic
predictors of treatment patterns in a cohort of ado-
lescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1991; 30:
989-93.
21. Rutter M, Cox A. Other family influences. In: Rutter
M, Hersov L, eds. Child and adolescent psychiatry.
Modern Approaches. Oxford: Blackwell Scientific Publ.
1985: 58-81.
22. Gabel S, Shindledecker R. Aggressive behaviour in
youth: Charachteristics, Outcome, and Psychiatric diag-