Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Blaðsíða 32

I ÁGRIP ERINDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ
E 25 Sterkt jákvæð fylgni er á milli sjúkdómsvirkni (PASI) og
CLA+CD8+ T-eitilfrumna í blóði psoriasissjúklinga
Hekla Sigmundsdóttir, Ingileif Jónsdóttir, Jóhann Elí Guðjónsson, Björn
Rúnar Lúðvíkson, Helgi Valdimarsson
Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræði
Netfang: hekla@rsp.is
Inngangur: T-frumur gegna lykilhlutverki í meingerð psoriasis.
Cutaneous lymphocyte antigen (CLA) er yfirborðssameind, sem
tjáð er á hluta T-minnisfrumna og átfrumna og er ratvísir sem bein-
ir þessum frumum úr blóðrás út í húð. Very late antigen (VLA-4) er
önnur ratvísissameind sem beinir frumum út í hin ýmsu líffæri, þar
á meðal út í húð og a -keðja viðtakans fyrir IL-2 (CD25) er sameind
sem einkennir virkjaðar T-frumur. Markmið tilraunarinnar var að
rannsaka hvort fylgni væri á milli undirhópa T-frumna í blóði psori-
asissjúklinga og sjúkdómsvirkni þeirra (PASI).
Efniviður og aðferðir: T-frumur voru einangraðar úr 36 ómeð-
höndluðum psoriasissjúklingum og 16 heilbrigðum og þær litaðar
með einstofna mótefnum gegn yfirborðssameindum, sem einkenna
undirhópa T-frumna og virkjunarástand þeirra. PASI sjúklinganna
var metið blint, enginn þeirra var með psoriasis liðagigt.
Niðurstöður: í heild höfðu psoriasissjúklingar hærra hlutfall CLA+
CD8 T-frumna en heilbrigðir einstaklingar (p=0,029), en hlutfall
CLA+CD4 T-frumna þeirra og heilbrigðra var sambærilegt. Sterk
fylgni var á milli hlutfalls CLA+ T-frumna í blóði psoriasissjúklinga
og sjúkdómsvirkni þeirra (r=0,459, p=0,005). Fylgnin var mun hærri
milli PASI og CLA+CD8+ T-frumna (r=0,635; p<0,001),
CLA+CD4+ T-frumna (r=0,402; p=0,015). Hins vegar sást engin
fylgni á milli sjúkdómsvirkni og hlutfalls T-frumna sem tjá VLA-4.
Fylgni PASI og hlutfalls T-frumna sem tjá CD25 sást einungis í ein-
staklingum með hátt PASI (>10).
Ályktanir: Pessar niðurstöður styðja þá tilgátu að þó að CD4+ T-
frumur virðist vera nauðsynlegar til að koma sjúkdómnum af stað,
geti CD8+ T-frumur gegnt mikilvægu hlutverki í meingerð psorias-
is.
E 26 Meðhöndlun með metótrexati virðist bæla tjáningu á
CLA á T-frumum í blóði einstaklinga með psoriasis
Hekla Sigmundsdóttir, Jóhann Elí Guöjónsson, Björn Rúnar Lúðvíkson,
Ingileif Jónsdóttir, Helgi Valdimarsson
Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræði
Netfang: hekla@rsp.is
Inngangur: Metótrexat (MTX) er lyf sem stundum er gefið sjúkling-
um með psoriasis. Vitað er að þetta lyf getur hindrað frumufjölgun
með því að hamla thymidine myndun, og hafa ónæmisbælandi áhrif
lyfsins verið tengd þessari virkni. Cutaneous lymphocyte antigen
(CLA) er yfirborðssameind sem tjáð er á hluta T-minnisfrumna og
átfrumna. Þessi sameind er ratvísir sem beinir frumum úr blóðrás út
í húð. Very late antigen (VLA-4) er önnur- ratvísissameind sem
beinir frumum út í hin ýmsu líffæri, þar á meðal út í húð og og a-
keðja viðtakans fyrir IL-2 (CD25) er sameind sem einkennir virkj-
aðar T-frumur. Markmið tilraunarinnar var að rannsaka hvort það
sé fylgni á milli undirhópa T-frumna í blóði psoriasissjúklinga sem
taka metótrexat og sjúkdómsvirkni þeirra (PASI).
