Læknablaðið - 15.10.2009, Blaðsíða 40

Lyfjameðferð
FRÆÐIGREINAR
YFIRLITSGREIN
Mynd 6.
Eitlastöðvar
hálsins.
Birt með leyfi CMPMcdica.
Úr: Cancer Managemenl: A
Multidisciplinary Approach,
11 th edition 2008. Pazdur R,
Wagman L, Camphausen K, et
al (Ritstj.), Kafli 4. öll réttindi
áskilin.
Tafla 1. TNM stigun krabbameina á höfuð- og hálssvæði.23
T stigun Mesta þvermál æxlis
T1 s2 cm
T2 >2 cm en <4 cm
T3 >4 cm
T4* Æxli vex inn i aðlæga vefi, svo sem vöðva
N Stigun Hálseitlameinvörp
N0 Engin eitlameinvörp
N1 Stakt eitlameinvarp sömu megin en s3 cm í þvermál
N2a Stakt eitlameinvarp sömu megin, 3-6 cm í þvermál
N2b Mörg eitlameinvörp, engin >6 cm i þvermál
N2c Eitlameinvörp beggja megin eða hinum megin engin >6 cm í þvermál
N3 Eitlameinvörp >6 cm í þvermál, óháð staðsetningu
M Stigun Fjarmeinvörp
M0 Engin fjarmeinvörp
M1 Fjarmeinvörp til staðar
*T4 er skipt í T4a sem eru skurðtæk æxli og T4b sem eru óskurðtæk æxli.
Stigunarflokkar
Stigl T1 N0 M0
Stig II T2 N0 o 2
Stig III T3 N0 M0
T1-3 N1 M0
Stig IVa T4a N0-1 M0
T1-3 N2 M0
Stig IVb Öll T stig N3 M0
T4b Öll N stig M0
Stig IVc Öll T stig Öll N stig M1
tt Stigun nefkokskrabbameina er frábrugðin þessari stigun.
Lyfjameðferð hefur hlutverk í meðferð útbreidds
sjúkdóms og má búast við svörun í 20-40%
sjúklinga en svörunin varir yfirleitt ekki lengur
en 2-4 mánuði.42 Þau lyf sem einkum eru notuð
eru cisplatín, karbóplatín, 5-flúoroúracíl (5-FU),
capecitabín, metótrexat, paclítaxel og dócetaxel.
Þessi lyf má ýmist gefa ein eða í samsetningum.
Þótt samsetningar lyfja, svo sem cisplatíns og
5-FU, séu áhrifaríkar er óljóst hvort þær bæta
marktækt lifun sjúklinga.4’’ Allt að 13% sjúklinga
með langt gengið krabbamein svara cetuximab
og í allt að 56% sjúklinga tekst að halda aftur af
sjúkdómnum um nokkurra mánaða skeið.44 Einn
kostur við cetuximab er að lyfið þolist mun betur
en hefðbundin frumudrepandi krabbameinslyf
og er því sérlega hentugt í öldruðum sjúklingum
og sjúklingum sem hafa önnur vandamál sem
hamla notkun frumudrepandi lyfja. Tvö önnur
lyf sem hamla starfsemi EGFR, erlotinib og
gefitinib, hafa einnig sýnt nokkra virkni í meðferð
útbreidds sjúkdóms. Nýlega var birt rannsókn
sem styður notkun cetuximab sé það gefið ásamt
og samhliða frumudrepandi lyfjameðferð með
platínulyfjum og 5-FU og virtist cetuximab
bæta lifun sjúklinga miðað við frumudrepandi
lyfjameðferð eingöngu.45 Lyfið er þó enn sem
komið er afar dýrt en mögulega má finna ákveðna
undirhópa sjúklinga þar sem meðferð þessi er
líkleg til árangurs.
Meðferð ákveðinna gerða flöguþekju-
krabbameina á höfuð- og hálssvæði
Krabbamein í munnholi (oral cavity):
í flestum tilvikum er skurðaðgerð kjörmeðferð
við krabbameini í munnholi. Geislameðferð
hefur líklega svipuð áhrif með tilliti til lækn-
ingar á krabbameininu en hefur hærri tíðni
fylgikvilla, sérstaklega geislunarbeindrep (osteo-
radionecrosis).46 Horfur þessara sjúklinga fara
mikið eftir stigi sjúkdómsins (tafla II). Endur-
uppbygging eftir krabbameinsaðgerðir á þessu
svæði hefur gert stærri aðgerðir mögulegar með
góðri endurhæfingu raddar og kyngingar.
Krabbamein í munnkoki (oropharynx):
Meðferð þessara æxla á öllum stigum hefur færst
að verulegu leyti yfir í geislameðferð með eða
án lyfjameðferðar. Skurðaðgerðir eru geymdar
fyrir endurkomu æxla þó enn séu læknar sem
beita skurðaðgerðum við þessum æxlum með
jafngóðum árangri og geislrm. Æxli á lágu stigi
(T1-T2, N0-N1) hafa tiltölulega góðar horfur þar
sem 5 ára lifun er 70-80%.47 Ef æxlin eru langt
gengin en samt staðbundin (T3-T4, N2-N3) er
676 LÆKNAblaðið 2009/95