Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Blaðsíða 63

ÁGRIP VEGGSPJALDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
um sterklega. Á rannsóknastofu tannlæknadeildar hafa einagrast,
eingöngu úr tannholdssjúklingum, stofnar Pr. melaninogenica sem
kekkja rauðar blóðfrumur (RBF). í rafeindasmásjá sáust festiþræð-
ir (fimbria) á stofnunum, en ekki á viðmiðunarstofnum. Blóðkekkj-
andi stofnamir eru ekki af sértegund (Haraldsson, Holbrook. Oral
Microbiol Immunol 1998; 13: 362-7). í þessu verkefni var reynt að
skilgreina ýmsa efna og eðlisfræðilega þætti blóðkekkjunar Pr. mel-
aninogenica.
Eftiiviður og aðferðir: Stofnar voru ræktaðir á FAA blóðagar í þrjá
daga og leystir í fosfat-salt dúa (PBS, pH 7,2) og þéttnijöfnuð, OD
við 550 nm, að 1,0. Manna rauðar blóðfrumur voru þvegnar þrisvar
í PBS og leystar í 2% styrk í sama dúa. Blóðkekkjunarpróf voru
framkvæmd í 96 holu bakka með V-botni. Stofnarnir voru þynntir
tvöföldum þynningum og jöfnu rúmmáli af 2% rauðum blóðfrum-
um bætt í hvem brunn og látið standa í fjórar klukkustundir við 4°C.
Næmni blóðkekkjunar fyrir sex sykrum var prófuð.
Niðurstöður: Raffinósi, galaktósi og laktósi hindruðu blóðkekkjun
Pr. melaninogenica en enginn sykranna hindraði blóðkekkjun
Porph. gingivalis. Við hitun baktería að 80°C í 15 mínútur hvarf
blóðkekkjun algerlega. Ef bakteríur voru hristar á vortex hristara í
15 mínútur minnkaði blóðkekkjunarhæfileiki bakteríufrumnanna
til muna, en flot af hristum frumum hafði sama blóðkekkjunarhæfi-
leika og óhristar bakteríur. Meðhöndlun baktería með trypsíni og
chymótrypsíni minnkaði styrk blóðkekkjunar en engin áhrif sáust
af meðhöndlun rauðra blóðfrumna með sörnu ensímum. Með-
höndlun rauðra blóðfrumna með neuraminíðasa jók styrk blóð-
kekkjunar.
Ályktanir: Blóðkekkjandi þátturinn á Pr. melaninogenica er prótín
sem er hægt að losa frá bakteríufrumunni. Viðtakinn á blóðfrumun-
um virðist vera sykra sem inniheldur raffinósa, laktósa og
galaktósa.
V 17 Taugameinvirkni mæði-visnuveiru ákvarðast ekki ein-
vörðungu af V4 lykkju í hjúpprótíni veirunnar
Benedikta S. Hafliðadóttir, Sigríður Matthíasdóttir, Agnes Helga Mart-
in, Guðmundur Georgsson, Guðrún Agnarsdóttir, Robert Skraban, Valgerð-
ur Andrésdóttir, Sigurbjðrg Þorsteinsdóttir
Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum
Netfang: bsh@hi.is
Inngangur: Mæði-visnuveiran (MVV) er lentiveira í kindum ná-
skyld HIV í mönnum og SIV í öpum. Aðalhýsilfrumur mæði-visnu-
veiru eru hnattkjarna átfrumur en gagnstætt HIV og SIV sýkir hún
ekki T-eitilfrumur og veldur ekki ónæmisbælingu. Allar þessar veir-
ur geta sýkt miðtaugakerfið. Veirur sem einangraðar hafa verið úr
miðtaugakerfi í HIV og SIV sýkingu eru átfrumusæknar og ræðst sú
sækni að einhveiju marki af eiginleikum hjúpprótíns veiranna.
