Læknablaðið - 15.01.2005, Qupperneq 98

1 975-1 984 / BERKLAVEIKI
Ber því að gæta fyllstu varkárni við notkun berkla-
lyfjanna í varnarskyni. Meðan varasamar aukaverk-
anir fylgja þeim tel ég eigi réttlætanlegt að nota lyfin
til smitunarvarna nema í fáum undantekningum og
að mjög vel athuguðu máli. Boðorð læknisins hlýtur
ávallt að vera: nihil nocere.
Af því er að framan greinir er ljóst að sá er þetta
ritar telur að berklavarnir hér á landi verði fyrst um
sinn reknar með mestum árangri og á auðveldastan
og ódýrastan hátt með tíðum og vandlega gerðum
berklaprófum, vel íhugaðri notkun hinna sérhæfðu
berklalyfja til meðferðar sjúkdómsins og í einstökum
völdum tiifeilum til sjúkdómsvarna, auk mjög tak-
markaðrar BCG-bólusetningar á þeim einstakling-
um þjóðfélagsins sem líklegastir eru til að verða fyrir
berklasmitun og sýkingu.
Væntanlega mun á næsta mannsaldri fást úr því
skorið hvort happadrýgra reynist að beita þessari
varnaraðferð eða almennri BCG-bólusetningu.
Að sjálfsögðu ber að miða allar berklavarnir þjóð-
arinnar við útrýmingu sjúkdómsins úr landinu. Fram-
tíðin ein ber í skauti sér hvort slíkt tekst og þá hvenær.
Læknastétt landsins svo og allt heilbrigðisstarfslið
verður enn um langt skeið að vera vel á verði gegn
sjúkdómnum. Ákvæðum laga og varnaraðferðum get-
ur orðið að breyta á margan hátt áður en lokamark-
inu er náð.
Heimildir
1. Árni Árnason. Berklaveiki í Dalasýslu. Læknablaöið 9: 113-29.
t923.
2. Árni Árnason. Rannsókn á berklaveiki í Berufjarðarhéraði
ásamt Pirquetsprófun árið 1930. Heilbrigðisskýrslur 1929: 121-
32.1931.
3. Bogi Benediktsson. Sýslumannaævir I: 382. Reykjavík 1881-
1932.
4. Bragi Steingrímsson. Bréflegar upplýsingar til berklayfirlæknis
21/2 1946.
5. Feldman WH. Avian Tuberculosis Infections. William & Wilkins.
Baltimore 1938.
6. Fundargerðir aðalfundar LÍ júlí 1934. Læknablaðið 20: 67-72.
1934.
7. Glover RE. Infection of Adult Cattlc with Mycobacterium Tub.
Avium. J. Hug. 41: 290.1941.
8. Guðmundur Björnsson (þýð.). Leiðbeiningar um dánarvottorð
og dánarskýrslur. Reykjavík 1911.
9. Guðmundur Björnsson (þýð.). Um berklasótt. Eir I: 141-4.
Reykjavík 1899.
10. Guðmundur Björnsson. Nokkrar athugasemdir um heilbrigðis-
mál einkum berklavarnir. Læknablaðið 15: 34.1929.
11. Guðmundur Björnsson. Um berklavarnir. Læknablaðið 15:111.
1929.
12. Guðmundur Gíslason. Bréflegar upplýsingar til berklayfirlæknis
21/5 1946.
13. Guðmundur Gíslason. Upplýsingar til berklayfirlæknis 29/8
1952.
14. Guðmundur Hannesson. Berklaveikismálið. Læknablaðið 5:104.
1919.
15. Guðmundur Hannesson. Berklaveikin og berklavarnir. Lækna-
blaðið 14: 92-3.1928.
16. Guðmundur Magnússon. Yfirlit yfir sögu sullaveikinnar á íslandi.
Árb. Hásk. fsl. Reykjavík 1913.
17. Guðmundur Magnússon. Tuberkulosen pá Island. Hospitalstid-
ende 18:483.1895.
18. Guðmundur Magnússon. Um lungnatæringu á íslandi. Eimreiðin
1:32.1895.
19. Hagstofa íslands. Mannfjöldaskýrslur árin 1911-20:34-6.1921.
20. Hagstofa jslands. Mannfjöldaskýrslur árin 1931-35:31.1938.
21. Hagstofa íslands. Mannfjöldaskýrslur árin 1941-50:36-9.1952.
22. Hagstofa íslands. Mannfjöldaskýrslur árin 1951-60:38-9.1963.
23. Hagstofa íslands. Mannfjöldaskýrslur árin 1961-70: 55-7.1975.
24. Hannes Þorsteinsson. Lífsaga Pórðar Daðasonar. Blanda II: 1-8.
Sögufél.rit 1921-23.
25. Heilbrigðisskýrslur. Skýrslur um heilbrigði manna á íslandi 1881-
1890. Ár 1889:107.1965.
26. Heilbrigðisskýrslur 1896-1900.
27. Heilbrigðisskýrslur 1900-1910.1906:49.
28. Heilbrigðisskýrslur 1928:30.1929.
29. Heilbrigðisskýrslur 1939:39-41.1941.
30. Heilbrigðisskýrslur 1940:40.1943.
31. Heilbrigðisskýrslur 1941:43.1945.
32. Heilbrigðisskýrslur 1951-55.
33. Heilbrigðisskýrslur 1957: 87-8.1960.
34. Heilbrigðisskýrslur 1958:83-4.1962.
35. Heilbrigðisskýrslur 1959:86-8.1963.
36. Heilbrigðisskýrslur 1970:42-3.1973.
37. Halldór Vigfússon og Guðmundur Gíslason. Fuglaberklar. Freyr
XLI: 223. Reykjavík 1946.
