Sagnir - 01.04.1989, Page 88

Sagnir - 01.04.1989, Page 88
Hulda Sigurborg Sigtrggsdóttir Reykjauík, líklega fyrir 1910, séð í norður frá Huerfisgötu, en fyrir miðri mynd má sjá gamla Söluhólsbœinn. A myndinni sjásl flestar tegundir girðinga. tylltu þetta skilyrði.14 Endurgreiðslu skyldi þannig háttað að árlega í 30 ár ættu ábúendur jarðanna að greiða fjórar krónur af hundraði, frá þeim tíma er efnið kæmi í heima- höfn. Frumvarpið mætti harðri and- stöðu í þinginu og utan þings enda tók það allmiklum breytingum áður en það varð að lögum. í lögunum var upphæðin sem heimilt var að veita úr landssjóði orðin 100.000 krónur á ári á tímabil- inu 1905-1909, að báðum árum meðtöldum en hlutfall þess sem landssjóður lánaði af verði girðingar- efnis aukist í % hluta. Það sem upp á vantaði greiddi lántakandinn um leið og hann pantaði efnið. Endur- greiðslukjörin höfðu hins vegar versnað; greidd skyldu „árlega-í 41 ár 5 krónur af hundraði hverju í 4% vexti og afborgun."15 Viðbrögð við vöxtunum létu ekki á sér standa. Ari Brynjólfsson þingmaður S-Múlasýslu, taldi að með gaddavírslögunum væri verið að „læða skatti á alla fast- eign í landinu, eða hvað er afborg- un og vextir annað en útgjöld?"16 Sérstaklega voru margir þingmenn á móti því að landssjóður lánaði til þessara framkvæmda. Júlíus Hav- steen þingmaður Reykjavíkur, sagði að menn ættu að sjá sjálfir um að girða eigur sínar, en ekki landssjóð- ur. Lánið væri illa tryggt og yrði lík- lega eitt af þeim lánum sem aldrei væru greidd.17 í sama streng tók Kristján Jónsson þingmaður Reykja- víkur. Með frumvarpinu sé ætlast til að landssjóður eða landsstjórnin fari að búa í landinu og með því sé stoðunum kippt undan einstaklings- framtakinu.18 En landssjóður var ekki eini sjóð- urinn sem átti að veita fjármunum í þessar framkvæmdir, því í lögunum er gert ráð fyrir að sýslusjóðir greiði uppskipun og geymslu efnis og einnig þann kostnað sem hljótist af því að skoða og mæla girðingarstæði á öll- um jörðum sýslunnar, en í lögunum er sýslunefndunum falið að sjá um þá framkvæmd.19 Sýsiunefndir skyldu einnig fá sérstaka skoðunar- menn til að skoða girðingarstæði og ákveða hversu mikið hver bær skyldi greiða ef girt væri utan um tún margra bæja eða á milli bæja og einnig hvort meira en túnið var girt. Hins vegar náðu lögin ekki yfir þær girðingar sem skiptu túni ef ábúend- ur voru fleiri en einn. Hreppstjórar áttu að hafa eftirlit með viðhaldi girðinganna. Bændum var að vonum illa við þessi auknu útgjöld úr sýslu- sjóðum, töldu þau leiða til hærri út- svara, sem væru nógu þungbær fyrir. Ennfremur vakti það gremju að sýslunefndin léti „einhverja útvalda gæðinga sína skoða og mæla öll garðstæði um öll tún í sýslu hverri."20 Reyndar er athyglisvert hversu mikla ábyrgð og völd sýslunefndir á hverj- um stað eru látnar bera á fram- 86 SAGNIR
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.