Stígandi - 01.04.1945, Page 22

116
ÆSKUMINNINGAR
STÍGANDI
En annað kemur líka til greina við og við, sem stefnir í aðra
átt, gleymist stundum fljótt á þessu skeiði — og stundum seinna
en nokkuð annað. Tuttugasta og annan marz 1874 kem ég inn
frá útileikjum og sé, að fólk stendur við rúm móður minnar, sem
veik hafði verið nokkurn tíma; stendur Jrar þögult, hlið við hlið.
Ég verð forvitinn, treð liöfði inn á nrilli fólksins og sé andlit
móður minnar afmyndað — í dauðateygjum. Fyrstu áhrifin urðu
ofboðslegur ótti; ofboðsleg hræðsla við eitthvað, sem ég vissi ekki
hvað var og síðar kom fram sem myrkfælni í raunverulegasta
skilningi. Kom fram sem ofboðsleg hræðsla við móður mína látna
og bæði í vöku og svefni. Og einkum í svefni. Mig dreymdi, að
hún ásækti mig nótt eftir nótt, nálægt vikutíma. En svo skipti um.
Mig dreymdi, að hún kom til mín með innilegri ástúð, tók mig
sér við hönd og leiddi mig í forkunnarfagurt lnis, sem mér Jrótti
vera einhvers konar laufskáli. í lnisinu var rúm með drifhvítum
sængurklæðum. Móðir mín lagði mig í rúmið og lagðist sjálf fyrir
framan mig. Þarna hvíldum við saman nokkra stund í algleymis-
unaði — í drauminum. Þegar ég vaknaði, var öll hræðsla við hina
látnu móður mína horfin og kom aldrei framar.
Eftir þetta varð innileg guðstrú og kærleiksrík guðshugmynd
mér í móðurstað nokkur ár, og mun kvenfólkið á heimilinu hafa
átt talsverðan þátt í Jrví. — Lestur lærði ég að mestu leyti þenna
vetur (1874). Faðir minn kenndi mér að þekkja stafi og kveða að.
Viðvíkjandi Jressu man ég eina lestrarstund sérstaklega. Faðirminn
lét mig lesa nokkur smáorð og var Jrar á meðal orðið ull. Þetta ætla
ég að hafi verið í apríl 1874,3-4 vikum eftir að móðir míndó.Flest
smáorðin, sem ég varð að fara með — sundurlaus — voru skilningi
mínum lítils og einskis virði. En orðið ull þekkti ég og skildi vel.
Það var nokkuð, sem heimilisfólkið hafði í fórum sínurn allan
veturinn — og var af kindum, sem ég var kunnugur og þótti vænt
um. Að Jretta alþekkta fyrirbrigði skyldi koma fram í bók, snerti
mig sem leiftrandi sýn. Ég gerðist forvitinn, rýninn í stafrófs-
kverið og síðan aðrar bækur. Lærði lesturinn eftir Jrað fljótt og
fyrirhafnarlítið — og einkum á Þjóðsögum Jóns Árnasonar. Hús-
lestrar voru Jrá tíðkaðir á Sandi á veturna, við lýsisljós á kvöldin
fyrri hluta vetrar, en við dagsbirtu og snemma dags, Jregar fram á
útmánuði kom. Og á húslestrana átturn við börnin að hlusta —
sagði kvenfólkið. Vinnukona var á Sandi um þessar mundir, sem
var mér velviljuð og lét ntig sitja hjá sér, þegar lesið var. Og þegar