Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Side 43

ÁGRIP ERINDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
teppu á háu stigi (65±10 ára, FEV1=37±10% af áætluðu). Við
mældum í hvíld og við hámarksálag (Whiim: 53±21 wött): mínútuönd-
un (V’E), slagæðablóðgös, teygjanleika lungna (EdynL), mótstöðu
í lungum við innöndun (RL), dýnamískt intrinsic PEEP
(PEEPi.dyn), vinnu þindar (PTPdi) og innöndunarvöðva (PTPpl).
Hámarkskraftur þindar (Pdi,max) var mældur í hvíld og fimm mín-
útum eftir álag (*). Mælingar í hvíld og Whán. voru bornar saman
með pöruðu t-prófi og marktæk breyting var miðuð við p<0,05.
Niðurstöður:
Mæling (M±SD) Hvíld Whám Whám-hvíld P gildi
PaC02 mmHg 36,1±5,3 41,6±4,1 5,4±4,3 0,0051
V'E L/mín 13,0±1,8 32,2±9,2 19,2±8,9 0,0002
PEEPi.dyn H20 1,6±1,0 6,1±2,5 4,5±2,5 0,0007
PTPdi cmH20-s 223±99 305±121 82±134 NS
PTPpl cmH20-s 153±63 442±89 289±145 0,0003
Pdi.max cmH20 84±21 73±21* NS
Öndverð vensl fundust milli breytinga á PaC02 og PTPpl frá hvíld
og í Whim (p=0,003; R2=0,73), það er því minna sem PTPpl hækkaði
þeim mun meira hækkaði PaC02 við álagið. Með því að bæta
PEEPi.dyn við jukust venslin (R2=0,84).
Ályktanir: Við ályktum því að PaC02 hækki við Whám hvenær sem
ójafnvægi er á milli vinnu innöndunarvöðva og álags á þá (sérstak-
lega PEEPi.dyn). Petta virðist ekki tengjast þindarþreytu.
E 58 Ómun af hælbeini sem skimunarpróf fyrir beinþynningu
Alfreö Harðarson’, Ólafur Skúli Indriðason', Gunnar Sigurðsson'
'Lyflækningadeild Landspítala Fossvogi
Netfang: gunnars@shr.is
Tilgangur: Bera saman DEXA skann og ómun af hælbeini til að
meta gildi ómunar sem skimunarpróf fyrir beinþynningu.
Inngangur: Hingað til hefur beinþéttnimæling (dual energy X-ray
absorptiometry (DEXA)) verið kjörrannsókn til greiningar á bein-
þynningu. DEXA skann krefst dýrs tækjabúnaðar og sérþekkingar.
Ómun af hælbeini er tiltölulega ný rannsókn sem hugsanlega metur
uppbyggingu beins. Erlendar rannsóknir sýna að töluvert misræmi
er milli DEXA skanns og ómunar af hælbeini til að greina beinþynn-
ingu en hins vegar er meira samræmi milli niðurstaða ómunar af hæl-
beini og tíðni beinbrota. Hugsanlega mælir ómunin aðra þætti beins-
ins en beinmassa sem gæti haft áhrif á styrk þess með tilliti til brota.
Efniviður og aðferðir: Við rannsökuðum 308 sjötugar íslenskar
konur. Allar fóru þær í DEXA skann af hrygg, mjöðm og lærleggs-
hálsi og ómun af hælbeini. Við bárum saman fylgni og samræmi
rannsóknaraðferðanna og mátum næmi og sértæki ómunar af hæl-
beini til greiningar á beinþynningu miðað við DEXA skann.
Niðurstöður: Fylgni þessara tveggja mæliaðferða var r=0,40-0,55
eftir því við hvaða beinþéttnimælingu ómunin var borin saman við.
Mesta fylgnin (r=0,55) var við beinþéttni í mjöðm (nærenda lær-
leggs). Ef notuð voru 2,5 staðalfrávik frá meðaltali ungra kvenna í
DEXA skanni (sem er WHO skilmerki fyrir beinþynningu) kom í
ljós að næmi ómunar af hælbeini miðað við beinþéttni í mjöðm var
89% og sértæki 51%. Jákvætt forspárgildi ómunar var 27%. Sam-
ræmi rannsóknanna var reiknuð út með Kappa tölfræði og kom í
ljós að k=0,189 sem þýðir að samræmi rannsóknanna er lélegt og í
raun ekki meira en tilviljunum háð.
