Læknablaðið - 15.10.2009, Blaðsíða 31

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
standa undir hluta kostnaðar, og hinna sem
taka krabbameinslyf sér að kostnaðarlausu.24
Loks er full ástæða til að endurskoða gildandi
reglur og framkvæmd varðandi endurgreiðslur
samanlagðra heilbrigðisútgjalda heimila, en mjög
fá heimili sækja um og fá slíkar endurgreiðslur.
Stjórnvaldsákvarðanir er varða hækkanir
á komugjöldum og öðrum þjónustukostnaði
sjúklinga og takmarkanir á endurgreiðslu vegna
lyfja eru iðulega teknar án þess að fram fari grein-
ing á áhrifum breyttrar skipanar, meðal annars
með tilliti til kostnaðar sjúklinga og aðgengis að
þjónustu. Þörf er á frekari rannsóknum hérlendis
á heilbrigðisútgjöldum einstakra hópa (svo sem
aldurshópa, atvinnuhópa, tekjuhópa, langveikra
og öryrkja) eftir útgjaldaliðum og áhrifum út-
gjaldanna á notkun og aðgengi hópanna að
heilbrigðisþjónustunni. Þá er þörf á því hérlendis
að komið verði á laggimar skipulegri söfnun
og úrvinnslu gagna um veikindi og sjúkdóma,
þjónustukostnað og þjónustunotkun, bæði al-
mennt og í einstökum hópum, svo að rannsaka
megi afleiðingar stjómvaldsaðgerða og annarra
áhrifaþátta og fylgjast með breytingum á kostnaði,
þjónustunotkun og aðgengi að þjónustu yfir tíma.
Þannig væri hægt að leggja traustari grundvöll
en verið hefur undir heilbrigðismálaumræðu og
stjórnvaldsaðgerðir í heilbrigðismálum hérlendis
og leggja raunverulegt mat á hvort við nálgumst
eða fjarlægjumst á hverjum tíma þau megin-
markmið sem íslenska heilbrigðiskerfinu hafa
verið sett.
Þakkir
Heilbrigðiskannanirnar Heilbrigði og lífskjör
Islendinga og Heilbrigði og aðstæður íslend-
inga hlutu styrki frá Rannsóknarráði íslands
(Vísindasjóði/Rannsóknasjóði) og Rannsóknasjóði
Háskóla fslands.
Heimildir
1. OECD Health Data 2008. OECD, Frakklandi 2008.
2. Saltman RB, Figueras J. European health care reform:
Analysis of current strategies. World Health Organization,
Copenhagen 1997.
3. Berk ML, Schur CL, Cantor JC. Ability to obtain health care:
Recent estimates from the Robert Wood Johnson Foundation
National Access to Care Survey. Health Aff 1995; 14:139-46.
4. Donelan K, Blendon RJ, Hill CA, et al. Whatever happened
to the health insurance crisis in the United States? Voices
from a national survey. JAMA1996; 276:1346-50.
5. Newhouse JP, Manning WG, Morris CN. Some interim
results from a controlled trial of cost sharing in health
insurance. N Eng J Med 1981; 305:1501-7.
6. Cockerham WC. Medical Sociology, lOth ed.: Prentice-Hall,
Upper Saddle River, NJ 2006.
7. Vilhjálmsson R. íslenska heilbrigðiskerfið á krossgötum. í:
Jóhannesson GÞ, ritstj. Rannsóknir í félagsvísindum VIII.
Félagsvísindastofnun, Reykjavík 2007.
8. Lög um heilbrigðisþjónustu nr. 40/2007.
9. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið. Heilbrigðisáætlun
til ársins 2010: Langtímamarkmið í heilbrigðismálum.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið, Reykjavík 2001.
10. Þjóðhagsstofnun. Utgjöld heimila til heilbrigðismála 1987-
2000. Þjóðhagsstofnun, Reykjavík 2002.
11. Heilbrigðisútgjöld á íslandi. Hagtíðindi 2008; 93:1-43.
12. Vilhjálmsson R, Ólafsson Ó, Sigurðsson JÁ, et al. Aðgangur
að heilbrigðisþjónustu á íslandi. Landlæknisembættið,
Reykjavík 2001.
13. Vilhjálmsson R. Failure to seek needed medical care: Results
from a national health survey of Icelanders. Soc Sci Med
2005; 61:1320-30.
14. Vilhjálmsson R, Sigurðardóttir GV. Bein útgjöld íslenskra
heimila vegna heilbrigðisþjónustu. Læknablaðið 2003; 89:
25-31.
15. Vilhjálmsson R. Landskönnunin Heilbrigði og aðstæður
íslendinga - Aðferð og framkvæmd. Hjúkrunarfræðideild
Háskóla íslands, Reykjavík 2007.
16. Dillman DA. Mail and telephone surveys: The Total Design
Method. Wiley, New York 1978.
17. Dillman DA. Mail and intemet surveys: The Tailored Design
Method, 2nd ed. Wiley, New York 2000.
18. Acs G, Sabelhaus J. Trends in out-of-pocket spending on
health care, 1980-92. Mon Labor Rev 1995; 118: 35-45.
19. Hong G, Kim SY. Out-of-pocket health care expenditure
pattems and financial burden across the life cycle stages. J
Consumer Affairs 2000; 34: 291-313.
20. Makinen M, Waters H, Rauch M, et al. Inequalities in health
care use and expenditures: Empirical data from eight
developing countries and countries in transition. Bull World
Health Organ 2000; 78: 55-65.
21. Mapelli V. Health needs, demand for health services and
expenditure across social groups in Italy: An empirical
investigation. Soc Sci Med 1993; 36: 999-1009.
22. Alþýðusamband íslands (2. janúar, 2009). Gjaldtaka af
sjúklingum stórlega aukin. Sótt 17. mars 2009: asi.is/
Desktopdefault.aspx/tabid-2/19_read-1398/
23. Öryrkjabandalag Islands (21. janúar, 2009). ÖBÍ mótmælir
aðför að velferðarkerfinu! Sótt 17. mars 2009: www.
obi.is/umobi/frettir/ nr/397http:/ / www.visir.is/
article/20080108/FRETTIR01/80108064/121517.
24. Tryggingastofnun ríkisins (mars 2009). Greiðsluskipting
milli sjúkratrygginga og einstaklinga vegna lyfjakaupa.
Sótt 17. mars 2009: www.tr.is/media/eydublod//
Greidsluskipting_sjukratrygginga_og_einstaklinga.pdf
LÆKNAblaðiö 2009/95 667