38. Helgi Ingvarsson. Berklamál. Hagur og horfur. Heilsuhælið á Víf-
ilsstöðum 1910-5. sept. - 1935: 36. Reykjavík 1936.
39. Helgi Ingvarsson. Framhaldsvinna berklasjúklinga. Læknablaðið
14:133.1928.
40. Helgi Ingvarsson. Nýju berklalyfin. Reykjalundur7:30-1.1953.
41. Hrafnkell Helgason. Bréflegar upplýsingar 29/12 1972.
42. Internat. Tub. Campaign. Conference on European BCG Pro-
grammes. Copenhagen 1949.
43. Johnston RF, Wildrick KH. The Impact of Chemotherapy on the
Care of Patients with Tuberculosis. Amer Rev Respir Dis 109:
653.1974.
44. Jón Eiríksson. Upplýsingar til berklayfirlæknis 1975.
45. Jón Eiríksson. Bólusetning gegn berklaveiki. Berklavöm 7.1945.
46. Jón Espólín. íslands Árbækur VIII: 112. Kaupmannahöfn 1829.
47. Jón Finsen. Iagttagelser over Sygdomsforholdene i Island. Dokt-
orsritgerð. Köbenhavn 1874.
48. Jón Halldórsson. Biskupasögur I: 293. Reykjavík 1903-10. Bisk-
upasögur II og viðbætir: 211. Reykjavík 1911-15.
49. Jón Pálsson. Bréflegar upplýsingar til berklaveikisnefndarinnar.
Nefndarálit berklaveikisnefndarinnar bls. XXXIX. Reykjavík 1921.
50. Jón Pétursson. Lækningabók fyrir almúga. Gr. 127-128, bls. 90-1.
Kaupmannahöfn 1834.
51. Jón Hj. Sigurðsson. Pirquetsrannsókn á skólabörnum í Reykja-
vík. Læknablaðið 3:173.1917.
52. Jón Steffensen. Þjórsdælir hinir fornu. Samtíð og saga II. Reykja-
vík 1943.
53. Jón Steffensen. Aldur berklaveikinnar á íslandi. Berklavörn 5:
19-20.
54. Jón Steffensen. Knoglerne fra Skeljastaðir i Þjórsárdal. forntida
gárdar i Island, bls. 227-60. Köbenhavn 1943.
55. Jónas Jónassen. Skýrsla um sjúklinga á sjúkrahúsinu í Reykjavík
frá 6. okt. 1868 - 6. okt. 1879. Reykjavík 1880. Viðaukablað við 4.
tbl. Þjóðólfs.
56. Jónas Jónassen. Um læknaskipun á íslandi. Tímarit Hins ísl. bók-
menntafélags XI: 177-250. Reykjavík 1890.
57. Jónas Jónassen. Berklaveikin. Eir II: 34. Reykjavík 1900.
58. Jónas Rafnar. Berklar á Húsavík. Heilbrigðisskýrslur 1931.
Reykjavík 1933.
59. Jónas Þorbergsson. Stofnun Kristneshælis. Helsingjar II: 2. Akur-
eyri 1944.
60. Klemenz Tryggvason. Allsherjarspjaldskráin og sveitastjórnir.
Sveitastjórnarmál 15,1.-2. tbl.: 35-46. Reykjavík 1955.
61. Knopf SA. Um berklaveiki sem þjóðarmein og ráð til að útrýma
henni. Isl. þýðing Guðmundur Björnsson. Reykjavík 1903 (2.
útg. 1904).
63. Kubica GP. Differential Identiflcation of Mycobacteria. Amer
Rev Respir Dis 109:9-21.1973.
64. Landsreikningar. Árin 1928 og 1932.
65. Magnús Einarsson. Um dýrasjúkdóma, er sýkt geta menn. Bún-
aðarrit 2 (15): 157. Reykjavík 1901.
66. Magnús Einarsson. Berklaveiki í nautgripum. Læknablaðið 7:61.
Reykjavík 1921.
67. Magnússon H. The relation between bovin and human tub. from
the veterinary point of view. Acta Med Scand Supplem 135:227.
1942.
68. Moss JD, Lewis JE, Knauer CM. Isoniazid-Associated Hepatitis.
amer Rev Respir Dis 106: 849.1972.
69. Nefndarálit berklaveikisnefndarinnar. Reykjavík 1921.
70. Níels P. Dungal. Occurrence and manifestations of tuberculosis
in Iceland. Acta Tub Scandinavia Vol. XIX. Fasc 3-4.1945.
71. Níels P. Dungal. Bréflegar upplýsingar (3/4 1946).
72. Nýtt röntgenmyndatæki. Reykjalundur 3:30.1949.
73. Oddur Ólafsson. Vífilsstaðir, ein gagnmerkasta heilbrigðisstofn-
un Islands 50 ára. Reykjalundur 14.1960.
74. Oddur Ólafsson. Vinnuhæli. Berklavörn 2.1940.
75. Oddur Ólafsson. Vinnuheimilið. Berklavörn 8.1946.
76. Oddur Ólafsson. Breytt viðhorf. Reykjaiundur 19.1965.
98 Læknablaðið 2005/91