Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1978, Qupperneq 156

Verkun
Talið verka á svipaðan hátt og stuttverkandi barbituröt (thiopentone, methohexitone]
4 mg/kg pentothals (thiopentone) álitið svara til 0,05-0,06 ml/kg althesin og
veldur sá skammtur svefni innan einnar mínútu. Lyfið hefur litla eða enga verkja-
stillandi verkun og má nota með öllum algengum s\Æfinga- og vöðvaslakandi lyfjum
og hefur ekki borið á óeðlilegri verkun annarra lyfja í því sambandi. Bradford
og félagar (1) töldu þó að um hugsanlega samverkun væri að ræða með methoxyflurani,
sem lýsti sér með verulega hraðari hjartslætti. Obdrzalek (23) gerði tvíblinda
tilraun með althesini og pentothali á 200 sjúklingum án lyfjaforgjafar og kom í
ljós sá munur, sem sést á töflu 1. Niðurstaða hans var sú, að lyfin væru álíka
góð til innleiðslu á svaafingu, en pentothal heldur betra til viðhalds. Virtust
viðbótarskammtar af althesini ekki hafa eins sláandi áhrif og af pentothali, sem
gæti skýrst af þvx, að hlutfall milli LD 50 og AD 50 (það magn, sem þarf til að
deyða 50% músa á móti svefnskammti fyrir 50% músa) er miklu hærra hjá althesini,
eða 30,6 á móti 6,9 hjá pentothal, þ.e.a.s. öryggismörkin eru miklu hærri. Althesin
safnast ekki eins fyrir í líkamnum og penthothal, því að það brotnar hratt niður
í lifrinni og kann það að vera orsökin fyrir því, að sjúklingar svæfðir með al-
thesini eru síður þjakaðir eftir svæfingxina og vakna áberandi fyrr. Ekki eru þó
allir samrrála um, að sjúklingar vakni fyrr eftir althesin og hafa sumir meira að
segja komist að öfugri niðurstöðu (30,31). Carson og félagar (5) sýndu fram á,
að sjúklingar vöknuðu álíka fljótt eftir 4 mg/kg pentothals og 0,05-0,06 ml/kg
af althesini. Við hækkandi skammta varð útkoman betri hjá althesini, en stöðugt
best ef methohexitone (brietal) var notað. Þeim fannst að sjúklingar í althesin-
hópnum vanmætu síður ástand sitt, þegar þeir á annað borð voru vaknaðir, voru
þeir glaðvakandi, og sofnuðu sjaldnar aftur.
Takahashi (32) sýndi hvernig á heilalínuriti komu alls staðar fram breytingar frá
heilaberki, verða hægu bylgjurnar þeim mun meira áberandi, sem svæfing er dýpri.
Althesin laakkar þrýsting inni í höfði (intracranial). Svo er og með pentothal.
Ketamine, sem er stuttverkandi stungulyf (2-(0-chlorophenyl)-2-methylaminocyclo-
hexanone) og flest innöndunarsvefnlyf hækka hann aftur á móti. Takahashi og
félagar (33) töldu að þessi þrýstingslækkun væri að minnsta kosti jafnmikil og
af pentothali. Pickerodt og félagar (25) komust að þeirri niðurstöðu með dýra-
tilraunum, að súrefnisupptaka heila minnkaði, en það bendir á minnkuð efnaskipti,
sem síðan leiðir til falls á heilablóðflasði og mænuvökvaþrýstingi. Mannatilraunir
hafa leitt til svipaðra niðurstaðna (27). Tumer og félagar (34) fundu, að
fallið varð því meira þeim mun hærri, sem þrýstingurinn var í byrjun. Alyktuðu
þeir, að fallið stafaði af minnkuðu blóðflctói og heilablóðmagni, en blóðþrýstingur
féll einnig, en ekki svo mikið að "autoregulatio" heilans væri skert. Töldu þeir
eins og fleiri,að althesin væri hentugt lyf fyrir sjúklinga með aukinn þrýsting
inni í höfði.
Áhrif althesins á hjarta og blóðrás
Þau eru svipuð og pentothals (9). Yfirleitt verður blóðþrýstingsfall systoliskt
og diastoliskt vegna æðaútvíkkandi áhrifa þess (minnkar sympatikustonus, losar
histamin), hjartsláttarhraði eykst oftast (vagolytisk verkun) afköst hjartans
(cardiac output) ýmist óbreytt eða vægt aukin, miðbláæðarþrýstingur (CVP) fellur.
Borið saman við ketamine (28) kemur í ljós sláandi munur, því að ketamine hækkar
blóðþrýsting, eykur æðamótstöðu (perifert) hækkar miðbláæðarþrýsting, eykur
afköst hjartans, hraðar hjartslætti, þrýstingur inni í höfði eykst. Hjá báðum
hópum^verður lítilsháttar hækkun á p CO2 og smálaakkun á PO^. Coleman og félagar
(9) sýndu fram á, að O^ mettun í slagæðablóði féll marktækt meira eftir althesin
en pentothal, en slíkt má auðveldlega leiðrétta með súrefnisgjöf. Flestir telja,
að^æðautvíkkun verði meiri eftir althesin, en pentothal og blóðþrýstingsfall meira,
þvi beri að forðast að gefa sjúklingum með hjartasjúkdóma althesin, einkum sjúkl-
ingum með mítralokuþrengsli (mitral stenosis, aortic stenosis og constrictive
pericarditis). Slíkir sjúklingar eiga einkar erfitt með að þola hraðan hjartslátt
og skyndilega æðaútvíkkun því að þeir geta lítið aukið afköst hjartans og gætu