Eftir er að skoða blóðgildi kvennanna og brotasögu og athuga
tengsl við niðurstöður ómunar.
Ályktanir: Niðurstöður benda til þess að fylgni og samræmi þessara
rannsóknaraðferða sé ekki mikil og því hæpið að nota ómun af hæl-
beini til greiningar á beinþynningu. Par sem næmið er ágætt kæmi
til greina að nota ómun til skimunar meðal sjúklingahóps sem er í
áhættu fyrir beinþynningu.
E 59 Verndandi áhrif tíazíð lyfja á beinmassa virðast óháð
styrk kalkhormóns í blóði
Gunnar Sigurðsson', Leifur Franzson2, Díana Óskarsdóttir'
'Lyflækningadeild og :rannsóknadeild Landspítala Fossvogi
Netfang: gunnars@shr.is
Inngungur: Fjölmargar hóprannsóknir hafa sýnt aukna beinþéttni
meðal fólks sem er á tíazíð lyfjum. Þetta hefur verið skýrt með því
að tíazíð lyf auki endurfrásog kalks í nýrum sem leiði til hækkunar
kalks í blóði og þar með lækki kalkhormónið í blóði. Tilgangur
þessarar rannsóknar var að kanna hvort þessi kenning standist.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarhópur samanstóð af 248 sjötíu
ára reykvískum konum sem ekki voru á kvenhormónum eða bisfos-
fónat lyfjum. Af þeim var 51 kona á tíazíð lyfjum, 39 á öðrum há-
þrýstingslyfjum en 145 konur á engum slíkum lyfjum (samanburð-
arhópur). Þrettán konur vissu ekki um heiti lyfja sinna og voru því
úlilokaðar frá rannsókninnni.
Kalk og kreatínín var mælt í blóði, svo og kalkhormón (IRMA).
Beinþéttnin (bone mineral density g/sm2) var mæld með DEXA
(Hologic 2000+) í lendhrygg L^-L^, mjöðm og lærleggshálsi og í
heildarbeinagrindinni. Magn fitu og mjúkvefja var mælt með
DEXA. Fjölþáttagreining var gerð til að meta áhrif einstakra þátta
á beinþéttnina.
Niðurstöður: Kalk í sermi var marktækt hærra (0,05 mmol/L;
p<0,01) í tíazíð hópnum, enginn marktækur munur var á styrk kalk-
hormóns í hópunum þremur. Meðalbeinþéttnin var 9,6% meiri í
lendhrygg (p<0,01) og 5,4% meiri í heildarbeinagrindinni (p<0,01)
í tíazíð hópnum. Þessi munur minnkaði í 7,6% og 4,5% (p<0,01)
þegar leiðrétt var fyrir fitumagni líkamans sem var 6 kg meira í tíaz-
íð hópnum. í fjölþáttagreiningu þar sem leiðrétt var fyrir kalki í
blóði og kalkhormóni reyndist tíazíð lyfjagjöf sjálfstæður og óháður
forspárþáttur um beinþéttnina í heildarbeinagrindinni og lend-
hrygg en náði ekki marktækni í mjöðm. Tíazíð lyfjagjöf skýrði um
það bil 3% af heildarbreytileikanum í beinþéttni í hrygg og heildar-
beinagrind.
Ályktanir: Tíazíð lyf virðast auka eða vernda beinmassa óháð styrk
kalkhormóns í blóði sem bendir til að verkun þeirra sé eftir öðrum
leiðum.
E 60 Áhrif reykinga á myndun gigtarmótefna og framvindu ikt-
sýki
Birna Björg Másdóttir’, Þorbjörn Jónsson', Arnór Víkingsson', Valdís
Manfreðsdótttir', Ásmundur Brekkan/ Helgi Valdimarsson’
'Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræði, 2röntgendeild Landspítala Hringbraut
Netfang: helgiv@rsp.is
Inngangur: Reykingamenn eru líklegri til að hafa hækkun á gigtar-
mótefnum (rheumatoid factors, RF) og til þess að fá iktsýki
(rheumatoid arthritis, RA). Ein rannsókn hefur sýnt fram á tengsl
reykinga og framvindu iktsýki. Markmið þessarar rannsóknar var
að kanna tengsl reykinga og undirflokka gigtarmótefna (IgM, IgG
og IgA) hjá konum með iktsýki og áhrif reykinga á framvindu sjúk-
dómsins.
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 43
L