Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Blaðsíða 31

ÁGRIP ERINDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
Efniviður og aðferðir: Eitt hundrað og sextíu heilbrigð ungböm
voru bólusett með Pnc-D eða Pnc-T og DTP/PRP-D við þriggja,
fjögurra og sex mánaða aldur. Onæmisvekjandi eiginleikar Pnc-T
og Pnc-D voru metnir með því að mæla sértæk IgG mótefni
(ELISA) við þriggja og sjö mánaða aldur. Mótefni gegn DT, TT
(ELISA) og PRP (RIA) voru mæld við sjö mánaða aldur.
Niðurstöður: Bæði Pnc-D og Pnc-T vöktu marktæka mótefna-
myndun. Við sjö mánuði var vegið meðaltal mótefnamagns (GMC,
fíg/mL) í Pnc-D og Pnc-T hópunum gegn hjúpgerðum: 3: 3,40 og
2,04; 4: 0,35 og 1,44; 6B: 1,01 og 1,24; 9V: 0,89 og 0,65; 14: 3,58 og
3,02; 18C: 0,85 og 0,49; 19F: 4,09 og 3,38 og 23F: 1,00 og 1,08.
Mótefni (GMC, IU/mL) gegn TT voru 2,15 og 1,86, en gegn DT
1,91 og 1,98, í Pnc-D og Pnc-T hópunum (NS). í báðum hópum
höfðu 100% DT- og TT-mótefni >0,1 IU/mL. Hins vegar voru
mótefni (GMC) gegn PRP marktækt lægri í Pnc-D hópnum eða
0,18 mv 0,34 pg/mL í Pnc-T hópnum (p=0,0079). Hlutfall þeirra sem
höfðu PRP-mótefni >0,15 var einnig lægra í Pnc-D eða 47% mv
75% í Pnc-T hópnum (p=0,001) og >1,0 pg/mL 13% mv 23%
(p=0,1392).
Alyktanir: Bæði Pnc-D og Pnc-T vöktu marktæka mótefnamyndun
gegn öllum hjúpgerðum. Engin milliverkun sást milli Pnc-D eða
Pnc-T og DT eða TT. Ungbörn bólusett með Pnc-D sýndu lægri
mótefnasvörun gegn PRP en þau sem fengu Pnc-T. Þannig virðist
milliverkun milli pneumókokkafjölsykra og fjölsykra Hemophilus
influenzae, sem tengdar eru á sama burðarprótín, geta haft
hamlandi áhrif á mótefnasvar. Hvort þetta hefur klíníska þýðingu
er ekki vitað.
E 23 Einn skammtur af prótíntengdu fjölsykrubóluefni gegn
pneumókokkum vekur myndun virkra mótefna og minnisfrumna
í smábörnum
Ingileif Jónsdóttir , Gunnhildur Ingólfsdóttir', Eiríkur Sæland', Katrín
Davíðsdóttir2, Mansour Yaich3, Odile Leroy3, Sigurveig Þ. Sigurðardóttir'
'Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræði, "barnadeild Heilsuverndarstöðvar
Reykjavíkur, 'Aventis Pasteur, Frakklandi
Netfang: ingileif@rsp.is
Inngangur: Smábörn eru oft útsett fyrir pneumókokkum, sem eru
ónæmir fyrir sýklalyfjum, en þau geta ekki myndað mótefni gegn
fjölsykrum pneumókokka. Markmið rannsóknarinnar var að kanna
hvort bóluefni úr prótíntengdum pneumókokkafjölsykrum geti
vakið myndun virkra mótefna hjá smábörnum og myndun ónæmis-
minnis.
Efniviður og aðferðir: Tuttugu smábörn (17 mánaða) fengu einn
skammt af 11-gildu bóluefni úr prótíntengdum fjölsykrum pneumó-
kokka (F3bis) tengdum toxóíði stífkrampabakteríunnar (TT)
og/eða barnaveikibakteríunnar (DT). Tuttugu og sjö mánaða voru
10 af 20 barnanna endurbólusett með fjölsykrubóluefni (FS). Magn
og sækni IgG mótefna var mælt (ELISA) fyrir og einum mánuði
eftir frumbólusetningnu með F3bis, en einni viku eftir endurbólu-
setningu með FS. Virkni mótefna (opsonic activity, OA) var mæld
með upptöku átfrumna á geislamerktum pneumókokkum.
Niöurstöður: Marktæk hækkun IgG mótefna mældist eftir frum-
bólusetningu með F3bis (Tl°) og endurbólusetningu með FS (T2°).
