Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.01.1963, Síða 169

HOGGORMSHAUS O. FL.
Agropyron caninum R. S.
— kjarrhveiti, — vex víða í Suður-Þingeyjarsýslu, í Fnjóskadal, Bárðardal,
Reykjadal og í Mývatnssveit. í Köldukinn heíur það ekki fundizt fyrr en nú rétt
nýlega og þá nteð nokkuð óvenjulegum hætti.
I Köldukinn hefur á síðustu áruni verið á nokkrum bæjum komið upp smá-
girðingum til skógræktar. Flestar eru þessar girðingar í túnjöðrum á þurru gras-
lendi, sem oft er með leifum at lyng- og hrísgróðri. Ein slík girðing er i Yztafelli,
nokkurra ára gömul. Fyrir tveim árum tók eigandi girðingarinnar eftir nýrri gras-
tegund, er ekki hafði vaxið þar áður. Hann sendi mér sýnishorn af því. Það var
Agropyron caninum. Ekki finnst það þarna nema á litlum bletti.
A Gvendarstöðum fann ég þessa tegund í sumar. Hér vex luiu í brattri harð-
lendri hólkinn, þar sem enn sjást leifar af lyng- og lirísgróðri. F'ast við þennan hól
stóð fyrrum fjárhús og var Jxi allt árið mikil og stöðug umferð fjár um hólinn. Nú
hefur liann verið friðaður um nokkurt árabil. Vafalaust liefur kjarrhveitið lifað í
grassverðinum um langan aldur á báðunr þessum framangreindum stöðum, en ekki
náð þeim vexti, að því yrði veitt athygli, fyrr en Jrað naut algerrar friðunar.
Veronica chamaedrys L.
1 júlímánuði síðastliðnum kom ég til Norðfjarðar eystra. Þar býr Eyþór Þórð-
arson. Meðal annarra kosta hans er Jiað, að hann er grasafræðingur. Hann sýndi
mér plöntu, er liann hafði fundið Jiar í Jiorpinu fyrir fáum árum og liann taldi
vera nýjan innflytjanda þangað. Þetta reyndist vera Veronica chamaedrys eða völu-
depla. Hún vex þar við eitt hús í rakri graslaut .Hún er vel þroskuð og liefur
breiðzt þar út frá því að Eyþór fann hana þar fyrst, segir hann. Það er vitað, að
Veronica chamaedrys fluttist hingað til lands til Önundarfjarðar N. V. með norsk-
uni hvalveiðimanni, Hans Ellefsen (sjá Flóru ísl. 3. útg.). Eftir nokkra dvöl í Ön-
undarfirði flutti Ellefsen bækistöð sína þaðan og til Mjóaíjarðar og rak útgerð sína
J>aðan í nokkur ár. Stutt er á milli Mjóafjarðar og Norðfjarðar og samgöngur nokkr-
ar. Vel má liugsa sér að Völudeplan hafi enn flutzt með Ellefsen til Mjóafjarðar og
svo Jiaðan á einhvern hátt til Norðfjarðar. Vel væri Jjess vert að athuga um, hvort
hún fyndist nú á hinum fornu stöðvum Ellefsens í Mjóafirði.
Knaulia arvensis (L.) Coult.
I Flóru ísl. 3. útg., Jjar sem talað er um útbreiðslu Knautia arvensis — rauð-
kollsins — í Kelduhverfi, er nefnt að liann vaxi þar í grasmó nærri Fjöllum. F'yrir
Uokkrum vikum kom ég að Fjöllum og spurði eftir rauðkollinum, sem Keldhverf-
•ngar kalla höggormshaus. Nú er grasmórinn, þar sem hann óx, orðinn að túni. En
bændurnir á Fjöllum, Héðinn og Jón Ólafssynir, hafa sýnt þá mjög eftirbreytnis-
'’erðu umhyggju að láta óhreyfðan hólma í mónum, þar sem höggormshausinn vex,
°g þar lifir hann enn í góðu gengi.
Héðinn bóndi gat þess við mig, að hann hefði fundið höggormshausinn á öðr-
um stað þar í grennd, í Bæjargili, stutt frá bænum. Þetta gat ég ekki athugað sjálf-
uri en tek orð Héðins trúanleg.
í Flóru íslands er sagt að rauðkollinum á Grásíðu hafi verið útrýmt vegna
TÍMARIT UM ÍSLF.NZKA GRASAFRÆÐI - FlÓm 163