Félagsbréf - 01.07.1957, Qupperneq 38

KRXSTMANN GUÐMUNDSSON
BLÁI FIFILLINN
(Brot úr sögu skálds)
AMMA MÍN var skyggn, sem kallað er, hún sá inn í þau ríki
náttúrunnar, sem hulin eru þorra manna. Ekki veit ég með
vissu hvernig skyggni hennar var varið, því fleira sá hún en ég,
og þó ekki sumt af því, er mér var kunnugt. Fylgjur manna
þekkti hún, þær fóru alveg fram hjá mér. Aftur á móti gat ég
séð hvort fólk var vont eða gott á litunum kringum höfuð þess,
þá sá amma mín ekki. „Huldufólkið" sáum við bæði, cn veröld
þess var mér þögull heimur. Amma heyrði aftur á móti mál
þess, að einhverju leyti, um nokkurt skeið ævinnar að minnsta
kosti.
Á vorri öld hefur hin svonefnda raunsæisstefna hamazt gegn
öllu því, sem ekki verður vegið og handfjallað. Raunsæisstefnan
hefur vafalaust verið nauðsynleg á sínum tíma, m. a. til að hreinsa
loftið af hjátrú og koma í veg fyrir misnotkun hugmynda, sem
sprottnar eru af sálsýki. En ósköp er hún einfeldnisleg og lítið
vei-ður úr henni í ljósi vitrænnar gagnxýni, enda mun nú hlut-
verki hennar senn lokið.
Samkvæmt kenningu „raunsæisins" er skyggnin aðallega sprott-
in af efnaskoi’ti. En það er einkenni flestra kenninga þessarar
aulalegu stefnu, að í þeim felst einhver sannleiksneisti, sem er
skrumskældur og teygður til að þjóna lyginni. Með föstum má
auka skyggni og einkum dulheyrn, en enginn verður skyggn af
efnaskorti einum saman. Ef svo væri, myndi röskur helmingur
mannkynsins sjá gegnum holt og hæðir.
Skyggni er ekki sjúklegt fyrirbæri, og það er ekkert dularfullt
við hana. Hún er ai’fgengur eiginleiki, sem var almennari fyw
á tíð en nú. Þess ber þó að gæta, að hún er ekki í tízku sem
stendur, og flestir sem einhverja „dulargáfu“ hafa, reyna að