Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.10.1929, Blaðsíða 58

152
Milli fátæktar og bjargálna.
[Stafnir
ar tilfinningar fjölmennrar stétt-
ar til hagsmuna fyrir sig sjálfa.
Eitt af ráðunum til þess að forð-
ast slíkan kala hygg eg vera
það, að sem flestir reyni að skilja
alla málavexti. Það er holt fyrir
atvinnurekendurna að skilja það,
að þegar verkamenn fara fram á
kauphækkun, þá koma þeir þar
fram sem fyrirsvarar mjög svo
mikilsverðra hagsmuna í þjóðfé-
laginu, því að æskilegt er að
allir fái hið hæsta kaup, sem
samrýmanlegt ,er við forsvaran-
lega gæzlu annara hagsmuna.
Hinsvegar er nauðsynlegt að
verkamenn og starfsmenn hafi
sem beztan skilning á því, hve
óhjákvæmileg nauðsyn það er, að
ekki sé meiru úthlutað í kaup-
gjald af afrakstri fyrirtækjanna
en svo, að þau hafi nægilegan
afgang til umbóta og aukningar
á atvinnutækjum og öðrum stofn-
fjármunum, og beri auk þess eig-
endum sínum það mikinn arð, að
fjármagn haldi áfram að leita í
fyrirtækin til ávöxtunar. Og ^að
er nauðsynlegt að skilja það, að
umbætur á stofnfjármunum og
vinnubrögðum hljóta eftir eðli
sínu að koma á1 undan kauphækk-
un. Bændurnir verða að slétta
túnin, stækka þau og taka sláttu-
vélina í staðinn fyrir orfið, áður
en landbúnaðurinn getur farið að
borga hátt kaup, svo að eitt
dæmi sé nefnt.
Katipgjald og atvínnureksttir.
Beztu viðskiftamenn hvers iðnfyrirtækis
eiga að vera þess eigin verkamenn.
, Fordverksmiðjumar fóru fyrst að taka
verulegum framförum árið 1914. Þá hækk-
uðum við lágmarkslaun verkamanna úr
liðlega 2 dölum upp i 5 dali á viku. Með
þvi jukum við kaupgetu okkar eigin verka-
manna. Þeir juku svo kaupgetu annara
með auknum viðskiftum og svo koll af
kolli. Þessi hugsun, að auka viðskiftin og
lækka verð afurðanna með þvi að hækka
kaupgjaldið, er hyrningarsteinninn undir
velmegun Bandaríkjanna.
En kaup er ekki hægt að hækka aðeins
af þvi, að þess er krafist. Ef kaup er
hækkað án þess að það leiði til aukinn-
ar framleiðslu og lækkunar á verðlagi, þá
fer allt i baklás fyr eða síðar.
Það er ekki hægt að gera manni meiri
bjarnargreiða en þann, að hækka kaup
hans án þess að hann framleiði meira.
Því ef það verður almenn regla þá leiðir
það til verðhækkunar, sem útilokar hann
frá þvi að njóta gæða Hfsins.
[Tekið eftir bókinni »t dag og á morg-
un« eftir Henry Fordj.