Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1978, Síða 148

2.
Sjónsviðsmæling er ein mikilvægasta rannsóknin fyrir aðgerð, btói með grein-
ingu í huga og eins þegar fylgst er með sjúklingi eftir uppskurð, en sjónsvið
er talið nákvæmasta rannsóknin til greiningar á hugsanlegum áframhaldandi
æxlisvexti. Sjónsvið voru gerð hjá ellefu sjúklingum fyrir aðgerð. Hjá
tveim-or sjúklingum var um brátt ástand að ræða og náðist ekki að taka sjón-
svið fyrir aðgerð vegna meðvitundarástands, og hjá einum sjúklingi var aldrei
um neinar kvartanir frá augum að ræða og hefur því ekki verið fengið hjá
honum sjónsviðsnœling.
3. Röntgenmyndir af höfuðkúpu voru teknar í öllum tilvikum. Hjög stækkuð sella
sást í tveimur tilvikum. Staakkuð sella og/eða eyðing á clivus sást í níu til-
vikum, kalkanir ofan sella sáust í tveimur. I aðeins tveim tilvikum var um
eðlilega mynd að ræða. Sneiðmyndir gáfu góðar upplvsingar, þegar þaer voru
gerðar.
4. Æðamynd (carotis angiografia) var gerð við fyrstu komu í öllum tilvikum nema
einu. 1 öllum nem einu, fengust nægilega góðar upplýsingar, en upplýsingar,
sem á vantaði, fengust með loftencephalografiu síðar.
íföamynd er mikilvæg rannsókn, þegar um sjúkdóma á sella turcica svæði er að
rasða. Eru þá sérstaklega höfð í huga æðagúlar, æðafistlar og fleira, sem
ekki kemur fram í loftencephalografiu.
5. Loftencephalografia var gerð £ fimm tilvikum, í tveimur án þess að æðamynd
kæni til. í öðru þeirra var um að ræða endurvöxt á chromofob adenoma, sem
áður hafði verið rannsakað með æðamynd, x hinu tilvikunu var vitað að um
eosinofil adenom hlyti að vera að ræða vegna acromegaliu og þurfti því ekki
að útiloka sjúkdóma í æðum. í einu tilviki var um viðbótar upplýsingasöfnun
við ctóamynd að ræða og í tveim var rannsóknin gerð á undan æðamynd, sem síðar
þótti nauðsynleg til að útiloka sjúkdóma í æðum. Af öllum þeim rannsóknum,
sem mögulegt er að gera fyrir aðgerð gefur loftencephalografian gleggstar upp-
lýsingar um stasrð og legu æxlis.
6. Heilascann var gerð í fjórum tilvikum og í þeim þremur þar sem um meningioma
var að ræða, gaf það mikilvægar upplýsingar.
7. Heilarafrit var gert í nokkrum tilvikum og gaf ósérhæfar uDplýsingar í einu
eða tveimur.
Gangur og meðferð
Að lokinni gagnasöfnun fóru sjúklingamir í aðgerð, oftast innan fárra daga frá
komu á Borgarspítalann. Fyrir aðgerð voru þeir settir fvrirbyggjandi á cortison
acetat 100 mg x 2 í tvo daga. Var það gert til að byggja upp góða streitusvörun,
en um meiri eða minni vanstarfsemi á heiladingli er að ræða í öllum þeim sjúk-
dómum, sem hér um ræðir.
Aðgerðin var í öllum tilvikum frontal craniotomia, ýmist bifrontal þegar stærri
æxlin var að raeða (aðallega meningioma), en hægri eöa vinstri frontal craniotomia
við minni æxlin (adenomin og craniopharyngiomin). Sjá töflu 2.
Að aðgerð lokinni voru sjúklingamir fluttir á gjörgæslu til dvalar nasstu daga.
Sérstaklega var fylgst með vökva og saltbúskap fyrstu dagana. Það er gert með
tvennt í huga:
1. Eftir craniotomiu er íhaldsemi á vökva alltaf nauðsynleg vegna möguleika á
heilabjúg. Því er venjulega ekki gefið meira en 1000-1500 ml á sólarhring, sé
annað eðlilegt.
2. Eftir heilaaðgerð, sérstaklega hjá sjúklingum með æxli í heiladingli eða heila-
dingulssvaaði, eins og hér um ræ5ir, er hætta á diabetes insipidus. Er þar
ymist um skammvinnt ástand að ræða, sem lagast á nokkrum dögum, eða varanlegt
ef veruleg skemmd er á afturhluta heiladinguls. Með þetta í huga var sérstak-
146