Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Side 30

28
rannsóknurn. Hið svokallaða M-R gildi, þ.e.
a.s. fjöldi jákvœðra svara við spurningum í
þeim hluta listans, sem f jalla um geð og til-
finningar, er oftast hátt hjá þeim, sem eru
geðsjúkir og í erlendum athugunum hefur
markgildið 10 eða fleiri jákvæð svör sýnt sig
að leiða til lægstrar ranggreiningartíðni.
Sumir sjúklingar verða þó vangreindir t.d.
sjúklingar með oflæti. Þessi spurningalisti,
sérstaklega M-R hlutinn, hefur verið notaður
í geðlæknisfræðilegum hóprannsóknum hér-
lendis.3
Hinn spurningalistinn, sem hér er skoðað-
ur er „The General Health Questionnaire"
(G.H.Q.).2 Þessi spurningalisti var gerður
sérstaklega til notkunar i hóprannsóknum í
geðlæknisfræði og hefur reynst vel í mörg-
um rannsóknum. Spurningalisti þessi er til í
misjafnlega löngum útgáfum, en sú útgáfa,
sem hér er notuð er með 30 spurningum.
Markmið þessarar rannsóknar var að fá
vitneskju um greiningarhæfni þessara
tveggja spurningalista í íslenskri iþýðingu
notaðra við hérlendar aðstæður. Einnig var
litið á til fróðleiks hvernig þeir tveir heimil-
islæknar, er tóku þátt í rannsókninni,
greindu geðsjúkdóma hjá rannsóknarhópn-
um.
AÐFERÐ
Þeir tveir geðlæknar, er rannsóknina
gerðu, voru vel kunnugir stöðluðum geðskoð-
unarviðtölum. Annar (I.K.) hafði hlotið
þjálfun í notkun P.S.E., en hinn (J.G.S.)
hafði unnið rannsóknarvinnu með banda-
rísku stöðluðu geðskoðunarviðtali, sem gert
hefur verið úr P.S.E. með minni háttar breyt-
ingum. P.S.E. 9. útgáfa var til í íslenskri
þýðingu, gerðri af nokkrum læknum við
Kleppsspítalann. Sömuleiðis var C.M.I. til í
íslenskri þýðingu, er notuð hafði verið i geð-
læknisfræðilegum hóprannsóknum hér. G.H.
Q., 60 spurninga útgáfan, var siðan þýdd úr
ensku á íslensku og að því búnu teknar úr
þær spurningar, er við átti til þess að gera
30 spurninga útgáfuna.
Þýðingin fór þannig fram að fyrst var
spurningalistinn þýddur á íslensku af öðrum
geðlæknanna. Hinn geðlæknirinn fékk síðan
þýðinguna og þýddi hana aftur á ensku. Upp-
runalega enska útgáfan og þýðingin á ensku
voru síðan bornar saman. Við samanburðinn
kom í ljós, að aðeins var um að ræða mjög
óverulegan mun á orðalagi, en engan mein-
ingarmun, milli hins upprunalega spurninga-
lista og þýðingarinnar á ensku.
Geðlæknarnir tveir skoðuðu síðan saman
með P.S.E. 4 sjúklinga innlagða á Klepps-
spitala til að venja sig við notkun P.S.E. í
íslenskri þýðingu, ræða orðalagsbreytingar
og lagfæringar og bera sig saman um og
rifja upp reglur um einkennamat o.þ.h.
Leitað var til heimilislækna við heilsu-
gæslustöð í Reykjavík um að fá að leggja
spurningalistana tvo fyrir sjúklinga, er kæmu
til þeirra á heilsugæslustöðina og eiga síðan
geðskoðunarviðtal við þessa sjúklinga. Var
þessari málaleitan mjög vel tekið og tókst
hin besta samvinna um rannsóknina við allt
starfslið heilsugæslustöðvarinnar.
Þátttakendur i rannsókninni voru valdir
annað hvort af starfsmanni í móttöku í
heilsugæslustöðinni eða af heimilislækni og
beðnir að taka þátt í rannsókninni. Ekki var
fylgst með því hve margir færðust undan
eða neituðu að taka þátt, en þeir, sem féllust
á þátttöku voru annað hvort sendir strax i
viðtal til geðlæknis og látnir fylla út spurn-
ingalista á eftir eða látnir fylla út spurn-
ingalistann fyrst og fara síðan í viðtal til
geðlæknis, allt eftir því hvernig á stóð. Geð-
læknirinn hafði til umráða sérstakt her-
bergi, þar sem geðskoðunarviðtalið fór fram.
Að því loknu mat hann geðheilsu sjúklings á
fimm þrepa matsstiga, þannig:
1. Alveg heilbrigður.
2. Eitthvað að, en þarf ekki læknismeð-
ferð.
3. Væg veikindi, þarfnast læknishjálpar.
4. Töluverð veikindi, tilvísun til geðlæknis
eða innlögn æskileg.
5. Alvarleg veikindi, innlögn nauðsynleg.
Heimilislæknirinn fyllti einnig út sams kon-
ar matsstiga um geðheilsu sjúklings, en geð-
læknirinn og heimilislæknirinn vissu hvor-
ugur um mat hins né um hvernig sjúklingur-
inn hafði svarað spurningalistunum. Þeim
skilaði sjúklingurinn til starfsmanns í af-
greiðslu.
NIÐURSTÖÐUR
Geðskoðunarviðtal fór fram við alls 110
manns, 51 karlmann og 59 konur. Frá 18
þessara einstaklinga vantaði einhverjar upp-
lýsingar, ýmist svör við öðrum eða báðum