Nýtt Helgafell - 01.12.1958, Page 76

162
HELGAFELL
Jóhannes Helgi:
HORFT Á HJARNIÐ
Ný bók, sem vakið hefir mikla athygli
-__________
FYLGIZT MEÐ UNGU SKÁLDUNUM
FYLGIZT MEÐ UNGU SKÁLDUNUM
Signrður A. Magnússon:
KROTAÐ í SAND
Ný ljóðabók, fágaður skáldskapur, frum-
saminn og þýddur
lagseftirliti, og í löndum, sem eru í stríði eða
búa við hallæri. Verðlagseftirlit er neyðarúrræði,
yfirleitt miðað við stríðsástand eða hemað gegn
harðsvíruðum einokunardraugum. Það hefir að
vísu gert mikið tímabundið gagn þar sem svo er
ástatt, og gæti átt við hér í sumum greinum, en
íhlutun* af því tagi sem nærgöngult verðlagseftir-
lit er í nokkumveginn normölu þjóðfélagi, er
hætt við að verði fljótlega samskonar hemill á
framtaki almennt, og ströng ritskoðun á list-
sköpun, og bitnar að lokum á sjálfu þjóðfélag-
inu, því þeir sem mestur dugurinn er í, hafa
alltaf afl til þess að velta því af sér með ein-
hverjum hætti fyrr eða síðar eða þeir hrökklast
yfir í aðrar atvinnugreinar, þar sem þeirra er
minni þörf og þeir fá síður notið sín. Og það er
óþarft að fjasa um þá staðreynd, að þær þjóðir
blómgast bezt, sem á það leggja áherzlu framar
öðru, að hefta ekki framtak og sköpun, og setja
engar ónauðsynlegar hömlur á frelsi manna til
að hugsa og starfa. Það tjón sem af því hlýzt, fá
engar stjómarráðstafanir bætt, því þær snúast
alltof oft um að hirða aurana en láta krónuna
lönd og leið.
Verðlagseftirlit á fiskdreifingu í Reykjavík er
eins skopleg ráðstöfun og hún er tragísk, því
fyrir bragðið er beinlínis komið í veg fyrir að
hægt sé að fá góðan fisk í soðið í stærstu fisk-
útflutningsborg heimsins. Frá því er auðvitað
ekki hægt að segja á prenti, af hvaða ástæðum
þessum hlægilega verðlagseftirliti er haldið til
streitu, enda skiptir það minnstu máli, nema að
því leyti sem í því er fólgin óhugnanleg sönnun
fyrir því, hve ranghverfa skipulagningarinnar
er miklu líklegri til að snúa að saklausum al-
menningi í skiptum hans við örlaganomir sínar,
og hve bráðhittinn hinn hagi orðsmiður var um
nafngiftirnar.
r.
Unglingar og traktorar.
Fyrir austan tjaldið, sem skilur á milli hins
svokallaða frjálsa heims og þeirrar gerviver-
aldar, sem stundum er kallað „sæluríkið“, er
allt bannað nema það hafi verið leyft. Hjá okk-
ur er allt leyft nema það hafi verið bannað. Á
þessu tvennu er að vísu ekki sá reginmunur,
sem í fljótu bragði kann að virðast, meðal ann-
ars vegna þess, að í þeim hluta heimsins, sem
við byggjum, er gert ráð fyrir því að hver ein-
staklingur hafi sín óskráðu lög, samvizkuna að
leiðarstjömu — en einnig það er bannað „fyrir
austan".
Margir eru þeirrar skoðunar að sú ófrjósemi
í listsköpun, sem á mörgum sviðum einkennir
járntjaldslöndin, stafi af of miklum hömlum á