Félagsbréf - 01.07.1957, Síða 102

100
PÉLAGSBRÉF
Að lokum vil ég benda á eitt atriði í bókinni, sem virðist orka
tvímælis. Benedikt fullyrðir (bls. 48), að Páll hafi ort kvæðið
Litla fossinn suður í Fossvogi á þingárum sínum og hafi það
átt að vera nokkurs konar stefnulýsing þeirra Ragnhildar í ásta-
málum. Þau Páll og Ragnhildur virðast ekki hafa verið samtíma
í Reykjavík, nema sumarið 1867, svo að kvæðið ætti þá senni-
lega að vera ort þá. f viðtali, sem Valtýr Stefánsson, ritstj. átti
við Björn Kalman, son Páls, og birtist í bók Valtýs, þau gerðu
garðinn frægan, segir Björn hins vegar, að faðir sinn hafi einu
sinni sagt sér, að hann hafi verið tuttugu ár að yrkja kvæðið, og
sé það um foss, sem sé á milli Kolfreyjustaðar og Árnagerðis.
SEiáltliiH á
Vart verður sagt um Magnús Hjaltason, að hann liggi óbættur
hjá garði. Einn helzti rithöfundur okkar, Halldór Kiljan Laxness,
hefur notað ævi hans, sem uppistöðu í kunnasta ritverk sitt,
sögu Ólafs Kárasonar Ljósvíkings í fjórum bindum, og nú fjöru-
tíu árum eftir dauða hans kemur út ævisaga hans, mikið verk.
Magnús kvað margt og mikið um dagana, en það mun hvorki
hafa verið meira né betra en kveðskapur margra góðra hag-
yrðinga og skálda fyi'r og síðar, sem enginn man eða kann leng-
ur. Eins er með kveðskap Magnúsar, að hann er flestum gleymd-
ur og mun lítt halda á lofti minningu höfundar síns. Það, sem
gera mun minningu Magnúsar langlífa í ísl. bókmenntasögu,
eru dagbækur þær, sem hann ritaði um langt árabil og eru mjög
miklar að vöxtum. Það eitt út af fyrir sig er nógu merkilegt,
að blásnauður og heilsulaus maður, sveitlægur lengstan hluta
ævinnar og á sífelidum hrakningi manna á meðal, skuli hafa
sinnu á að færa dagbók að staðaldri árum saman, en hitt er þó
enn athyglisverðara, af hvílíkri hreinskilni og hispursleysi dag-
bók þessi er skrifuð. Undirritaður hefur aldrei séð eða lesið neitt
í dagbók þessari og er því engan veginn fær um að dæma, hvemig
Gunnari M. Magnúss tekst að skrifa ævisöguna með dagbókina