Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Síða 60

60
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
Inngangur: Sýkingar af völdum S. aureus
geta verið alvarlegar og meðferð löng og erfið.
Kannaðar voru klínískar breytur hjá sjúkling-
um með S. aureus blóðsýkingu og ýmis lyfhrif
díkloxacillíns, sem er eitt af kjörlyfjum gegn S.
aureus.
Efniviður og aðferðir: Rannsakaðir voru
stofnar S. aureus sem ræktuðust úr blóði 75
sjúklinga á Landspítalanum á árunum 1995-
1998. Fundinn var hamstyrkur (MIC), postanti-
biotic effect (PAE) og drápshraði díkloxacill-
íns. Þol (tolerance) var fundið með sermis-
þynningarprófi. Úr sjúkraskrám voru fengnar
klínískar upplýsingar, svo sem hæsti hiti, tími
með hita, sjúkrahúsdvöl, hvít blóðkorn, kreat-
ínín, lyfjameðferð, aðrir sjúkdómar og afdrif.
Breytur voru bornar saman með Pearsons
fylgnistuðli og prófi. Undir erfið tilfelli (46)
féllu þeir sem létust innan sex mánaða (22).
Aðrir sjúklingar voru, sjúklingar með bein- og
mergbólgu (osteomyelitis) (16), hjartaþels-
bólgu (endocarditis) (1), liðbólgu (arthritis)
(2), krabbamein (8), hvítblæði (3), sykursýki
(11) og nýrnabilun (12).
Niðurstöður: Sjúklingamir voru 1-93 ára
(56±23), karlar 61% og konur 39%. Dánartíðnin
var 16% (12/75) innan 10 daga og 29% (22/75)
innan sex mánaða. Dvalartími var 2-238 dagar
(35±39). Allir stofnar vom næmir fyrir díkloxa-
cillíni, MIC var 0,047-0,750 mg/1. PAE var -0,2-
2,6 klukkustundir (1,1 ±0,5). Enginn stofn var
þolinn (MBC/MIC í sermi var frá 1-16). Dráps-
hraði var 0-2 log/klukkustund (0,8±0,5). B-lact-
amlyf vom notuð í 79% tilvika og kloxacillín eða
díkloxacillín í 68% tilvika. Hvorki fannst fylgni
milli lyfhrifa og klínískra breytna né milli famað-
ar sýkingarinnar (lifun, dvalartími) og annarra
klínískra breytna. Erfiðir sjúklingar voru eldri
(p=0,05), höfðu hærri dánartíðni (p=0,004), karl-
ar vom fleiri (p=0,04), þeir fengu ekki eins háan
hita (p=0,004) og sýklastofnar þeirra höfðu
styttra PAE (p=0,076). Af einstökum hópum
sjúklinga skáru nýmasjúklingar sig nokkuð úr, en
dánartíðni þeirra var hærri en annarra (p=0,0001)
og bein- og liðsýkingar voru nær eingöngu sjúk-
dómar karla (17/18). Þeir sem vom lengi með hita
höfðu hærri hæsta hita, en famaðist þó ekki verr
en öðmm.
Alyktanir: Ekki reyndist unnt í þessari
rannsókn að greina klínískar breytur sem höfðu
marktæk tengsl við dánartíðni úr S. aureus sýk-
ingum. Þær breytur lyfhrifa sem athugaðar
voru réðu einnig litlu um farnað sjúklinganna.
E-75. Tengsl sýklalyfjanotkunar í samfé-
laginu og sýklalyfjaónæmis meðal helstu
eyrnabólgubaktería
Aðalsteinn Gunnlaugsson, Vilhjálmur A. Ara-
son, Helga Erlendsdóttir, Karl G. Kristinsson,
Jóhann A. Sigurðsson, Sigurður Guðmundsson
Frá lœknadeild HI, Heilsugœslustöðinni Sól-
vangi, sýklafrœðideild og lyflœkningadeild
Landspítalans
Inngangur: Algengi penisillín ónæmra
pneumókokka (POPa) óx hratt á Islandi fram
til ársins 1993. Rannsókn gerð árin 1992-1993
sýndi fram á sterk tengsl milli sýklalyfjanotk-
unar og þess að bera penisillín ónæma pneumó-
kokka. I kjölfar þeirrar rannsóknar var hafinn
áróður fyrir markvissari notkun sýklalyfja.
Markmið rannsóknar okkar nú var að kanna
algengi ónæmra eyrnabólgubaktería á sömu
svæðum og 1992-1993 og tengsl ónæmis við
sýklalyfjanotkun þar í dag.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarþýðið
samanstóð af slembidreifðu úrtaki bama, eins
til sex ára frá fjórum bæjarfélögum, Vestmanna-
eyjum, Egilsstöðum, Bolungarvík og Hafnar-
firði. Nefkokssýnum og upplýsingum um
sýklalyfjanotkun á síðastliðnu ári var safnað
frá sérhverju barni. Sýnin voru unnin á staðl-
aðan hátt með það fyrir augum að greina S.
pneumoniae, H. influenzae og M. catarrhalis.
E-próf var notað til þess að mæla hamstyrk
(MIC) og nítrócefínpróf til að kanna fyrir B-
laktamasa framleiðslu.
Niðurstöður: Sýni og spurningalistarfengust
frá 804 börnum á tímabilinu mars 1998 til maí
1998. Þátttaka var 79%. Helmingur (50%)
barnanna bar pneumókokka, 44% H. influ-
enzae og 47% M. catarrhalis. Af pneumókokk-
unum voru 8% penisillín ónæmir og 7% H. in-
fluenzae og 100% M. catarrhalis mynduðu B-
laktamasa. Sýklalyfjanotkun hefur minnkað í
öllum bæjarfélögum borið saman við 1992-
1993. Algengi penisillín ónæmra pneumó-
kokka óx marktækt á Egilsstöðum (úr 2% í
24%), þar sem sýklalyfjanotkun var lægst og
hefur lækkað hlutfallslega mest á síðustu fimm
árum. A hinn bóginn hefur algengi þeirra
minnkað marktækt í Vestmannaeyjum (úr 18%
í 6%) þar sem sýklalyfjanotkun er enn mest og
þar sem algengi þeirra var hæst fyrir fimm ár-
um. Sýklalyfjanotkun síðustu sex vikurnar fyr-
ir sýnatöku, fyrirbyggjandi sýklalyfjameðferð
og búseta á Egilsstöðum voru allt marktækir
áhættuþættir þess að bera penisillín ónæma