Læknablaðið - 15.01.2005, Blaðsíða 54

1955-1964 / NOTKUN GEISLAJOÐS
TAFLA III.
Klin. HYPOTHYROID (10) Klin. EUTHYROID (49) Klin. HYPERTHYROIl) (37)
Timi frá inngjöf Lægsta upptaka Hæsta upptaka Fjöldi sj. ofan normal Fjöldi sj. neðan normal Lægsta upptaka Hæsla upptaka Fjöldi sj. ofan normal Fjöldi sj. neðan normal Lægsta upptaka Ilæsta upptaka
marka marka marka marka
4 klst. 1,3 5,0 7 0 2,0 20,0 0 1 21,0 99,0
24 klsL 0,7 4,0 0 2 5,3 45,7 2 2 14,7 92,7
48 klst. 0,2 3,5 0 0 5,3 48,8 3 2 9,7 90,6
PBI131 % skammtur Lægsta mæling Hæsta mæling Lægsla mæling Hæsta mæling Lægsta mæling Hæsta mæling
i litra af blóðvökva 0,01 0,12 0,02 0,17 0 8 0,05 1,17
(mynd 5, tafla III) mælast þrír ofan við mörkin, en
enginn neðan þeirra.
Af klin. hyperthyr. mælist einn með normal upp-
löku eftir 4 klst., en tveir eftir 24 og 48 klst.
Af hypothyr. hópnum mælast sjö með normal upp-
töku eftir 4 klst., en enginn með normal upptöku eftir
24 eða 48 klst. En hypothyr.-tilfellin eru fá og sjúk-
dómurinn á háu stigi, svo að aðskilnaðurinn sem fæst
fram, er e.t.v. „óeðlilega" góður.
Til að greina á milli lágrar, normal upptöku, sem
stafar af „primerum" sjúkdómi í skjaldkirtlinum er
hægt að gera svokallað TSH-örvunarpróf. Að minnsta
kosti einni viku eftir fyrra próf eru sjúklingi gefnar 10
einingar af TSH í vöðva og degi síðar er geftnn nýr I131
skammtur. Ef 24 klst. upptakan eykst um 15% (10,
11) af skammti eða meira frá fyrri mælingu, er talið,
að sjúklingurinn hafi ekki hypothyr prim. Hann gæti
þó haft hypothyr sec.
Mynd 6 sýnir niðurstöður af THS-prófum á átta
sjúklingum. Einn þeirra var klin. euthyr. Sá hækkar
úr 5.3% 24 klst. eftir upptöku upp í 26.8% við örvun.
Hinir sjö voru klin. hypothyr. Einn þeirra hækkaði úr
1% upptöku upp í 25.8% við örvun. Það samrýmist
greiningu hypothyr. sec., enda hafði hann ýmis önnur
einkenni um minnkaða heiladingulsstarfsemi. En við
þetta próf greinist hann ekki frá heilbrigðum. Hinir
sex, sem hækkuðu nánast ekkert, greindust allir sem
hypothyr. prim.
Proteinbundið geislajoð (mynd 7, tafia III) greinir
ekki á milli hypothyr. og euthyr. Á hinn bóginn reynd-
ist enginn klin.euthyr. með PBI131 hærra en 0.2% af
skammti í /1 blóðvökva - þ.e. ofan við áðurnefnd norm-
al mörk. Átta klin.hyperthyr. (þ.e. rúmlega fimmti
hluti) mældust með eðlilegt PBI131. Það skilur því
langtum verr á milli þessara hópa en upptakan. Aftur
á móti má telja PBI131 rneira en 0.2% sk./l blóðvökva
öruggt merki uni hyperthyr. Af þessu leiðir, að PBI131
að er, hvort mæling gerð
eftir 72 eða 96 klst. gefur
betri árangur.
Samkvæmt þessu virð-
ist bezt að nota eftirtald-
ar mælingar við greiningu
á 1) Hyperthyr.: 4 klst.
upptaka meira en 21%
(PBI131 getur skorið úr
við vafasama upptöku),
2) Hypothyr.: 48 klst.
upptaka minni en 5% og
engin raunveruleg hækk-
un við TSH-próf.
Tafla IV.
Klín. flokkun I131 flokkun
Euthyr. 49 Euthyr. 49
Hyperthyr. 0
Hypothyr. 0
Hyperthyr. 37 Euthyr. 1
Hyperthyr. 36
Hypothyr. 0
Hypothyr. 10 Euthyr. 1
Hyperthyr. 0
Hypothyr. 9
54 Læknablaðið 2005/91