Við Tl° höfðu 15-90% IgG mótefni >lpg/mL, en 100% við T2°
gegn öllum hjúpgerðum nema 6B (89%) og 19F (78%). Vegið með-
altal mótefnastyrks (GMC) ípg/mL.
Tegund 1 3 4 5 6B 7F 9V 14 18C 19F 23F
T1° 0,74 2,97 4,64 i,n 0,32 4,14 2,61 0,58 1,88 1,10 1,44
T2° 29,2 19,7 41,5 44,9 9,74 14,3 17,9 18,4 15,7 32,6 12,2
Eftir frumbólusetningu var OA gegn hjúpgerðum 6B, 9V, 18C, 19F
og23F; 23,44,58,10 og35 AU mv. 100 AU hjá bólusettum fullorðn-
um. Sækniþroskun mótefna jókst frá 17 til 27 mánaða. Strax einni
viku eftir endurbólusetningu með FS mældist verulega aukin sækni
og 6,5-70 föld hækkun á magni mótefna gegn mismunandi hjúp-
gerðum.
Alyktanir: Einn skammtur af prótíntengdum pneumókokkafjöl-
sykrum vekur marktæka myndun virkra mótefna. Hröð og mikil
aukning á IgG mótefnum eftir endurbólusetningu með fjölsykrum,
svo og sækniþroskun mótefnanna, sýnir að minnisfrumur voru til
staðar.
E 24 Slímhúðarbólusetning með prótíntengdum pneumó-
kokkafjölsykrum verndar mýs gegn pneumókokkasýkingum
Hávard Jakobsen’, Dominique Schulz2, Rino Rappuoli3, Ingileif Jónsdótt-
ir’
‘Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræði, 2Aventis Pasteur, Marcy TEtoile,
Frakklandi, ’lmmunobiology Research Institute Siena, Siena, Ítalíu
Netfang: ingileif@rsp.is
Inngangur: Pneumókokkar valda mildum slímhúðarsýkingum, svo
sem eymabólgu og alvarlegum ífarandi sýkingum eins og lungna-
bólgu, heilahimnubólgu og blóðsýkingu, aðallega í ungum bömum.
Pneumókokkar em hjúpaðir fjölsykrum og er fjölsykruhjúpurinn
aðalsýkiþáttur þeirra. Helsta vörn líkamans gegn pneumókokkasýk-
ingum er myndun IgG mótefna gegn fjölsykrunum sem, ásamt
komplementum, opsónera bakteríuna og stuðla að upptöku af völd-
um átfrumna. Einnig geta ónæmissvör á slímhúðum, sérstaklega
IgA, skipt máli. Pneumókokkafjölsykrur (PPS) hafa verið notaðar
sem bóluefni en þær eru lélegir ónæmisvakar í börnum. Að auki leið-
ir bólusetning með fjölsykrum hvorki til ónæmisminnis né flokka-
skipta B-frumna úr því að mynda IgM í það að framleiða IgG og
IgA. Tenging pneumókokkafjölsykra við prótín gerir þær ónæmis-
vekjandi í ungbörnum og hafa prótíntengd fjölsykrubóluefni (PNC)
sýnt sig vera mjög virk eftir hefðbundna stungubólusetningu, bæði í
nýburum og ungbörnum. Virkni prótíntengdra fjölsykrubóluefna
eftir slímhúðarbólusetningu hefur hins vegar lítið verið könnuð.
Efniviður og aöferðir: Við bólusettum mýs með prótíntengdu fjöl-
sykrubóluefni af fjölsykruhjúpgerð 1 (PNC-1) eða 3 (PNC-3) um
nef og notuðum stökkbrigði af gatatoxínum Escherichia coli (LT)
sem ónæmisglæði. Mótefni gegn pneumókokkafjölsykrum voru síð-
an mæld í sermi og munnvatni. Eftir bólusetningu voru mýsnar
sýktar um nef með pneumókokkum til að meta verndandi áhrif
bólusetninganna.
Niðurstöður: Nefbólusetning með PNC-1 eða PNC-3 og LT-stökk-
brigðinu olli bæði útbreiddu og staðbundnu ónæmissvari og var
magn PPS-sértækra mótefna marktækt hærri eftir nefbólusetningu
en eftir hefðbundna stungubólusetningu. Mýs bólusettar um nef
með PNC-1 eða PNC-3 ásamt LT-stökkbrigðinu voru allar verndað-
ar bæði gegn blóð- og lungnasýkingu.
Alyktanir: Niðurstöðurnar benda því til þess að slímhúðarbólusetn-
ing geti verið fýsilegur kostur við bólusetningu gegn pneumókokka-
sýkingum í mönnum.
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 31