Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1978, Qupperneq 14

Þegar á hönnunartíma Borgarspítalans í Fossvogi var fyrirsjáanlegt aó taka mundi
mörg ár aÖ fullgera spítalann. Um þær mundir var Heilsuverndarstöóin vió Baróns-
stíg í byggingu, en^rætt um að fresta byggingu efri hæða hennar. Var nú gripið
til þess ráðs að ljúka við byggingu Heilsuverndarstöðvarinnar og koma þar upp
til bráðabirgða hjúkrunarspítala, með 60 rúmum, til þess að létta á sjúkrarúma-
skortinum á meðan bæjarsjúkrahúsið væri í byggingu. Hjúkrunarspítalinn tók til
starfa 12. okt. 1955, þó ekki á sama hátt og ráð var fyrir gert, heldur sem
raunveruleg rrænusóttardeild vegna illvígs nœnusóttarfaraldurs, sem þá gekk í
bænum og nágrenni. Hinn 10. febr. 1956 var spítalanum breytt í lyflækninga- og
farsóttadeild, en bar í fyrstu nafnið Bæjarspítali Reykjavíkur en eftir 1962
Borgarspítalinn. Jafnframt var komið þar upp lítilli en allvel búinni rannsókna-
deild.
Á vegum Reykjavíkurborgar voru nú rekin þrjú sjúkrahús: Borgarsjúkrahúsið í
Heilsuvemdarstöðinni, Farsóttahúsið í Þingholtsstræti, sem ekki þurfti lengur
að gegna sínu upprunalegu hlutverki og var orðið að geðsjúkrahúsi með 27 rúmum,
og sjúkrahús Hvítabandsins við Skólavörðustíg. Það tók til starfa árið 1934,
var reist og rekið fyrstu árin af kvenfélaginu Hvítabandinu, en styrkt af
Reykjavíkurbæ og afhent honum 1. janúar 1944 til eignar. Sjúfcnahúsið var starf-
rækt sem handlækningaspúrali, lengstum með 43-44 rúmum. Við hönnun bæjarsjúkra-
hússins skyldi við það miðaö, að allar þessar þrjár sjúkrastofnanir yrðu lagðar
niður, enda bjuggu þær allar við ófullnægjandi og að sumu leyti afleitar aðstæður.
Grunnur fyrir bæjarsjúkrahúsinu, eins og það var til skarnns tíma, var grafinn
árið 1952, en öðrum framkvæmdum frestað fram á mitt sumar 1954.
Á fundi bæjarstjómar 5. mars 1953 lagði form. undirbúningsnefndar fram og skýrði
teikningar og líkan af fyrirhuguðu bæjarsjúkrahúsi, sem húsameistararnir höfðu
gert í samvinnu við nefndina (17).
Spítalinn átti nú fullgerður að rúma 300 sjúklinga í 5 legudeildum: Lyfld<ninga-
deild (92), skurðlækningadeild (88), bæklunarsjúkdómadeild (60), farsóttadeild
(32) og tauga- og geðsjúkuómadeild (28). Legudeildir voru teiknaðar í tveim mis-
stórum sjúkraálmum, A og B. Minni álman (B), með 28 rúmum á hverri hæð, var
ætluð fyrir rannsóknir og bráóo reðferð á sjúklingum, en hin stasrri (A), með 32
rúm á hæ5, var ætluð sjúklingum líI lengri dvalar og þá yfirleitt eftir að hafa
hlotið rannsókn og meðferð í B-álmu sömu deildar. Eins og sjá má var deildar-
skipting nú allfrábrugðin fyrri áætlun og átti eftir að breytast enn meir, svo
sem skýrt verður frá síðar.
Að vel athuguðu máli var ákveðið að byggja sjúkrahúsið T-laga, með tveim legu-
deildarálmum, A og B, og út frá þeim þverálmu, E, fvrir rannsóknir, skurðaðgerðir,
slysavarðstofu o.m.fl. Þar sem þessar þrjár álmur koma saman, skyldi bvggingin
á um 150 nr svæði rísa hærra en aðalbyggingin, og þar vera vaktherbergi lækna og
annars starfsfólks, sem er á vakt og ná þarf til í skyndi að nóttu til sem á degi.
1 þessum tumhluta spítalans átti einnig að vera bókasafn spítalans, kennslustofur
o.fl. til sameiginlegra nota fyrir allar deildir og sem hagkvæmt er að hafa mið-
svæðis. í lágri hliðarálmu voru ráðgerðar göngudeildir fvrir sjúklinga utan
spítalans.
Stærð sjúkrahússbyggingarinnar allrar, fullgerðrar, var fyrirhuguð tæpir 70 þús.
rúmmetrar, eða um 230 m3 á hvern sjúkling. Erlendar fyrirmyndir töldu þá eðlilegt,
að allt að 250 m3 kæmu á sjúkling í sambærilegum sjúkrahúsum. Árið 1953, x júní,
var áætlaður byggingarkostnaður hér um 800 kr. við hvem rúiunetra, eða 56 millj.
króna við spítalann fullgerðan. Talið var að viðbótarkostnaður vegna innanstokks-
muna og lækningatækja mundi nema 25-30% af byggingarkostnaði. Reksturskostnaður
yrði, ef miðað væri við Landspítalann umrætt ár, 1953, 125 kr. á legudag.
feejarstjórn Reykjavíkur samþykkti 15. okt. 1953 að byggja bæjarsjúkrahúsið skv.
tillögum húsameistaranna. Jafnframt var undirbúningsnefndin lögð niður, en sérstök
12