Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 29

JAFNRÉTTI ÁN FEMÍNISMA, PÓLITÍK ÁN FRÆÐA?
Guðmundsdóttur 1995:44),13 og í núverandi áætlun er þetta eini mála-
flokkurinn með töluleg markmið. Frá 1998 hefur áætlunin byggst á sam-
þættingarhugmyndinni og sérstök áhersla er á að auka hlut karla í jafn-
réttisumræðunni (Skýrsla félagsmálaráðherra 2001-2002). I ljósi
umræðunnar um samþættingu hér að framan virðast íslensk stjórnvöld
hafa fremur yfirborðslegan skilning á samþættingarhugtakinu og beiting
þess er í samræmi við það.
Að mæla og meta
Samfélagsþátttaka kvenna á íslandi er mikil á nokkrum lykilsviðum. At-
vinnuþátttaka þeirra er um 80% og með því mesta sem um getur (Hag-
stofa Islands 2001). Síðan um miðjan áttunda áratuginn hafa fleiri kon-
ur en karlar tekið stúdentspróf, og í nærri tvo áratugi hafa fleiri konur en
karlar útskrifast með fyrstu háskólagráðu (Konur í vísindum 2002).
Margir rugla þessari samfélagsþátttöku kvenna saman við aukna jafn-
stöðu kynjanna. Þrátt fyrir stóraukna menntun eru konur miklu sjaldn-
ar í stjórnunarstöðum en karlar.14 Menntun þeirra skilar þeim minni
starfsframa og launum en körlum (Þorgerður Einarsdóttir 2000) og þær
eru í miklum minnihluta í leiðandi stöðum í vísindasamfélaginu (Konur
og \dsindi 2002). Kannanir sýna að hægt miðar. Sem dæmi má nefna að
innan ESB-landanna fjölgar kvenprófessorum að meðaltali um 0-1% á
ári (Science Policies in the European LTnion 2000:12).
Samþættingarhugmyndafræðin gerir ráð fyrir að staða kynjanna og
árangur jafnréttisaðgerða sé metinn og mældur með hlutlægum mæli-
stikum. Til eru margs konar kerfi og vísbendingar sem beitt er í þeim
löndum og stofnunum sem beita samþættingu.15 Eina tilraunin hérlend-
is til að árangursmeta jafnrétti skipulega er rannsókn Lilju Mósesdóttur
á íslenskum Hnnumarkaði 1992-2000 þar sem jafnréttisvísitölu sem not-
uð er af ESB var beitt (Lilja Mósesdóttir 2001). Niðurstaða Lilju er að
staða kverma hafi í heild bamað örlítið í þeim þáttum sem skoðaðir voru
15 Markmiðið náðist ekki fyrr en árið 2001.
14 Skv. könnun Jafnréttisráðs frá 1995 „Launamyndun og kynbundinn launamunur.
Þaettir sem hafa áhrif á laun og starfsffama“ eru 93% karla með háskólamenntun í
stjómunarstöðiun á móti 70% kvenna.
15 Sem dærni má nefha „Gender Proofing“, „Emancipation Effect Reporting“, „Gend-
er Indicators“, svo og ýmsar gerðir gádista og vísitölur. Gender Impact Assessment
(GLA) er nýtt kerfi sem nýtur mikilla vinsælda (Woodward 2001:13).
27