Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Page 85

Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Page 85
83 rann eins og alfaglobulin við rafdrátt. Það mun myndast að mestu leyti í lifur og er álika stórt eggjahvítuefni og albumin.0 Magn AFP í serum fer vaxandi fram á 13.—15. viku en lækkar síðan aftur. 1 legvatni er mun minna AFP, en magnið í legvatni fylgir magninu í blóði fóstursins, það er hæst á 13. —15. viku en fellur siðan ört og er orðið mjög lágt þegar kemur fram á 30. viku.6 7 AFP finnst einnig í blóði móður en í mjög lágu magni og hámarki nær það á 32.—36. viku meðgöngutima.7 Það hefur sýnt sig að AFP hækkar í leg- vatni og blóði fósturs og móður þegar fóstrið er með rof í miðtaugakerfi, (anencephalus og opna spina bifida).67 Það geta þó einnig verið aðrar ástæður fyrir hækkun bæði aðrir vanskapnaðir, sjúkdómar og eðlileg með- ganga fleirbura.6 7 8 Mælingar á AFP hafa verið framkvæmdar á öllum legvatnssýnum sem hafa verið tekin á Kvennadeild Landspitalans hjá konum, sem gengnar eru með 14—16 vikur. Til þessa hef- ur aðeins eitt fóstur með klofinn hrygg (myelomeningocele) greinst vegna verulegr- ar hækkunar á AFP í legvatni, en tilfelli þetta kom til sögunnar eftir að eftirfarandi uppgjöri lauk. Þar að auki hefur marktæk hækkun á AFP fundist i þremur tilfellum (sjá töflu VIII). Fyrst í stað var einungis hugað að þvi að rannsaka sýni frá þeim konum sem áður höfðu fætt börn með litningagalla eða misst börn vegna vanskapnaða. Voru flestar þessar konur sendar til deildarinnar af Sævari Hall- dórssyni, sem hafði einkum haft með fyrri börn þessara kvenna að gera. Fyrstu sýnin voru tekin síðla árs 1973, en það ár voru þrjú sýni send til Kaupmannahafnar til rannsókn- ar. Þegar ljóst var orðið að unnt væri að senda sýni á þennan hátt fór beiðnum fjölg- andi þótt hægt færi i fyrstu. Árið 1974 voru þannig aðeins send þrjú sýni en á miðju sumri 1978 höfðu alls verið send til Kaup- mannahafnar sýni frá 95 konum. Um það leyti hófust litningarannsóknir á legvatni við Rannsóknastofu Háskólans eins og áður er getið. Dr. Gunnlaugur Snædal gerði fyrstu á- stungunar, en siðan tóku Auðólfur Gunnars- son og fleiri einnig að framkvæma þær. Nauðsynlegt er að sónarskoðun sé gerð í tengslum við legástungurnar. Best er að gera slíka sónarskoðun 2—4 vikum fyrir ástungu og aftur um leið og ástungan er gerð. Þá er hægt að fylgjast með vexti og legu fósturs- ins, greina tvíbura og staðsetja fylgjuna, þannig að beina megi ástungunálinni fram- hjá þeim. Með fullkominni nútíma sónar- tækni má auk þess greina vissan meiri hátt- ar ytri vanskapnað. Eftir tilkomu sónartæk- isins árið 1976 hafa nær allar ástungur verið gerðar með hjálp sónarskyggingar sem læknarnir Jón Hannesson og siðar einnig Kristján Baldvinsson hafa yfirleitt annast þann tíma sem uppgjörið nær til. Þar sem legvatnsrannsókn er i eðli sinu fyrirbyggjandi aðgerð, er nauðsynlegt að aukaverkanir séu fáar og nákvæmni rann- sóknarinnar mikil. Til þess að ikanna niður- stöður og tiðni aukaverkana voru notaðar sjúkraskýrslur fyrstu 499 kvennanna, sem gerð var hjá legvatnsrannsókn til greiningar á fósturgöllum. Rannsóknin nær frá 1974 og fram til maimánuðar 1980. Allar konurnar hafa nú fætt, svo að útkoma meðgöngunnar liggur fyrir. NIÐURSTÖÐUR Aldur niæði-a Tafla I sýnir aldursdreifingu umræddra kvenna. TAFLA I. Aldursdreifing kvenna sem gerO var á legvatnsrannsókn. Fjöldi % <19 ára 12 2.4 20—24 — 46 9.2 25—29 — 62 12.4 30—34 — 86 17.2 35—39 — 231 46.4 40—44 — 58 11.6 45 - 4 0.8 AUs 499 100.0 TAFLA II. FœOingarsaga kvennanna. Fjöldi % Frumbyrjur 47 9.4 Fætt. 1 barn áður 99 19.S Fætt 2 börn áður 178 35.7 Fætt 3 börn áður 111 22.3 Fætt 4 börn áður 48 9.6 Fætt 5 börn áður 16 3.2 Alls 499 100.0

x

Læknablaðið : fylgirit

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.