Milli mála - 01.01.2010, Síða 26

mikið á kvæðið Hugsvinnsmál, sem er frá 13. öld og er þýðing á
Disticha Catonis.49 Þessar viðbætur hafi það hlutverk að undir-
strika menntunar- og siðfræðilegan þátt verksins. Hún dregur þá
ályktun að þýðandi hafi fyrst og fremst talið að viðfangsefni
Sögunnar um gralinn væri af siðfræðilegum toga og sá skilningur
hafi haft áhrif á þýðinguna. Marianne E. Kalinke er því sammála
og sér í verkinu eins konar dæmisögu sem byggist á vaxandi
siðferðilegum þroska söguhetjunnar.50 Því megi ætla að með hlið -
sjón af þeirri siðfræðilegu undiröldu sem einkennir verkið hafi
þýðandinn, rétt eins og Chrétien sjálfur, viljað gefa sögu sinni ein-
hvers konar sannleiksgildi sem áheyrendur hans könnuðust við. Í
því samhengi má benda á að þýðandi tekur fram í sögulok að hjá
einsetumanninum hafi Parceval lært „eina góða bæn ok lifði síðan
sem góðr kristinn maðr“.51 gerd Wolfang Weber dregur þessa túlk-
un á Parcevals sögu í efa og minnir á skemmtanagildi riddarasagna
um leið og hann ítrekar hversu mjög merking þeirra hafi farið for-
görðum við þýðingu.52 Skýringin sé sú að viðtakendur í noregi og
Íslandi hafi ekki haft forsendur til að skilja hugmyndafræði frönsku
riddarasögunnar og því hafi textarnir verið aðlagaðir og dregnir
saman í stuttar einfaldar sögur í stíl við þá frásagnarhefð sem
viðtakendur þekktu: fornaldarsögur, ævintýri og goðsögulegar frá-
sagnir.53 Hann telur því að þær breytingar sem orðið hafi til að
mynda á gralnum í Parcevals sögu megi skýra með vangetu
þýðandans sem hafi ekki gert sér grein fyrir því hversu flókið verk
Chrétiens var. annað dæmi væri hinn hamingjuríki endir Parcevals
sögu sem rekja megi til fornaldarsagna og ævintýra.54
að mörgu leyti er það rétt að hinn flókni merkingarvefur sem
Chrétien setur upp í verki sínu kemst ekki til skila í þýðingunni.
Það á reyndar líka við um frumtextann vegna þess að endinn vant -
ar á söguna. Þessi vefur tengist þó greinilega viðleitni höfundar til
að auka vægi verksins og trúverðugleika með því að ýta því, meðal
uM ÞýðIngu Og EnDurrITun Í SöGUNNI UM GRALINN Og PARCEVALS SöGU
26
49 Álfrún gunnlaugsdóttir, „um Parcevals sögu“, bls. 238–239.
50 Marianne E. Kalinke, „The Saga of Parceval the Knight“, bls. 228–232.
51 Parcevals saga, bls. 182.
52 gerd Wolfgang Weber, „The Decadence of feudal myth – towards a theory of riddarasaga
and romance“, bls. 432–433.
53 Sama rit, bls. 425–426.
54 Sama rit, bls. 438.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 26