Efniviöur og aðferðir: T-frumur voru einangraðar úr 16 psoriasis-
sjúklingum, sem voru á metótrexatmeðferð og þær litaðar með ein-
stofna mótefnum gegn yfirborðssameindum sem einkenna undir-
hópa T-frumna og virkjunarástand þeirra.
Niðurstöður: Gagnstætt ómeðhöndluðum psoriasissjúklingum kom
fram neikvæð fylgni á milli hlutfalls CLA+ T-frumna og PASI þeirra
psoriasissjúklinga sem tóku metótrexat. Neikvæð fylgni sást einnig
á milli skammtastærðar metótrexats og hlutfalls CLA+ T-frumna.
Eins og við mátti búast var jákvætt samband milli metótrexat-
skammta sem sjúklingar tóku og PASI, það er því alvarlegri sem
sjúkdómurinn var, þeim mun hærri skammtar voru teknir. Ekki sást
neikvæð fylgni milli hlutfalls VLA-4 eða CD25 jákvæðra T-frumna
og sjúkdómsvirkni eða metótrexatskammta.
Ályktanir: Á þessu stigi er erfitt að útskýra ofangreindar niðurstöð-
ur en þær gefa tilefni til að rannsaka áhrif metótrexats á tjáningu
mikilvægra yfirborðssameinda hvítfrumna.
E 27 Forrannsókn á áhrifum inngjafar á Mannose Binding
Lectin (MBL) í heilbrigða einstaklinga með MBL skort
Póra Víkingsdóttir , Jóhann E. Guöjónsson’, Sædís Sævarsdóttir1, Ósk-
ar Örn Óskarsson', Glaus Koch2, Helgi Valdimarsson’
'Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræöi, 2Statens Serum Institut, Kaupmanna-
höfn
Netfang: thorav@rsp.is
Inngangur: Mannose Binding Lectin (MBL) er prótín sem getur
bundist sykrum sem eru á yfirborði margra tegunda sýkla. Við slíka
bindingu ræsist komplementkerfið og getur MBL þannig virkað
sem opsónin sem auðveldar átfrumum að útrýma sýklum. MBL-
skortur er algengur og tengist bæði stökkbreytingum í MBL-geninu
sjálfu og breytileika í stýriröð þess. Meirihluti fólks með MBL-skort
virðist hafa eðlilega sýkingarmótstöðu, en skortur getur þó leitt til
alvarlegra sýkinga hjá einstaklingum með aðrar bilanir í ónæmis-
kerfi, til dæmis þær sem hljótast af notkun sterkra ónæmisbælandi
lyfja. Þess vegna er áformað að kanna gagnsemi tímabundinnar
MBL-gjafar þegar í hlut eiga sjúklingar sem hafa MBL-skort og
þurfa að fara í harða ónæmisbælandi meðferð. Markmið þessarar
rannsóknar var því að kanna hugsanlegar aukaverkanir MBL-gjaf-
ar og helmingunartíma efnisins í einstaklingum með MBL-skort.
Efniviður og aðferðir: MBL var einangrað og hreinsað úr plasma
danskra blóðgjafa og gefið 20 heilbrigðum íslenskum sjálfboðalið-
um með MBL-þéttni í sermi undir 600 ng/ml. Hver sjálfboðaliði
fékk 6 mg af MBL í æð þrjá sunnudaga í röð. Fylgst var með lífs-
mörkum sjálfboðaliða og mörg blóðsýni tekin þann dag sem MBL
var gefið og síðan daglega í fimm daga á eftir hverri gjöf.
Niðurstöður: Engar klínískar aukaverkanir komu fram og engin
merki hafa fundist um ræsingu á komplementkerfi þátttakenda.
MBL-þéttni mældist milli 1500-4000 ng/ml daginn sem MBL var
gefið en helmingunartími efnisins er ekki nema þrír til fjórir dagar.
Ályktanir: Ekki hafa komið fram neinar aukaverkanir þegar hreins-
uðu MBL er sprautað inn í heilbrigða einstaklinga. Ef kanna á
hvort inngjöf þessa efnis getur komið í veg fyrir alvarlegar sýkingar
hjá ónæmisbældum einsaklingum er líklega nauðsynlegt að gefa að
minnsta kosti 12 mg vikulega eða 6mg tvisvar í viku.
32 Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86