Efniviður og aðferðir: Til að kanna hvað ákvarðar meinvirkni
mæði-visnuveiru notuðum við blendingsveiru, (VRl) þar sem
breytilegasta svæði (bösum 7613-7770) hjúpprótíns veirunnar, hafði
verið skipt út, en þar er ríkjandi vækiseining fyrir vaxtarhindrandi
mótefni. Pessi bútur var tekinn úr veiru sem veldur litlum vefja-
skemmdum í miðtaugakerfi (LVl-lKSl) og settur inn í veiru
(KV1772-kv72/67) sem var sérstaklega valin fyrir meinvirkni í mið-
taugakerfi. Tvær kindur sem voru sýktar í heila með blend-
ingsveirunni fengu fremur vægar vefjaskemmdir í heila. Pannig að
ákveðið var að gera sýkingartilraun til að ganga úr skugga um hvort
þessi 157 basapara bútur valdi þeim mun sem er á meinvirkni móð-
urveiranna í miðtaugakerfi. Sýktar voru sex kindur í heila með
blendingsveirunni (VRl) og fimm með taugasækinni samanburðar-
veiru (VRl-72). Eftir sex mánaða sýkingu voru hóparnir bornir
saman með tilliti til veirueinangrunar úr blóði og líffærum,
mótefnasvörunar og vefjaskemmda í miðtaugakerfi.
Niðurstöður og ályktanir: í ljós kom að ekki var marktækur munur
á hópunum hvað varðaði vefjaskemmdir í miðtaugakerfi. Tauga-
meinvirkni mæði-visnuveiru ákvarðast því ekki einvörðungu af
breytileika í ríkjandi vækiseiningu hjúpprótínsins.
V 18 Vatnssækin hlaup sem innihalda veirudrepandi fituefni
fyrirbyggja HSV-2 sýkingu í músum
Johan Neyts', Þórdís Kristmundsdóttir, Halldór Þormar3, Erik De
Clercq’
Rega Institute for Medical Research, Katholieke Universiteit Leuven, Belgíu,
Myfjafræðideild HÍ, 'Liffræðistofnun HÍ
Netfang: thordisk@hi.is
Inngangur: Fyrri rannsóknir hafa sýnt að hlaup sem innihalda
mónóglýseríð af kaprínsýru (mónókaprín) eru mjög virk gegn hjúp-
uðum veirum svo sem vesicular stomatitis veiru (VSV), herpes
simplex veiru (HSV), cýtómegalóveiru, respiratory syncytial veiru,
visnuveiru og alnæmisveirunni HIV í frumuræktaræti í tilraunaglös-
um. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna hvort mónókapr-
ínhlaup gætu hindrað HSV-2 smit um leggöng (intravaginal) eða í
húð (intracutaneous) í músum, en HSV-2 hefur í in vitro rannsókn-
um sýnt jafn mikla næmni gegn mónókapríni og HIV veiran.
Efniviður og aðferðir: Við rannsóknir á sýkingu um húð voru 50
míkrólítrar af hlaupi settir á húð deyfðra hárlausra músa. Rispur
voru gerðar í húð músanna á um 1 cm2 svæði og sáð (inoculated)
með HSV-2 (10” PFU/0,05 ml). Við rannsóknir á sýkingu um leg-
gangaslímhúð voru notaðir 50 ml af vírusdreifu (104 PFU/pl) bæði
með og án hlaups.
Niðurstöður: Niðurstöður sýndu að 20 mM mónókaprínhlaup
hindraði leggangasýkingu með HSV2. Einnig hindraði nærvera
hlaupsins sáramyndun í húð ef notað var 10 mM eða 20 mM
mónókaprínhlaup. Engin erting eða eitrunareinkenni voru sjáanleg
eftir að hlaupið var sett á húð eða slímhúð.
Ályktanir: Langtímamarkmið þessarar rannsóknar er að þróa
sýkladrepandi lyfjaform sem innihalda fitusýrur, mónóglýseríð og
afleiður af þeim sem virk efni. Slfk lyfjaform má nota sem forvörn
gegn smiti af völdum HIV og annarra veira og baktería sem smita
um slímhimnur. Niðurstöður verkefnisins benda til þess að
mónókaprínhlaup geti gegnt því hlutverki.
V 19 Sermisþættir sem hindra vöxt mæði-visnuveiru
Valgerður Andrésdóttir, Sigríður Matthíasdóttir, Benedikta St. Hafliða-
dóttir
Tilraunastöð HI í meinafræði að Keldum
Netfang: valand@hi.is
Inngangur: Sermi úr ýmsum spendýrum hafa hindrandi áhrif á vöxt
mæði-visnuveiru. Sýnt hefur verið fram á að þessi veiruhindri er
ekki mótefni. í þessari tilraun athuguðum við áhrif lamba- og kálfa-
sermis á tvo klónaða mæði-visnustofna, stofnana KV1772kv72/67
og LVl-lKSl, sem báðir eru einangraðir úr tilraunakindum á Keld-
um og eru mjög líkir; aðeins 1% munur er á erfðaefni þeirra.
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 63