Læknablaðið - 15.10.2009, Blaðsíða 20

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla 1. Lýðfræðilegir þættir. hópur var borinn saman við þjóðarúrtak valið
Konur Konur ekk i p-gildi Karlar Karlar ekki p-gildi með slembiaðferð.7 Alls uppfylltu 2042 bændur
bændur bændur bændur bændur skilyrði um þátttöku í rannsókninni vegna þess
Aldur >50 ára 40,6% 36,8% em 51,8% 39,9% 0,001 að þeir stóðu fyrir búi með meira en 100 ærgildi
LÞS (staðalfrávik) 26,7 (5,4) 25,9 (4,7) 0,04 26,6 (3,8) 26,9 (3,8) em samkvæmt skrám Bændasamtakanna. Þessir
Reykingar síðastliðinn mánuð 8,0% 20,4% 0,002 14,6% 22,9% 0,001 bændur fengu allir sendan ítarlega spumingalista ásamt bréfi sem skýrði markmið rannsóknarinnar.
Reykt einhvern 22,4% 51,3% 0,001 41,7% 59,3% 0,001 Svarhlutfall reyndist vera 54% (n=1107) eftir
tímann í eitt ár ítrekanir. í samanburðarhópnum voru 1500
Áfengisneysla, 56,9% 75,0% 0,001 73,0% 84,4 0,001 manns, bæði konur og karlar eldri en 25 ára valin
drekkur þú áfengi? með aldursdreifingu samskonar og þjóðarinnar.
Gift eða sambúð 66,4% 82,5% 0,001 85,6 81,1 0,02 Þeir fengu senda sambærilega spurningalista og
Fjöldi barna <18 ára 2,15(1,3) 2,06 (1,13) ) em 2,21 (1,30) 2,06 (1,13) em bréf til útskýringar á tilgangi rannsóknarinnar
Grunnskólamenntun 63,2% 41,5% 0,001 47,8 22,4% 0,001 (svarhlutfall 46%, n=689). Athugun á þeim sem
Er maki útivinnandi? 35,6% 86,7% 0,001 44,8% 77,1% 0,001 ekki svöruðu spurningalista sýndi að bændur eldri en 70 ára svöruðu könnuninni síður en aðrir bændur en enginn annar munur fannst á
em: ekki marktækt, LÞS: líkamsþyngdarstuðull
milli bænda sem svöruðu og bænda sem svöruðu
ekki með tilliti til aldurs eða búsetu. Hins vegar
Tafla II. Einkenni siðustu 12 mánuði. voru þeir í samanburðarhópi sem svöruðu líklegri til að vera úr dreifbýli en þeir sem ekki svöruðu úr samanburðarhópi. Ekki svöruðu allir spurningalistanum í heild. Það að svara spurningalistanum jafngilti upplýstu samþykki
Einkenni Konur bændur % Konur ekki bændur % p-giidi Karlar bændur % Karlar ekki bændur % p-gildi
Fótaóeirð 48 59 p<0,035 40 50 p<0,005 fyrir þátttöku í rannsókninni. Spurningalistinn var
Þreyta/ dauðuppgefinn 50 51 em 49 56 p<0,024 byggður á íslenskri útgáfu Evrópukönnunarinnar Lungu og Heilsa.8 Á listanum var spurt
Meltingarónot 51 53 em 55 60 em um lýðfræðilega þætti, svo sem aldur, kyn,
Niðurgangur 69 80 p<0,01 78 82 em hjúskaparstöðu, menntun, fjölda barna, vmnu maka, líkamsþyngd og notkun á tóbaki og áfengi. Spurt var um einkenni síðastliðna 12 mánuði, sem og læknisheimsóknir, og til viðbótar var einnig spurt um fjarvistir frá vinnu. Svarendur voru spurðir hvort þeir hefðu leitað læknisskoðunar eða meðferðar fyrir 30 mismunandi einkenni og
Brjóstsviði 54 61 em 48 43 em
Tíð þvaglát 57 62 em 57 62 em
Höfuðverkur 22 21 em 36 31 em
Ofnæmi í húð 45 56 p<0,036 54 55 em
Annað ofnæmi 67 71 em 68 75 0,022
Bakverkir 20 25 em 19 27 p<0,005 sjúkdóma (hægt er að fá spurningalistann hjá
Óreglulegur 58 66 em 66 72 p<0,04 höfundum).
hjartsláttur Tölfræðileg úrvinnsla var gerð með Statistical
Ógleði og uppköst 63 74 0,02 75 80 em Package for the Social Sciences (SPSS) útgáfa
Heyrnartap 67 77 p<0,046 64 73 p<0,005 12.01. BCí kvaðrat próf var notað á ósamfelldar
Augnþurrkur 60 63 em 74 72 em breytur. Mann-Whitney próf var notað til þess
Eyrnasuð 54 61 em 59 58 em að bera saman meðaltalssvör við mismunandi spurningum á milli bænda og samanburðarhóps. Rannsóknin var samþykkt af Vísindasiðanefnd (03-082 Heilsufar og vinnuumhverfi íslenskra bænda) og vísindasiðanefnd Háskólans í Iowa og tilkynnt til Persónuverndar.
Munnþurrkur 64 66 em 68 67 em
Bólgnir liðir 26 34 em 37 46 p<0,001
Verkir í útlimum 22 36 p<0,003 29 40 p<0,001
Dofi 51 61 p<0,06 55 58 em
Óþægindi i ganglimum við langar stöður 34 51 p<0,001 45 49 em

Niðurstöður
Yfirlið 56 63 em 69 70 em Lýðfræðilegir þættir bænda (n=1107) og þeirra sem ekki voru bændur (n=689) er sýnd í töflu I. Nokkurt brottfall er á ýmsum svörum og því er fjöldi svarenda misjafn eftir spumingum. Þannig
Sviti og skjálfti 64 70 em 71 74 em
Hár blóðþrýstingur 62 71 em 66 65 em
em: ekki marktækt
svöruðu um 960 bændur öllum spurningunum og liðlega 600 úr samanburðarhópi. Af skráðum
656 LÆKNAblaðið 2009/95