Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Síða 97

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIR1T 37
97
dauði voru mæld í frumuflæðisjá. d) Stýrður
frumudauði í brjóstaæxlisvef var metinn með
TUNEL litun.
Niðurstöður: a) Brjóstalínurnar voru allar
ónæmar fyrir áhrifum FasL. b) Jurkat T-frum-
urnar fóru í stýrðan frumudauða ef þær voru
ræktaðar með brjóstalínum og áhrifin voru
meiri ef brjóstafrumurnar voru hertar. c) Fersk-
ar eitilfrumur sýndu aukna Fas tjáningu eftir
örvun og nálægð við eðlilegan brjóstavef jók
frumudauðann. d) Eitilfrumur í brjóstaæxlisvef
virðast ekki fara í stýrðan frumudauða vegna
nálægðar við illkynja frumur. Ekki er heldur að
merkja aukinn frumudauða í æxlisfrumum í
nábýli við eitilfrumur.
Alyktanir: Niðurstöður okkar benda til að
brjóstakrabbameinsfrumur séu ónæmar fyrir
FasL drápi. Vísbendingar eru um að tjáning
FasL á eðlilegum brjóstavef geti valdið stýrð-
um frumudauða í örvuðum T-eitilfrumum sem
aftur bendir til þess að brjóstavefur njóti svo-
kallaðs immune privilege. Rannsóknir á æxlis-
sýnum benda til þess að ífarandi eitilfrumur
hafi ekki drápsvirkni gegn æxlisfrumunum, ekki
virðast æxlisfrumurnar heldur valda dauða eit-
ilfrumnanna.
V-24. Áhrif illkynja brjóstaþekju í rækt á
T-frumur
Evgenía K. Mikaelsdóttir", Hilmar Viðars-
soti'1, Páll Helgi Möller', Jens Kjartansson",
Helga M. Ögmundsdóttir", Þórunn Rafnar"
Frá "Krabbameinsfélagi Islands, 2)Landspítal-
amtm, 3lSt. Jósefsspítala
Inngangur: Brjóstakrabbameinsæxli inni-
halda oft fjölda eitilfrumna. Þessar eitilfrumur
eru ekki að fullu virkar og virðist nálægð æxl-
isins eða efni sem það seytir hafa bælandi áhrif
á starfsemi þeirra. Markmið verkefnisins var
að kanna hvort hægt sé að nota illkynja brjósta-
frumur í rækt til að athuga orsakir þessara nei-
kvæðu áhrifa á T-eitilfrumur.
Efniviður og aðferðir: Ferskur æxlisvefur
og eðlilegur brjóstavefur úr brjóstakrabba-
meinsaðgerðum og eðlilegur vefur úr brjósta-
minnkunum voru ræktaðir á kollageni í 10-14
daga. Blóðsýni úr sama einstaklingi var fengið,
hvítfrumur voru einangraðar og ræktaðar með
eðlilegum og illkynja brjóstavef. Eftir 24 og 48
klst. voru T-frumurnar athugaðar með tilliti til
þess hvort þær hefðu örvast (CD69 tjáning),
farið í stýrðan frumudauða (AnnexinV-bind-
ing) eða tapað hæfileika til að skipta sér eftir
mítógenörvun (upptaka á týmidíni). Þá voru
frumurnar örvaðar gegnum T-frumuviðtakann
og athugað hvort munur væri á týrosínfosfórun
frumuprótína eða örvun á MAP kínasa (west-
ern blot).
Niðurstöður: Alls voru unnin sex æxlissýni
og sex sýni úr brjóstaminnkunaraðgerðum. T-
frumur ræktaðar á æxlisvef sýndu ekki merki
um örvun umfram frumur á eðlilegum vef og
hlutfall T-frumna í stýrðum frumudauða var
svipað. Æxlisvefurinn hafði heldur ekki merkj-
anleg áhrif á hæfni frumnanna til skiptingar né
á boðflutningsferli tengd T-frumuviðtakanum.
Ályktanir: Ekki var munur á starfsemi T-
frumna sem ræktaðar voru með æxlisvef annars
vegar og eðlilegum brjóstavef hins vegar. Þess
ber þó að gæta að hlutfall æxlisfrumna getur
verið orðið lágt eftir 10-14 daga ræktun og kann
því ekki að vera nægjanlegt til að hafa veruleg
áhrif á T-frumur. Aðferðafræðin sem hér var
þróuð er nú notuð í öðrum skyldum verkefnum.
V-25. Hlutverk melanókortín-4 viðtaka í
stjórnun og líkamsþunga
Logi Jónsson", Guðrún V. Skúladóttir", Jón
Ólafur Skarphéðinsson", Jóhannes Helgason",
Helgi B. Schiöth2'
Frá "Lífeðlisfrœðistofnun HÍ, 21lyfjafrœðideild
Uppsalaháskóla
Inngangur: Fjöldamargir þættir hafa áhrif á
fæðutöku og líkamsþyngd. Raskist jafnvægið
sem stuðlar að varðveislu líkamsþyngdar getur
það haft mjög alvarlegar afleiðingar. Annars
vegar má nefna lystarstol og hins vegar offitu
sem er eitt alvarlegasta heilbrigðisvandamál
vestrænna þjóða. Nýlega hefur verið sýnt fram
á að viðtakar fyrir melanókortín (MC), eins og
MSH (melanocyte stimulating hormone) og
ACTH (adrenocorticotropic hormone), eru til
staðar víða í taugakerfinu. Melanókortín við-
takarnir greinast í fimm undirflokka (MCl-5).
Melanókortín-4 viðtakinn, sem einungis hefur
fundist í taugakerfinu, kemur við sögu í stjórn-
un fæðutöku og viðhaldi líkamsþyngdar. Svo-
nefnt agouti prótín sem framleitt er í lífverum
er náttúrulegur antagonisti fyrir melanókortín-
3 og melanókortín-4 viðtaka. Offramleiðsla á
agouti prótíni í einstaklingum veldur offitu-
heilkenni. Markmið þessa verkefnis var að
kanna langtímaáhrif antagonista melanókortín-
viðtaka í heila á fæðunám og með þeirn hætti
dýpka skilning á þætti melanókortína í stjórnun
fæðunáms og viðhalds líkamsþyngdar.