Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Síða 130

F.LAIXF SHOWALTF.R
menntarýni „líktist meira safni aðferða sem nota megi hver í annarrar
stað en einhverri heilstevptri stefnu eða sameiginlegum markmiðum“.4 5
Síðan þá hafa A’firlýst markmið femínismans ekki verið samræmd svo að
merkja megi. Svartir gagnrýnendur mótmæla „allsherjarþögn“ femín-
ískrar gagnrýni um svarta og þriðja heims kvenrithöfunda og óska eftir
svörtu, femínísku innsæi sem geri bæði kynþitta- og ktTijapólitík skil.
Alarxískir femínistar gera mikið úr því að stéttarstaða hafi jaftimikil áhrif
á bókmenntasköpun og ktTiferðid Bókmenntasögurýnar re\ma að draga
fram týnda hefð. Gagnrýnendur, þjálfaðir í aðferðum afbyggingar re\Tia
að „skapa nýja bókmenntarýni sem er bæði textalæg og femínísk“.6
Fylgjendur Freuds og Lacans leitast \áð að skilgreina tengsl k\ enna \áð
tungumálið og merkingu þess.
Til að bvrja með var erfitt að setja femíníska gagnrýni í fræðilegt sam-
hengi vegna andstöðu margra kvenna gegn hvers kyns hömlum eða
tamningu á tjáningu og krafti kvennahreyfingarinnar. Femínísk
gagnrýni var opin og það höfðaði sérstaklega til bandarískra k\ enna sem
þótti deilurnar um strúktúralisma, póststrúktúralisma og afbvggingu á
áttunda áratugnum þurrar og markaðar af falskri hlutlægni. Þær báru öll
merki hinnar varhugarverðu karllegu orðræðu sem margir femínistar
voru að reyna að komast frá. I Sérherbergi minnist Virginia Woolf þess
er henni var meinaður aðgangur að háskólabókasafninu, táknrænu must-
eri hins karllega logos. Hún komst svo sk\msamlega að orði að þrátt fyr-
ir að það sé „óskemmtilegt að vera lokuð úti ... er hugsanlega enn verra
að vera lokuð inni“. Femínistar sem voru á móti fræðilegri nálgun áttu
sér fyrirmyndir í Woolf og öðrum frumherjum femínismans eins og
Mary Daly, Adrienne Rich og Marguerite Duras sem hentu g\rs að hinni
steingeldu sjálfsdýrkun í fræðiiðkun karla og fögnuðu útilokun kvenna
frá þeim vettvangi. F\TÍr sumum var femínisminn þ\'í virk andsp\Tna
4 Annette Kolodny, „Literary Criticism," ritdómur, Sigrn 2 (vetur 1976), bls. 420.
5 Meira um gagnrýni svartra, sjá Barbara Smith, „Toward a Black Fentinist Critic-
ism,“ í þessari bók [TheNeu' Feminist Criticism (1985)], bls. 168-85, ogMary Helen
Washington, „New Lives and New Letters: Black Women \\ riters at the End of the
Seventies“, College English 43 (janúar 1981), bls. 1—11. Um marxíska gagnrýni, sjá
„Womens’ Writing,“ Ideology and Conscioumess 3 (vor 1978), bls. 27-48, eftir The
Marxist-Fentinist Literature Collective, greining sem nokkrir bókmenntafræðingar
unnu í samvinnu, á nokkrum 19. aldar skáldsögum eftir konur sem leggja k\Ti, stétt
og bókmenntaframleiðni að jöfnu sem textalega áhrifaþætti.
6 Margaret Homans, Women Writers and Poetic Identity: Dorothy Wordsworth, Emily
Brontéand Emily Dickinson (Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1980), bls. 10.
128